Αυτοκτονίες ή εκκαθαρίσεις; Οι ύποπτοι θάνατοι Ρώσων αξιωματούχων και επικριτών του Κρεμλίνου

Ο αιφνίδιος θάνατος του Ρώσου υπουργού Μεταφορών λίγες ώρες μετά την αποπομπή του από τον Βλαντίμιρ Πούτιν φέρνει ξανά στο φως μια μακάβρια λίστα: αυτοκτονίες, πτώσεις από παράθυρα και άλλοι ανεξήγητοι θάνατοι υψηλόβαθμων Ρώσων, συχνά χωρίς πειστικές εξηγήσεις. Σύμπτωση ή σιωπηλή εκκαθάριση;

Ο Ρομάν Σταροβόιτ, υπουργός Μεταφορών της Ρωσίας, βρέθηκε νεκρός λίγες μόλις ώρες αφότου απομακρύνθηκε από τη θέση του με προεδρικό διάταγμα. Η αιφνιδιαστική απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν δημοσιοποιήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Κρεμλίνου, χωρίς καμία αιτιολόγηση. Τη θέση του ανέλαβε προσωρινά ο Αντρέι Νικίτιν, πρώην κυβερνήτης της περιφέρειας του Νόβγκοροντ.

Το Κρεμλίνο δεν έδωσε καμία εξήγηση για την αποπομπή του Σταροβόιτ, ενώ ο εκπρόσωπος Τύπου Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε κάθε σχόλιο. Η σιωπή, ωστόσο, μοιάζει εκκωφαντική όταν συνδυάζεται με την είδηση του θανάτου του – άλλου ενός θανάτου με τη σφραγίδα του «ανεξήγητου».

Η λίστα των ύποπτων «αυτοκτονιών»

Από το 2022 και μετά, Ρώσοι αξιωματούχοι, επιχειρηματίες και διανοούμενοι πεθαίνουν μυστηριωδώς. Οι αρχές κάνουν λόγο για αυτοκτονίες, αλλά τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα δημιουργούν εύλογα ερωτήματα.

Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς θανάτους ήταν του Ραβίλ Μαγκάνοφ, προέδρου της Lukoil, που έπεσε από το παράθυρο νοσοκομείου στη Μόσχα το 2022. Είχε στενή σχέση με τον ιδρυτή της εταιρείας, Βαγκίτ Αλεκπέροφ, πρώην υφυπουργό της Σοβιετικής Ένωσης, ο οποίος επίσης παραιτήθηκε λίγο μετά τις δυτικές κυρώσεις. Η επίσημη εκδοχή μιλούσε για «ατύχημα», αλλά τα ερωτήματα έμειναν αναπάντητα.

Μερικούς μήνες αργότερα, ο Αλεξάντερ Σουμπότιν, επίσης πρώην στέλεχος της Lukoil, βρέθηκε νεκρός έπειτα από χρήση βαλεριάνας, με τις Αρχές να αποδίδουν τον θάνατό του σε καρδιακή ανακοπή.

Από τα παράθυρα στο κενό

Οι πτώσεις από παράθυρα μοιάζουν να αποτελούν επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η 82χρονη Βαλεντίνα Μπονταρένκο, εξέχουσα ερευνήτρια και οικονομολόγος, βρέθηκε νεκρή στο πεζοδρόμιο της Μόσχας. Αν και δεν είχε πολιτική δράση, ο θάνατός της προστέθηκε στη μακάβρια λίστα. Οι Αρχές μίλησαν για ιατρικά προβλήματα.

Ο Αντρέι Μπαντάλοφ, αντιπρόεδρος της κρατικής Transneft, έπεσε από τον 17ο όροφο τον Ιούλιο του 2025. Η υπόθεση καταγράφηκε και πάλι ως αυτοκτονία, αν και οι υποψίες για στοχευμένη εξόντωση κυριαρχούν.

Ο τραγουδιστής Βαντίμ Στρόικιν, γνωστός για την κριτική του στον πόλεμο στην Ουκρανία, σκοτώθηκε επίσης πέφτοντας από παράθυρο. Οι φίλοι του επιμένουν πως δεν πρόκειται για αυτοχειρία.

Εκφοβισμός μέσω «αυτοκτονιών»;

Ο Αντρέι Σεργκέγεβιτς Μορόζοφ, πολεμικός ανταποκριτής και μπλόγκερ, αυτοκτόνησε αφού πρώτα δημοσίευσε αναφορές για τεράστιες ρωσικές απώλειες στο Αβντιίβκα και επέκρινε τη στρατιωτική ηγεσία. Παρά τις πιέσεις να κατεβάσει τις αναρτήσεις του, συνέχισε, δημοσιεύοντας φωτογραφία τάφου λίγες μέρες πριν αυτοπυροβοληθεί.

Η υπόθεση του Μορόζοφ προκάλεσε σοκ, καθώς είχε περισσότερους από 100.000 ακολούθους και θεωρείται από πολλούς παράδειγμα «θανάτου μέσω πίεσης».

Ενδεικτικές περιπτώσεις

Βάντιμ Μπόικο: Συνταγματάρχης του Ναυτικού που φέρεται να αυτοπυροβολήθηκε πέντε φορές το 2022.
Πάβελ Αντοφ: Πολιτικός που είχε επικρίνει τον πόλεμο στην Ουκρανία και έπεσε από ξενοδοχείο στην Ινδία.
Αλεξέι Ζίμιν: Διάσημος σεφ και πολέμιος της ρωσικής εισβολής, βρέθηκε νεκρός στο Βελιγράδι.
Μιχαήλ Ρόγκατσεφ και Μαρίνα Γιανκίνα: Στελέχη με υψηλά πόστα που βρέθηκαν νεκρά υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.
Βιτάλι Ρομπέρτους: Παγκόσμιος πρωταθλητής αερομοντελισμού, βρέθηκε κρεμασμένος στο γραφείο του.

Το μοτίβο της εξόντωσης

Αν και οι ρωσικές Αρχές καταγράφουν σχεδόν όλους αυτούς τους θανάτους ως αυτοκτονίες ή ατυχήματα, αναλυτές και δημοσιογράφοι βλέπουν ένα κοινό νήμα: τη φίμωση, με κάθε κόστος. Οι άνθρωποι που διαφωνούν –είτε σιωπηλά είτε δημόσια– με τη ρωσική εξωτερική πολιτική, με τη διεξαγωγή του πολέμου στην Ουκρανία ή ακόμη και με την εσωτερική διαφθορά, φαίνεται πως διατρέχουν υπαρκτό κίνδυνο.