NewsEdit Μια εικόνα βγαλμένη από το παρελθόν και ταυτόχρονα στραμμένη προς το μέλλον εκτυλίχθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας.
Εκεί όπου πριν από 1.700 χρόνια η Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος διαμόρφωσε το Σύμβολο της Πίστεως, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Λέων ο 14ος στάθηκαν μπροστά στην εικόνα του Ιησού Χριστού και στην παράσταση της Συνόδου του 325 μ.Χ., διαβάζοντας μαζί το Πιστεύω – το ίδιο κείμενο που ένωσε τότε την Εκκλησία απέναντι στην αίρεση του αριανισμού. Ήταν μια στιγμή κατάνυξης, αλλά και έντονου συμβολισμού, που ανέδειξε τη βούληση των δύο κορυφαίων θρησκευτικών ηγετών να συνεχίσουν τον διάλογο Ανατολής και Δύσης.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μίλησε για «επιστροφή στην πηγή της χριστιανικής πίστης» προκειμένου, όπως είπε, «να προχωρήσουμε μπροστά με αναζωογόνηση και δύναμη». Από την πλευρά του, ο Πάπας Λέων απηύθυνε κάλεσμα υπέρβασης των διχασμών που εξακολουθούν να ταλανίζουν τον κόσμο, υπενθυμίζοντας ότι ο ίδιος ο Χριστός θυσιάστηκε για την ενότητα. Μηνύματα ειρήνης, συμφιλίωσης και αγάπης, που αν και δύσκολα μπορούν να αλλάξουν άμεσα τη διπλωματική πραγματικότητα, αγγίζουν βαθιά εκατομμύρια πιστών.
Η κοινή παρουσία των δύο Προκαθημένων στη Βασιλική του Αγίου Νεοφύτου χαρακτηρίστηκε από συνεργάτες του Πατριάρχη ως τριπλά σημαίνουσα: γιατί έλαβε χώρα εκεί όπου γεννήθηκε το Σύμβολο της Πίστεως· γιατί θύμισε εποχές όπου οι δύο Εκκλησίες συνευρίσκονταν πριν το Σχίσμα· και γιατί το φορτισμένο πνευματικό περιβάλλον υπενθύμισε το βάρος της ιστορίας. «Ήταν μια υπέροχη ημέρα», ανέφερε μετά το πέρας της τελετής ο Βαρθολομαίος, εκφράζοντας ικανοποίηση για την προσέγγιση με τον Πάπα Λέοντα και προσμονή για τη συνέχιση των κοινών δράσεων στο Φανάρι.
Η επίσκεψη δεν περιορίζεται στη συμβολική αναφορά στο παρελθόν. Το Σάββατο, ο Πάπας θα γίνει δεκτός στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπου θα τελεστεί δοξολογία και θα υπογραφεί κοινή δήλωση που αναμένεται να περιέχει μηνύματα ενότητας αλλά και ενδεχομένως νέες πρωτοβουλίες στον θεολογικό διάλογο. Την Κυριακή, παρουσία του Ποντίφικα, θα τιμηθεί ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, Απόστολος Ανδρέας, σε μια λειτουργία που αναδεικνύει τον διαχριστιανικό χαρακτήρα του τριημέρου.
Η εικόνα των δύο ηγετών μαζί, «χωρίς Φιλιόκβε» όπως θυμίζουν όσοι γνωρίζουν το ιστορικό βάθος της διαφοράς, δημιουργεί προσδοκίες. Ωστόσο, η απουσία των Πατριαρχών Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, παρά την αποστολή αντιπροσωπειών, υπενθυμίζει πως η πορεία προς την οικουμενική προσέγγιση δεν είναι απλή ούτε γραμμική.
Κι όμως, στη Νίκαια καταγράφηκε μια στιγμή που ξεπέρασε το τελετουργικό. Μια στιγμή που ένωσε 17 αιώνες ιστορίας με το παρόν και το μέλλον του χριστιανισμού. Το αν η συγκίνηση αυτής της ημέρας θα γίνει βήμα προόδου στο ενδοχριστιανικό διάλογο μένει να φανεί. Αλλά η συμβολική επαναφορά στο «ίδιο Πιστεύω» ίσως αποτελεί ήδη ένα πρώτο, ηχηρό μήνυμα: πως όσα ενώνουν, τελικά, μπορούν να γίνουν περισσότερα από όσα χωρίζουν.