Γενεύη: Ουάσιγκτον και Κίεβο επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους στην ουκρανική κυριαρχία

Σε μια σπάνια επίδειξη απόλυτης σύμπλευσης, οι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ουκρανίας δημοσιοποίησαν κοινή ανακοίνωση από τον Λευκό Οίκο, επισημαίνοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία «πρέπει να σέβεται απόλυτα την εθνική κυριαρχία» του Κιέβου.

Η τοποθέτηση αυτή έρχεται μετά από μία εντατική ημέρα διαπραγματεύσεων στη Γενεύη, όπου αμερικανοί, ουκρανοί και ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιχείρησαν να χαράξουν ένα νέο πλαίσιο ειρήνης.

Οι αμερικανικές προσδοκίες και το 28σέλιδο σχέδιο

Η Ουάσιγκτον μίλησε για «σημαντικό βήμα μπροστά». Με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, η αμερικανική αντιπροσωπεία παρουσίασε ένα επικαιροποιημένο σχέδιο 28 σημείων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως βάση για τον τερματισμό της σύγκρουσης που ξεκίνησε με τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Ο Ρούμπιο, εμφανώς αισιόδοξος, δήλωσε ότι υπάρχει πλέον «ένα βασικό κείμενο» και ότι η πρόοδος είναι «τρομερή», αν και αναγνώρισε πως εκκρεμούν ζητήματα που αφορούν το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας της Ουκρανίας.

Το Κίεβο βλέπει μεταστροφή από την Ουάσιγκτον

Ο ουκρανός διαπραγματευτής Αντρίι Γέρμακ έκανε λόγο για «πολύ καλή πρόοδο», ενώ ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σημείωσε ότι το επιτελείο Τραμπ «μας ακούει». Στο βραδινό του διάγγελμα ο Ζελένσκι πρόσθεσε ότι οι ομάδες συνεχίζουν να εργάζονται αδιάκοπα, υπό την πίεση της προθεσμίας που είχε θέσει ο Τραμπ για τις 27 Νοεμβρίου. Η «νέα εκδοχή» του σχεδίου, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, αντανακλά πλέον τις βασικές ουκρανικές προτεραιότητες.

Η ευρωπαϊκή διάσταση και οι κόκκινες γραμμές

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, ανήσυχοι ότι η Ουκρανία ενδέχεται να εξαναγκαστεί σε υποχωρήσεις, προσήλθαν στη Γενεύη με δικό τους τροποποιημένο σχέδιο. Η ευρωπαϊκή αντιπρόταση, που συντάχθηκε από το σχήμα E3 (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία), προτείνει:
• ανώτατο όριο 800.000 στρατιωτών στον ουκρανικό στρατό, αντί των 600.000 που εισηγούνταν οι ΗΠΑ
• έναρξη συζητήσεων για πιθανές εδαφικές ανταλλαγές από τη Γραμμή Επαφής, αντί της αμερικανικής αρχικής πρόβλεψης περί «de facto ρωσικών» περιοχών
• εγγυήσεις ασφαλείας αντίστοιχες του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ
• αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων όχι μόνο για επενδύσεις, αλλά ως μοχλό αποζημιώσεων προς την Ουκρανία, έως ότου η Μόσχα πληρώσει πλήρως για τις καταστροφές.

Η μάχη των οικονομικών όρων και το παιχνίδι ισχύος

Το αμερικανικό σχέδιο πρότεινε 100 δισεκατομμύρια δολάρια ρωσικών περιουσιακών στοιχείων να διοχετευτούν σε πρόγραμμα ανοικοδόμησης υπό αμερικανική εποπτεία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών. Η ευρωπαϊκή πλευρά αντέτεινε μια πιο «συλλογική» προσέγγιση, που δίνει προτεραιότητα στην πλήρη αποκατάσταση των ζημιών μέσω κατάσχεσης ή διατήρησης των παγωμένων κεφαλαίων, χωρίς μηχανισμούς που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως μονομερές όφελος.

Ένα δύσκολο παζλ με πολλά χέρια

Παρά την αισιοδοξία, οι διαπραγματεύσεις παραμένουν εύθραυστες. Το Κίεβο ζητά ακέραιη εθνική κυριαρχία και ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας. Η Ουάσιγκτον επιδιώκει μια συμφωνία «γρήγορα», ώστε να σταθεροποιηθεί το ουκρανικό μέτωπο. Η Ευρώπη προσπαθεί να αποτρέψει μια συμφωνία που θα επέτρεπε στη Μόσχα να διατηρήσει κεκτημένα.

Το επόμενο κρίσιμο βήμα θα είναι η παρουσίαση των προτάσεων στη ρωσική πλευρά. Εκεί θα δοκιμαστούν οι αντοχές όλων των εμπλεκομένων. Μέχρι τότε, η Γενεύη παραμένει το επίκεντρο ενός διπλωματικού μαραθωνίου που θα καθορίσει όχι μόνο την πορεία του πολέμου, αλλά και τον τρόπο που η Δύση επιχειρεί να ξαναχτίσει την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης.