Καύσωνες, φονικές πλημμύρες και καταστροφικές φωτιές γίνονται η νέα κανονικότητα στην Ευρώπη τα καλοκαίρια, εν μέσω της συνεχούς κλιματικής κρίσης που πλήττει σκληρά την ήπειρο.
Ο Ιούλιος 2025 σφραγίστηκε ως ο τρίτος θερμότερος παγκοσμίως, επιβεβαιώνοντας την ανησυχητική τάση υπερθέρμανσης, σύμφωνα με την Υπηρεσία για την Κλιματική Αλλαγή Copernicus (C3S) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η σκληρή όψη της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη
Παρά το γεγονός ότι ο Ιούλιος του 2025 ήταν 0,27 °C πιο δροσερός από τον θερμότερο Ιούλιο του 2023, και 1,25 °C πάνω από τον προ-βιομηχανικό μέσο όρο, τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνεχίζουν να προκαλούν τεράστιες καταστροφές. Ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής του C3S, προειδοποιεί πως η κλιματική αλλαγή δεν σταματά, και αν δεν μειωθούν άμεσα οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου, τα ακραία φαινόμενα – καύσωνες, πλημμύρες, πυρκαγιές – θα επιδεινωθούν.
Ρεκόρ θερμοκρασιών και ακραίων φαινομένων
Ο Ιούλιος ήταν ο τέταρτος θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη, με περιοχές της Σκανδιναβίας και της βόρειας Ευρώπης να βιώνουν πρωτοφανείς θερμοκρασίες. Στη Νορβηγία, θερμοκρασίες άνω των 30 °C σημειώθηκαν για 13 συνεχόμενες ημέρες, ενώ η Φινλανδία βίωσε τον μακρύτερο καύσωνα από το 1961. Στην Τουρκία καταγράφηκε εθνικό ρεκόρ θερμοκρασίας 50,5 °C, ενώ στην Ισπανία και σε άλλες περιοχές της Νότιας Ευρώπης οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους εποχιακούς μέσους όρους έως και 12 °C.
Θανατηφόροι καύσωνες και πλημμύρες
Οι καύσωνες του Ιουνίου-Ιουλίου 2025 προκάλεσαν τουλάχιστον 2.300 θανάτους σε 12 ευρωπαϊκές πόλεις, εκ των οποίων 1.500 συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή, όπως δείχνουν μελέτες από το Imperial College London και συνεργαζόμενους φορείς. Πόλεις όπως το Μιλάνο, η Βαρκελώνη, το Παρίσι και η Αθήνα καταγράφουν σημαντικό αριθμό θανάτων που σχετίζονται με τις υψηλές θερμοκρασίες.
Παράλληλα, οι εντονότερες βροχοπτώσεις στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη προκάλεσαν καταστροφικές πλημμύρες στη νότια Γαλλία, το Παρίσι, την Ιταλία και την Ισπανία, όπου μέσα σε λίγες ώρες σημειώθηκαν ύψη βροχής έως 10 εκατοστά, με σοβαρές υλικές καταστροφές και αγνοούμενους.
Φωτιές στα καμένα λιβάδια της Ευρώπης
Η ξηρασία που ακολούθησε, μαζί με πρωτοφανείς καύσωνες μετά μια ασυνήθιστα ζεστή άνοιξη, τροφοδότησε εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές στη νότια Ευρώπη. Στην Ισπανία και την Πορτογαλία, πάνω από 3.000 πυρκαγιές κατέστρεψαν πάνω από 100.000 στρέμματα δάσους, ενώ στην Ελλάδα και την Τουρκία οι φωτιές καίνε χιλιάδες στρέμματα γης. Συνολικά, φέτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταγραφεί διπλάσια καμένη έκταση συγκριτικά με πέρσι, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές.
Θάλασσες σε ρεκόρ ζέστης – παγκόσμια κρίση
Οι θερμοκρασίες της θάλασσας τον Ιούλιο ήταν οι τρίτες υψηλότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ για τον μήνα αυτό, με τη Νορβηγική Θάλασσα και τμήματα του Βόρειου Ατλαντικού να σπάνε ρεκόρ. Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου περιέγραψε τις θερμές θάλασσες νότια της χώρας ως «σημαντικό θαλάσσιο καύσωνα», με θερμοκρασίες που θυμίζουν αρχές Αυγούστου του 1980-1990.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το φαινόμενο της υπερθέρμανσης παραμένει αμείωτο, με το 2024 να κινείται ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί, υπερβαίνοντας κατά 1,5 °C τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, μια κρίσιμη ζώνη που χρησιμοποιείται για την αποφυγή επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι λόγω της κλιματικής κρίσης που εντείνεται. Καύσωνες, πλημμύρες και φωτιές συνιστούν νέα πραγματικότητα που απαιτεί άμεση δράση και προσαρμογή σε όλα τα επίπεδα, από την πολιτική μέχρι την ατομική προστασία. Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί πως αν δεν σταθεροποιηθούν τα αέρια του θερμοκηπίου γρήγορα, τα φαινόμενα αυτά θα γίνουν όλο και πιο καταστροφικά.