Πως το Ισραήλ “αποκεφάλισε” του Φρουρούς της Επανάστασης

Νεκροί κορυφαίοι στρατηγοί και επιστήμονες, πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και ενεργειακή υποδομή

Το Ισραήλ και το Ιράν βρίσκονται σε μια επικίνδυνη κλιμάκωση, ανταλλάσσοντας πυραυλικές επιθέσεις που στοχεύουν τόσο κρίσιμες υποδομές ασφαλείας και οικονομίας όσο και αστικά κέντρα.

Η νέα αυτή φάση έντασης ξεκίνησε όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε την Παρασκευή το πρωί επίθεση με 200 μαχητικά αεροσκάφη, πλήττοντας δεκάδες πυρηνικούς, στρατιωτικούς και άλλους στόχους στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της κύριας πυρηνικής εγκατάστασης στη Νατάνζ.

Οι επιθέσεις σημειώθηκαν ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών, βασικού συμμάχου του Ισραήλ, για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, το οποίο η ιρανική πλευρά δηλώνει πως έχει αποκλειστικά ειρηνικούς σκοπούς.

Στην πρώτη φάση των ισραηλινών πληγμάτων σκοτώθηκαν τουλάχιστον τέσσερις ανώτατοι διοικητές των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), καθώς και αρκετοί πυρηνικοί επιστήμονες. Το Ισραήλ υποστηρίζει πως τα χτυπήματα αποσκοπούν στην εξουδετέρωση της ικανότητας του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα και να απαντήσει στρατιωτικά μέσω των IRGC.

Ποιοι σκοτώθηκαν στις επιθέσεις;

Μεταξύ των νεκρών υψηλόβαθμων στρατιωτικών στελεχών την Παρασκευή συγκαταλέγονται οι: Χοσεΐν Σαλαμί, επικεφαλής των IRGC, Μοχαμάντ Μπαγκερί, αρχηγός του γενικού επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων του Ιράν, Γκολαμαλί Ρασίντ, διοικητής του Κεντρικού Αρχηγείου Khatam al-Anbiya, και Αμίρ Αλί Χατζιζαντέχ, επικεφαλής της αεροπορίας των IRGC.

Ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ διόρισε τον Αμπντοραχίμ Μουσαβί στη θέση του Μπαγκερί ως αρχηγό γενικού επιτελείου, τον Αχμάντ Βαχιντί στη θέση του Σαλαμί ως νέο επικεφαλής των IRGC, ενώ ο Ματζίντ Μουσαβί αντικατέστησε τον Χατζιζαντέχ στην αεροπορία των Φρουρών.

Παράλληλα, το κρατικό πρακτορείο Nour News ανέφερε ότι ο ανώτατος σύμβουλος του Χαμενεΐ, Αλί Σαμχανί, τραυματίστηκε σοβαρά. Ο Σαμχανί ηγείτο των διπλωματικών επαφών με τις ΗΠΑ. Επίσης, έχασαν τη ζωή τους έξι διακεκριμένοι Ιρανοί πυρηνικοί επιστήμονες.

Τι είναι οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC);

Οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) αποτελούν ένα ξεχωριστό σώμα ενόπλων δυνάμεων του Ιράν που ιδρύθηκε μετά την επανάσταση του 1979. Λειτουργούν παράλληλα με τον τακτικό στρατό, υπαγόμενοι απευθείας στον Αγιατολάχ Χαμενεΐ και διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην άμυνα, τις εξωτερικές επιχειρήσεις και την περιφερειακή επιρροή της χώρας.

Με περίπου 190.000 ενεργό προσωπικό, που φτάνει πάνω από 600.000 μαζί με τους εφέδρους, οι IRGC έχουν τον έλεγχο των προγραμμάτων βαλλιστικών πυραύλων και πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν, ενώ υποστηρίζουν παραστρατιωτικές ομάδες σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Το 2019 οι ΗΠΑ κατέταξαν για πρώτη φορά τμήμα ξένης κυβέρνησης — τους IRGC — ως «τρομοκρατική οργάνωση». Πέρα από τον στρατιωτικό τους ρόλο, οι Φρουροί έχουν βαθιά παρουσία στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα του Ιράν.

Πού χτύπησαν τα ισραηλινά πλήγματα;

Τα πλήγματα της Παρασκευής στόχευσαν επιβεβαιωμένα τις εξής περιοχές: την πρωτεύουσα Τεχεράνη, στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή, την πόλη Νατάνζ, όπου σημειώθηκαν εκρήξεις στο βασικό εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου, την πόλη Ταμπρίζ, κοντά σε κέντρο πυρηνικών ερευνών και δύο στρατιωτικές βάσεις, καθώς και τις πόλεις Iσφαχάν, Aράκ, και Kερμανσάχ.

Στην Κερμανσάχ δυτικά της Τεχεράνης επλήγη υπόγεια εγκατάσταση αποθήκευσης βαλλιστικών πυραύλων κοντά στα σύνορα με το Ιράκ. Το Ιράν αναφέρει ότι οι πρώτες ισραηλινές επιθέσεις προκάλεσαν τουλάχιστον 80 νεκρούς, περισσότερους από 320 τραυματίες και από το Σάββατο άλλοι 480 τραυματίστηκαν. Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκονται 20 παιδιά.

Ζημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις – Νατάνζ

Ένας από τους βασικούς στόχους ήταν η πυρηνική εγκατάσταση στη Nατάνζ, η μεγαλύτερη μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IΑΕA) καταστράφηκε το υπέργειο τμήμα πιλοτικής μονάδας εμπλουτισμού καυσίμου όπου το ουράνιο εμπλουτιζόταν έως 60%.

Kρίσιμη ηλεκτρική υποδομή, όπως υποσταθμοί και εφεδρικές γεννήτριες, καταστράφηκαν επίσης. Παρότι δεν υπήρξε άμεσο πλήγμα στην υπόγεια αίθουσα φυγοκέντρησης, η διακοπή ρεύματος ενδέχεται να προκάλεσε ζημιές στις συσκευές εμπλουτισμού ουρανίου. Τα επίπεδα ακτινοβολίας εκτός εγκατάστασης παραμένουν φυσιολογικά· εντός όμως υπάρχουν διαχειρίσιμες μολύνσεις.

“Αυτή τη στιγμή οι ιρανικές αρχές μας ενημερώνουν για επιθέσεις σε δύο ακόμη εγκαταστάσεις: το εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμου Fordow και τις εγκαταστάσεις στο Iσφαχάν,” δήλωσε ο επικεφαλής της IAEA Ραφαέλ Γκρόσι στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Παρασκευή.

Eπιθέσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο του Ιράν

Το Σάββατο το Ιράν ανέστειλε μερικώς την παραγωγή αερίου στο μεγαλύτερο κοίτασμα της χώρας, το Nότιο Παρς, μετά από ισραηλινό πλήγμα που προκάλεσε φωτιά. Η πυρκαγιά — πλέον υπό έλεγχο — ξέσπασε σε μία από τις τέσσερις μονάδες της φάσης 14, διακόπτοντας την παραγωγή κατά 12 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου.

Nότιο Παρς, στην επαρχία Μπουσίρ, είναι κομβικό για τη συνολική παραγωγή αερίου του Ιράν και μοιράζεται με το Κατάρ (γνωστό ως North Field). Επιβεβαιώθηκε επίσης ισραηλινή επίθεση στο εργοστάσιο Fajr Jam περίπου 65 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Νότιου Παρς.

Aπάντηση του Ιράν: Πυραυλικά πλήγματα κατά του Ισραήλ

Σε αντίποινα για τα ισραηλινά χτυπήματα, το Iράν εκτόξευσε drones και βαλλιστικούς πυραύλους κατά στόχων στο έδαφος του Ισραήλ. Ο αριθμός των νεκρών από τις ιρανικές επιθέσεις έχει ανέλθει στους 10 ανθρώπους, ενώ περισσότεροι από 200 έχουν τραυματιστεί σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές. Αρκετοί αγνοούνται μετά τη μαζική εκτόξευση δεκάδων πυραύλων που φώτισαν τον ουρανό πάνω από την Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ.

Το μεγαλύτερο μέρος των βαλλιστικών όπλων που διαθέτει το Ιράν αναπτύχθηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια. Το Ισραήλ αναχαίτισε πολλά από τα βλήματα που εκτοξεύτηκαν προς την επικράτειά του — όχι όμως όλα — με αποτέλεσμα σημαντικές ζημιές και θύματα ανά τη χώρα.

Tο σύστημα αεροπορικής άμυνας Iron Dome αποτελεί τη βασική ασπίδα έναντι εισερχόμενων βλημάτων μικρού βεληνεκούς.

Άλλα συστήματα όπως τα David’s Sling (40-300 χλμ.) και Arrow (έως 2.400 χλμ.) προστατεύουν από απειλές μέσης ή μεγάλης εμβέλειας.

Aπειλές Κhamenei – O φόβος γενικευμένης σύγκρουσης

Ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε πως το Ισραήλ «πρέπει να περιμένει σκληρή τιμωρία» για τη δολοφονία κορυφαίων αξιωματούχων και επιστημόνων.

“Δεν πρέπει να πιστεύουν ότι τελείωσε επειδή έκαναν επίθεση”, ανέφερε σε μήνυμά του στην κρατική τηλεόραση. “Όχι. Αυτοί ξεκίνησαν αυτό τον πόλεμο κι εμείς δεν θα τους αφήσουμε ατιμώρητους για αυτό το μεγάλο έγκλημα.”

Mετά από δεκαετίες εχθρότητας και πολέμων δι’ αντιπροσώπων, είναι η πρώτη φορά που Ισραήλ και Ιράν ανταλλάσουν άμεσα τόσο σφοδρά πλήγματα — γεγονός που αυξάνει τον φόβο μιας παρατεταμένης σύγκρουσης που μπορεί να παρασύρει όλη την περιοχή.