Η Ρωσία προχώρησε στην ανάπτυξη του βαλλιστικού πυραυλικού συστήματος μέσου βεληνεκούς Oreshnik («φουντουκιά») στη Λευκορωσία, στενή σύμμαχό της, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στρατιωτικής ισχύος σε μια περίοδο όπου οι διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία παραμένουν στάσιμες.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο που φέρεται να απεικονίζει την ανάπτυξη του υπερηχητικού συστήματος με πυρηνικές δυνατότητες, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτεται η ακριβής τοποθεσία.
Η προαναγγελία Πούτιν και ο ρόλος της Λευκορωσίας
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε προαναγγείλει ήδη από πέρυσι ότι η Μόσχα θα μπορούσε να αναπτύξει τον Oreshnik στη Λευκορωσία εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2025, κατόπιν αιτήματος του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο. Οι δύο ηγέτες είχαν τότε υπογράψει σύμφωνο αμοιβαίας άμυνας στο Μινσκ. Την επιβεβαίωση της ανάπτυξης είχε δώσει και ο ίδιος ο Λουκασένκο, ενώ το ρωσικό πρακτορείο TASS υπογράμμισε ότι πρόκειται για την πρώτη δημόσια επίδειξη του συγκεκριμένου συστήματος.
Τι είναι ο Oreshnik και ποια η εμβέλειά του
Ο Oreshnik είναι βαλλιστικός πύραυλος μέσου βεληνεκούς, μήκους 15 έως 18,5 μέτρων, τοποθετημένος σε κινητό εκτοξευτή. Η εκτιμώμενη εμβέλειά του φτάνει έως τα 5.500 χιλιόμετρα, γεγονός που θέτει σε θεωρητική εμβέλεια μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Ρωσικά κρατικά μέσα υποστήριξαν ότι θα μπορούσε να πλήξει στόχους στην Πολωνία σε 11 λεπτά και το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες σε 17 λεπτά, ισχυρισμοί που δεν έχουν επαληθευτεί.
Το χτύπημα στο Ντνίπρο και οι αμφισβητήσεις
Τον Νοέμβριο του 2024, η Ρωσία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον Oreshnik, χωρίς πυρηνική κεφαλή, σε πλήγμα κατά στρατιωτικής εγκατάστασης στο Ντνίπρο της κεντρικής Ουκρανίας. Ο πύραυλος απελευθέρωσε πολλαπλές κεφαλές, χαρακτηριστικό τεχνολογίας MIRV, με εικόνες να δείχνουν υποκεφαλές να διασπώνται και να πλήττουν το έδαφος με τεράστια ταχύτητα. Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, οι κεφαλές δεν περιείχαν εκρηκτικά και οι ζημιές ήταν περιορισμένες.
«Υπερόπλο» ή ανακύκλωση παλιάς τεχνολογίας;
Παρά τους ισχυρισμούς του Πούτιν περί «ανίκητου» hypersonic πυραύλου που δεν μπορεί να αναχαιτιστεί, δυτικοί αναλυτές εμφανίζονται επιφυλακτικοί. Ο Τζέφρι Λιούις του Ινστιτούτου Διεθνών Μελετών Middlebury εκτιμά ότι ο Oreshnik αποτελεί μετεξέλιξη του RS-26 και δεν εισάγει ουσιαστικά νέα τεχνολογία. Όπως σημειώνει, όλοι οι βαλλιστικοί πύραυλοι αυτού του βεληνεκούς είναι hypersonic και θεωρητικά μπορούν να αναχαιτιστούν από συστήματα όπως ο Arrow 3 ή ο SM-3.
Μήνυμα προς τη Δύση και ψυχολογική διάσταση
Η χρήση του Oreshnik είχε κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, σύμφωνα με πρώην συμβούλους του Κρεμλίνου, στέλνοντας μήνυμα αποτροπής προς τη Δύση. Αμερικανοί αξιωματούχοι αποκάλυψαν ότι η Ουάσιγκτον είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για το πλήγμα, προκειμένου να αποφευχθεί παρεξήγηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πυρηνική κλιμάκωση. Για πολλούς αναλυτές, η ανάπτυξη και η προβολή του Oreshnik δείχνουν περισσότερο μια στρατηγική ψυχολογικής πίεσης παρά μια καθαρά στρατιωτική ανάγκη, σε έναν πόλεμο όπου τα μηνύματα συχνά μετρούν όσο και τα όπλα.