NewsEdit Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του στο συνέδριο «Η Ανατολική Μεσόγειος Αλλάζει», ανέδειξε τον στόχο της Ελλάδας να εδραιώσει τη θέση της ως σταθερός, αξιόπιστος και έντιμος συνομιλητής στην περιοχή. Η Πενταμερής Διάσκεψη, τόνισε, αποτελεί εργαλείο που μπορεί να καλλιεργήσει μια νέα δυναμική συνεργασίας, υπηρετώντας τη σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου.
Η πρωτοβουλία απευθύνεται καταρχήν στα τέσσερα γειτονικά κράτη με θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα –Κύπρο, Αίγυπτο, Τουρκία και Λιβύη– ενώ παραμένει ανοιχτή η δυνατότητα συμμετοχής και άλλων κρατών. Η προϋπόθεση είναι ξεκάθαρη: καθολική αποδοχή του διεθνούς δικαίου και πλήρης σεβασμός της κυριαρχίας.
Οι άξονες της πιθανής συνεργασίας
Ο υπουργός ανέφερε ότι η Πενταμερής μπορεί να χτίσει μια κοινή ατζέντα που να περιλαμβάνει:
- πολιτική προστασία
- διαχείριση μεταναστευτικών ροών
- προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος
- σε δεύτερο στάδιο, ενίσχυση της συνδεσιμότητας στην περιοχή
Έχει ήδη ξεκινήσει, όπως είπε, κύκλο επαφών για να διερευνηθούν οι προθέσεις των εμπλεκόμενων πλευρών. Εφόσον διαπιστωθεί προκαταρκτική σύγκλιση, μπορεί να συνταχθεί ένα μνημόνιο κατανόησης που θα ανοίξει τον δρόμο για την πρώτη επίσημη συνάντηση.
Ο κ. Γεραπετρίτης αναγνώρισε ότι η πρωτοβουλία εμπεριέχει δυσκολίες, καθώς οι σχέσεις των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου είναι συχνά περίπλοκες και επιβαρυμένες από διαχρονικές κρίσεις. Ωστόσο σημείωσε πως υπάρχουν ισχυρά περιθώρια συνεργασίας, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για την προώθηση κοινών συμφερόντων και την οικοδόμηση ενός μοντέλου ειρήνης και ανάπτυξης.
«Πολιτική αρχών» στην εξωτερική στρατηγική
Παρουσιάζοντας συνοπτικά το έργο του υπουργείου, ο υπουργός υπογράμμισε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική ασκείται με προσοχή, νηφαλιότητα και αυτοπεποίθηση, χωρίς φοβικά σύνδρομα. Στο νέο διεθνές περιβάλλον, όπου αμφισβητούνται θεμελιώδεις αρχές της μεταπολεμικής και μεταψυχροπολεμικής εποχής, η Ελλάδα επιλέγει να παραμείνει συνεπής στις αξίες του διεθνούς δικαίου και στον διάλογο ως το βασικό μέσο επίλυσης διαφορών.
Η σημερινή πραγματικότητα και οι διεθνείς προκλήσεις
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στις γεωπολιτικές ανατροπές που πυροδοτούν συγκρούσεις και εντάσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, δοκιμάζοντας την παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφάλειας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, η Ελλάδα επιδιώκει να λειτουργεί ως δύναμη σταθερότητας, αξιοποιώντας τη γεωγραφική και διπλωματική της θέση.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις: πρόοδος με ρεαλισμό
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις σχέσεις με την Τουρκία, οι οποίες –όπως είπε– βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο παρά τις γνωστές διαφορές. Τόνισε ότι χωρίς καμία έκπτωση σε εθνικά συμφέροντα, η Αθήνα προχώρησε σε ένα νέο πλαίσιο συνεννόησης με τη Διακήρυξη των Αθηνών τον Δεκέμβριο του 2023, επιβάλλοντας έναν σταθερό, δομημένο δίαυλο επικοινωνίας.
Το αποτέλεσμα ήταν απτό: σημαντική μείωση των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, περιορισμός των μεταναστευτικών ροών, ενίσχυση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας και αναβάθμιση του τουριστικού ρεύματος από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά.
Ανοικτοί δίαυλοι και με τη Λιβύη
Σε ό,τι αφορά τη Λιβύη, ο υπουργός επισήμανε ότι η Ελλάδα παραμένει η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που διατηρεί ανοιχτή επαφή σε ανώτατο επίπεδο και με τις δύο πλευρές, παρά το πρόβλημα του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο χαρακτήρισε ανυπόστατο.
Ένα σχήμα με φιλοδοξίες και ρεαλιστικές προσδοκίες
Η πρωτοβουλία της Πενταμερούς εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια η Ελλάδα να διαμορφώσει συνθήκες συνεργασίας σε μια από τις πιο ευαίσθητες γεωπολιτικά περιοχές του πλανήτη. Η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να αξιοποιήσει την ευκαιρία, αναγνωρίζοντας τα εμπόδια αλλά και τις δυνατότητες μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η πεποίθηση ότι ο διάλογος, η διπλωματία και ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου μπορούν να παράξουν χειροπιαστά αποτελέσματα σε μια περιοχή που έχει δοκιμαστεί έντονα από κρίσεις στο παρελθόν.