Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, παρενέβη δημόσια για να διαψεύσει τους ισχυρισμούς ότι απέδωσε ευθύνη στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σε συνέντευξη στον γερμανικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Phoenix, χαρακτήρισε τις σχετικές αναφορές «fake news» και υπογράμμισε ότι οι δηλώσεις της έχουν παρερμηνευθεί.
Η πρώην καγκελάριος σημείωσε ότι το επίμαχο θέμα είχε αναδειχθεί μέσα από συζήτηση γύρω από τα γεγονότα και τις χρονικές εξελίξεις που περιγράφονται ήδη στο βιβλίο της Freiheit (Ελευθερία). «Για έναν ολόκληρο χρόνο, κανείς δεν είχε πρόβλημα με αυτό… Και ξαφνικά προέκυψε μεγάλος θόρυβος, επειδή σχεδόν κανείς δεν διαβάζει πια το πρωτότυπο», ανέφερε με σαφή αιχμή για τον τρόπο που μέρος του δημόσιου λόγου αναπαράγει πληροφορίες.
«Αποτύχαμε συλλογικά να αποτρέψουμε τον πόλεμο»
Απαντώντας σε ευθεία ερώτηση για το αν θεωρεί ότι η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής φέρουν μερίδιο ευθύνης για το ξέσπασμα του πολέμου, η Μέρκελ ήταν ξεκάθαρη: «Όχι. Αποτύχαμε όλοι – εγώ, όλοι οι άλλοι – να αποτρέψουμε αυτόν τον πόλεμο». Όπως πρόσθεσε, η αποτυχία αυτή αφορά και τις συνομιλίες της ευρωπαϊκής ηγεσίας με την Ουάσινγκτον, αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπήρξε συνολική αδυναμία ανάσχεσης της ρωσικής επιθετικότητας.
Οι αντιδράσεις από την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής είχαν ξεσπάσει μετά από συνέντευξη της Μέρκελ τον Οκτώβριο στο ουγγρικό μέσο Partizán, όπου η ίδια είχε αναφερθεί στην άρνηση των συγκεκριμένων κρατών να επιτρέψουν απευθείας συνομιλίες μεταξύ Βερολίνου, Παρισιού και Μόσχας το καλοκαίρι του 2021. Η τοποθέτησή της τότε είχε εκληφθεί από ορισμένες πλευρές ως έμμεση απόδοση ευθυνών για τα γεγονότα που ακολούθησαν.
Διευκρινίσεις για τον ρόλο της διπλωματίας πριν την εισβολή
Στη νέα συνέντευξή της, η Μέρκελ επιχείρησε να αποσαφηνίσει πλήρως το περιεχόμενο των δηλώσεών της. Τόνισε ότι η πρότασή της για ευρωπαϊκό διάλογο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν είχε διατυπωθεί έπειτα από τη συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Ρώσο πρόεδρο, λίγες μέρες νωρίτερα. Όπως είπε, δεν θεωρούσε ορθό η ΕΕ να μην έχει αυτόνομη διπλωματική παρουσία στο ζήτημα και να αφήνει την πρωτοβουλία αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρότι παραδέχθηκε ότι υπήρξε αντίδραση από τα ανατολικά κράτη-μέλη, η ίδια επανέλαβε πως ουδέποτε υπονόησε ότι αυτά φέρουν ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Η δήλωσή μου δεν υπονοούσε καμία απόδοση ευθυνών», τόνισε, διαχωρίζοντας ξεκάθαρα τη συζήτηση για την προπολεμική διπλωματία από τη σύγκρουση που ακολούθησε.
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται ξανά η ευρωπαϊκή στρατηγική απέναντι στη Ρωσία — και το ερώτημα κατά πόσο η ήπειρος κατάφερε πραγματικά να διαμορφώσει ενιαία και αποτελεσματική γραμμή πριν από την εισβολή.