NewsEdit Ένα έργο-σταθμός στη σύγχρονη αγορά τέχνης
Το αινιγματικό και βαθιά σουρεαλιστικό αυτοπορτρέτο El sueño (La cama), που δημιούργησε η Φρίντα Κάλο το 1940, πέρασε χθες Πέμπτη στην ιστορία. Η δημοπρασία του οίκου Sotheby’s στη Νέα Υόρκη κατέληξε σε μια τιμή-ρεκόρ: 54,66 εκατομμύρια δολάρια. Με το ποσό αυτό, ο πίνακας γίνεται το ακριβότερο έργο γυναίκας ζωγράφου που έχει πωληθεί ποτέ, ανατρέποντας μια ολόκληρη ιεραρχία δεκαετιών στην αγορά της σύγχρονης τέχνης.
Σπάζοντας ένα παλιό ρεκόρ
Το «Όνειρο (Το κρεβάτι)» ξεπέρασε το προηγούμενο υψηλότερο ποσό που είχε καταγραφεί για έργο γυναικείας δημιουργίας — εκείνο της Τζόρτζια Ο’ Κιφ, του οποίου η τιμή το 2014 είχε φτάσει τα 44,4 εκατομμύρια δολάρια. Η νέα επίδοση δεν είναι απλώς μια οικονομική είδηση· σηματοδοτεί την επαναξιολόγηση της θέσης των γυναικών στην ιστορία της τέχνης και αντικατοπτρίζει μια αγορά που στρέφει πιο προσεκτικά το βλέμμα της σε δημιουργούς που επί δεκαετίες παρέμεναν στο περιθώριο.
Η Κάλο στο επίκεντρο ενός παγκόσμιου θαυμασμού
Το συγκεκριμένο έργο θεωρείται από τους ειδικούς ένα από τα πιο προσωπικά της Κάλο. Φιλοτεχνημένο σε ένα από τα πιο ταραγμένα και γόνιμα χρονικά σημεία της ζωής της, φέρει όλα τα γνωστά της μοτίβα: την έντονη χρήση συμβολισμών, την αμφισημία του πόνου και του ονείρου, την αυτοαναφορικότητα που συνδέει το σώμα και το υποσυνείδητο. Η εικαστική της γλώσσα —ένα κράμα μεξικανικού φολκλόρ, πολιτικής ταυτότητας και ωμής ειλικρίνειας— έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε σημείο αναφοράς, κάτι που εξηγεί εν μέρει και την εκρηκτική άνοδο της αξίας των έργων της.
Η δυναμική της αγοράς και τα νέα όρια
Οι δημοπρασίες των τελευταίων ετών έχουν αποδείξει ότι η ζήτηση για έργα της Κάλο δεν αποτελεί απλώς μια συγκυριακή «μόδα». Συλλέκτες, μουσεία και μεγάλοι ιδιωτικοί φορείς διεκδικούν με αυξημένη ένταση τα ελάχιστα διαθέσιμα έργα της, οδηγώντας τις τιμές σε αχαρτογράφητα ύψη. Η χθεσινή πώληση φωτίζει επίσης την ευρύτερη μετατόπιση της αγοράς: την τάση να αναγνωρίζονται καλλιτέχνιδες που επί δεκαετίες υποτιμήθηκαν ή παρακάμφθηκαν από το ανδροκρατούμενο σύστημα αξιολόγησης και εμπορίας έργων τέχνης.
Ένα ορόσημο με μεγαλύτερο συμβολισμό
Πέρα από το εντυπωσιακό οικονομικό σκέλος, η νέα τιμή-ρεκόρ λειτουργεί και ως σημείο καμπής: θέτει σε νέα βάση τη συζήτηση για την εκπροσώπηση, την ορατότητα και τη θέση των γυναικών δημιουργών στη διεθνή σκηνή. Σε μια περίοδο όπου τα μουσεία και οι οίκοι δημοπρασιών επανεξετάζουν τους καταλόγους και τις προτεραιότητές τους, η Κάλο —μια καλλιτέχνιδα που έζησε σε μεγάλο βαθμό στο περιθώριο της εποχής της— γίνεται σήμερα μια από τις πιο επιδραστικές φωνές του παγκόσμιου πολιτισμού.
Η πώληση του El sueño (La cama) δεν καταγράφει απλώς ένα ρεκόρ. Υπενθυμίζει ότι η τέχνη, όσο κι αν μεταφράζεται σε χρηματικές αξίες, παραμένει πρωτίστως ένας καθρέφτης των κοινωνιών μας — και των αλλαγών που τολμούν να κάνουν.