Λιβύη: ΟΗΕ παρουσιάζει οδικό χάρτη για εκλογές και ενοποίηση θεσμών

Η χώρα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, με τον ΟΗΕ να εισηγείται σχέδιο εκλογών και θεσμικής ενοποίησης, μετά τις δημοτικές εκλογές που κατέγραψαν εντυπωσιακή συμμετοχή παρά τα εμπόδια.

Η ειδική εκπρόσωπος του ΓΓ ΟΗΕ και επικεφαλής της UNSMIL Χάνα Τέτε εξήρε τη συμμετοχή των πολιτών, σημειώνοντας ότι «26 λιβυκές δημοτικές αρχές προσήλθαν στις κάλπες στις 16 Αυγούστου παρά τις σημαντικές προκλήσεις», με την προσέλευση να φτάνει το 71%. Σε πολλές περιοχές ήταν η πρώτη εκλογική διαδικασία από το 2014.

Εμπόδια και παρεμβάσεις

Η κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης ανέστειλε τη διαδικασία σε 16 δήμους την ημέρα των εκλογών και είχε ήδη μπλοκάρει άλλους 11 τον Ιούλιο, συμπεριλαμβανομένων Βεγγάζης, Σαμπχά, Σύρτης και Τομπρούκ. Στη Δυτική Λιβύη, άγνωστοι πυρπόλησαν τα γραφεία της Εκλογικής Επιτροπής στη Ζαουίγια, ενώ σε Ζλίτεν και Σαχέλ αλ-Γκαρμπί σημειώθηκαν επιθέσεις. Χαρακτηριστική ήταν η επιμονή υπαλλήλων της Επιτροπής στη Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, που έστησαν κάλπες έξω από τα καμένα γραφεία για να διασφαλίσουν την ψήφο.

Η κ. Τέτε παρουσίασε την πρόοδο από τις πανεθνικές διαβουλεύσεις, όπου πολίτες εξέφρασαν τις δημοκρατικές τους φιλοδοξίες αλλά και απογοήτευση για τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών. Από ηλεκτρονική διαβούλευση με 22.500 απαντήσεις, το 42% προτιμά ταυτόχρονες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, το 24% νέα συνέλευση, το 19% μόνιμο σύνταγμα πριν από εκλογές και το 12% μόνο βουλευτικές. Γυναίκες και νέοι ζήτησαν ουσιαστική συμμετοχή και θεσμικές εγγυήσεις.

Οδικός χάρτης τριών πυλώνων

Η κ. Τέτε παρουσίασε σχέδιο βασισμένο σε τρεις άξονες: αξιόπιστο εκλογικό πλαίσιο, ενοποίηση θεσμών μέσω νέας κυβέρνησης και δομημένο διάλογο με ευρεία συμμετοχή. Η διαδικασία προβλέπεται σταδιακή, διάρκειας 12-18 μηνών, και περιλαμβάνει ανασυγκρότηση της Εκλογικής Επιτροπής, νομικές και συνταγματικές τροποποιήσεις, σχηματισμό κυβέρνησης και μέτρα ασφάλειας και οικονομικής διαχείρισης.

Ασφάλεια και ανθρώπινα δικαιώματα

Η ειδική εκπρόσωπος έκανε λόγο για «εύθραυστη εκεχειρία» στην Τρίπολη μετά τις συγκρούσεις του Μαΐου, καλώντας για διάλογο αντί προκλήσεων. Εξέφρασε ανησυχία για 20 θανάτους υπό κράτηση από το 2024, ανάμεσά τους του ακτιβιστή Αμπντέλ Μουνίμ αλ-Μαρέμι, και κατήγγειλε σοβαρές παραβιάσεις με ατιμωρησία, καθώς και τις δραματικές συνθήκες προσφύγων, ειδικά Σουδανών στην Κούφρα.

Έκκληση στο Συμβούλιο Ασφαλείας

Η κ. Τέτε ζήτησε ενότητα και στήριξη από το Συμβούλιο Ασφαλείας, τονίζοντας ότι «ο λαός της Λιβύης προσβλέπει σε λύση και πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογές και ενοποιημένους θεσμούς».

Η θέση της Ελλάδας

Ο Αναπλ. Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας Ιωάννης Σταματέκος εξέφρασε πλήρη στήριξη στις προσπάθειες της UNSMIL και χαιρέτισε τις προσπάθειες για τη διατήρηση της εκεχειρίας. Ζήτησε την αποχώρηση ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων, αποτελεσματική εφαρμογή κυρώσεων και υπογράμμισε τη σημασία της επιχείρησης «Ειρήνη» της ΕΕ. Επανέλαβε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με τη Λιβύη για ένα σταθερό και ευημερούν μέλλον, μετά και την επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτη στη χώρα.