Πριν λίγες ημέρες, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε με αυτοπεποίθηση μπροστά στις κάμερες προβάλλοντας την υποστήριξή του από τον Τραμπ σε μια περίοδο όπου η Ουκρανία έχει μετατραπεί σε κομβικό πεδίο παγκόσμιας αντιπαράθεσης. Κι όμως, σχεδόν αμέσως μετά, το σκηνικό ανατράπηκε θεαματικά: οι ουκρανικές αρχές κατά της διαφθοράς πραγματοποίησαν αιφνιδιαστικές έρευνες, κορυφαίοι οικονομικοί παράγοντες εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο και ένας υπουργός απομακρύνθηκε εσπευσμένα. Δεν χρειάστηκε να μιλήσει η ρωσική προπαγάνδα∙ οι αποκαλύψεις προήλθαν από μέσα ενημέρωσης που μόνο φιλορωσικά δεν μπορεί να τα κατηγορήσει κανείς.
Το ζήτημα δεν αφορά απλώς ένα ακόμη σκάνδαλο. Η Ουκρανία, που εδώ και δύο χρόνια κρατιέται όρθια χάρη στη δυτική χρηματοδότηση και την πολιτική νομιμοποίηση που της προσφέρεται, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με βαριές καταγγελίες σχετικά με τη διαχείριση των πόρων που της έχουν δοθεί. Η εξαφάνιση ανθρώπων του στενού κύκλου του Ζελένσκι, ανθρώπων που άλλοτε διαχειρίζονταν τόσο την πολιτική του επικοινωνία όσο και οικονομικά έργα εν μέσω πολέμου, επιτείνει το κλίμα αβεβαιότητας. Ακόμη κι αν αποδειχθεί ότι ο ίδιος δεν είχε άμεση εμπλοκή –κάτι που οφείλει να εξεταστεί με θεσμική σοβαρότητα και χωρίς βιαστικά συμπεράσματα– είναι πλέον σαφές ότι ο μηχανισμός εξουσίας γύρω του λειτουργούσε χωρίς φρένα και χωρίς επαρκή λογοδοσία.
Υπάρχουν δύο αναγνώσεις εδώ. Η πρώτη υποστηρίζει ότι ο Ζελένσκι πιέζεται επειδή δυτικές δυνάμεις επιθυμούν μια «ανασύνταξη» στην ουκρανική ηγεσία, τώρα που η σύγκρουση κινδυνεύει να παγώσει χωρίς καθαρή προοπτική νίκης. Η δεύτερη –και πιο ανησυχητική– εκτιμά πως η διαφθορά δεν ήταν ένα εξωτερικό πρόβλημα που εισχώρησε στην κυβέρνηση, αλλά μια πρακτική που ευδοκίμησε εξ’ αρχής μέσα στους κόλπους της. Ανεξαρτήτως εκδοχής, η εικόνα του «πολέμου της ελευθερίας» θολώνει.
Κι ενώ τα γεγονότα αυτά συνταράσσουν το Κίεβο, η Αθήνα επιλέγει όχι απλώς να μη λάβει αποστάσεις, αλλά να ενισχύσει ενεργά τη δική της εμπλοκή. Η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να συμβάλει περαιτέρω στη χρηματοδότηση της ουκρανικής προσπάθειας, να υποστηρίξει νέες συμφωνίες για ενέργεια και οπλικά συστήματα και να τοποθετηθεί πολιτικά δίπλα σε έναν ηγέτη που βρίσκεται σε κρίση αξιοπιστίας. Δεν πρόκειται για μια επιλογή χωρίς πολιτικό κόστος. Η χρονική στιγμή της επίσκεψης Ζελένσκι, παραμονή της επετείου του Πολυτεχνείου, θα φορτίσει ακόμη περισσότερο την εγχώρια συζήτηση σε μια περίοδο που το πολιτικό κλίμα ήδη δοκιμάζεται.
Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να υποστηρίζει το διεθνές δίκαιο και τα σύνορα των κρατών. Ωστόσο, άλλο η υπεράσπιση αρχών και άλλο η άκριτη ευθυγράμμιση με κυβερνήσεις των οποίων η νομιμοποίηση κλονίζεται. Η χώρα μας οφείλει να συνδυάσει την ευρωπαϊκή της στάση με μια δόση ρεαλισμού: δεν μπορεί να αγνοεί τους κινδύνους, ούτε να μπει στη λογική ότι «όποιος είναι εναντίον της Μόσχας είναι αυτομάτως υπεράνω κριτικής».
Ο Ζελένσκι μπορεί να επιλέξει να υπερασπιστεί την εντιμότητα και την εικόνα του, να προσπαθήσει να διατηρήσει τη διεθνή του στήριξη ή να αναζητήσει εσωτερικούς αποδιοπομπαίους τράγους. Η Ελλάδα όμως δεν έχει την πολυτέλεια να παίζει πολιτικά παιχνίδια σε ξένα μέτωπα. Οφείλει να απαιτήσει απόλυτη διαφάνεια, σαφές πλαίσιο λογοδοσίας και –κυρίως– να αναλογιστεί που βρίσκεται το όριο μεταξύ αλληλεγγύης και συνενοχής.
Γιατί όταν ένας πόλεμος κρατάει χρόνια, δεν αρκεί να επιλέγεις πλευρά. Πρέπει και να ξέρεις σε τι ακριβώς επενδύεις. Και κυρίως: τι ρισκάρεις.
- Μητσοτάκης για την ακρίβεια: «Δεν είμαι μάγος, δεν είμαι Χάρι Πότερ» – «Η παγκόσμια αύξηση τιμών δεν είναι υπόθεση της ελληνικής κυβέρνησης»
- Ανάλυση / Ο Ζελένσκι βουλιάζει στα σκάνδαλα και τη διαφθορά και η Ευρώπη ξανασκέφτεται το επόμενο βήμα
- Το Πρωτοδικείο σταματά τη δημοσίευση αποσπασμάτων από το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα
- Έρευνα κοινής γνώμης | Το αριστερό ημισφαίριο & η ανασύνθεση της Αριστεράς
- Η Ελλάδα στον «πάτο» των ευρωπαϊκών αποδοχών: Τι δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat