NewsEdit Η 6η Διακυβερνητική Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια (P-TEC) στην Αθήνα, οι συμφωνίες με τις ΗΠΑ και η ιστορική γεώτρηση της ExxonMobil στο Ιόνιο
Η Αθήνα μετατρέπεται για δύο ημέρες στο κέντρο της παγκόσμιας ενεργειακής διπλωματίας, καθώς φιλοξενεί τη 6η Διακυβερνητική Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια (P-TEC). Πρόκειται για μια συνάντηση υψηλού επιπέδου, στην οποία συμμετέχουν τέσσερις υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ, εκπρόσωποι 25 ευρωπαϊκών χωρών και κορυφαία στελέχη ενεργειακών και τεχνολογικών κολοσσών. Η παρουσία αυτών των προσώπων στην ελληνική πρωτεύουσα σηματοδοτεί τον νέο γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακής πύλης της Ευρώπης και βασικού συνδετικού κρίκου ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η Ελλάδα στο επίκεντρο των ευρωατλαντικών ενεργειακών σχεδίων
Στην ατζέντα της διάσκεψης δεσπόζει το κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας εφοδιασμού της νοτιοανατολικής Ευρώπης με φυσικό αέριο, μετά τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027. Η αναδιάταξη του ενεργειακού χάρτη δημιουργεί κενά εφοδιασμού, τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να καλύψουν, προωθώντας υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) μέσω της Ελλάδας.
Οι αμερικανικοί σχεδιασμοί βασίζονται στις υποδομές αεριοποίησης της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, καθώς και στα δίκτυα διασύνδεσης που εξασφαλίζουν τη ροή ενέργειας προς τα Βαλκάνια και την Ουκρανία. «Η Ελλάδα θα βρεθεί στο επίκεντρο των ευρωατλαντικών ενεργειακών σχέσεων, και αυτό λέει πολλά για τη δύναμη που έχει η χώρα να αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση, τις υποδομές και τη σταθερότητά της», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, ανοίγοντας τις εργασίες της συνόδου στο Ζάππειο.
Υψηλοί προσκεκλημένοι από την Ουάσιγκτον
Στην Αθήνα βρίσκονται τέσσερις κορυφαίοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ: ο υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας Νταγκ Μπέργκαμ, ο υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ, ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους Μάικλ Ρίγας και ο υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Ενέργεια και το Περιβάλλον Τζέικομπ Χέλμπεργκ.
Μαζί τους συμμετέχουν η νέα πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοιλ, καθώς και ανώτατα στελέχη των εταιρειών ExxonMobil, Chevron, Cheniere, ConocoPhillips, Venture Global LNG, αλλά και τεχνολογικών γιγάντων όπως η Amazon και η Google. Από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν οι ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΣΦΑ, Gastrade, Energean και HelleniQ Energy.
Η συμμετοχή τέτοιου εύρους και επιπέδου θεωρείται από την κυβέρνηση «ψήφος εμπιστοσύνης» στις ελληνικές ενεργειακές δυνατότητες, αλλά και επιβεβαίωση της σταθερότητας που προσφέρει η χώρα σε μια περιοχή με πολλαπλές γεωπολιτικές εντάσεις.
Νέες στρατηγικές συμφωνίες και αμερικανικές επενδύσεις
Κατά τη διάρκεια της συνόδου, υπογράφονται μια σειρά στρατηγικών συμφωνιών, με αιχμή του δόρατος τη συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ στην έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου προανήγγειλε σημαντικές ανακοινώσεις από την ExxonMobil, τη HelleniQ Energy και την Energean, που δραστηριοποιούνται ερευνητικά στην Ελλάδα. «Η παρουσία εταιρειών όπως οι ExxonMobil και Chevron ενισχύει τις ελληνικές θέσεις και συμβάλλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή», σημείωσε.
Από την πλευρά του, ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ τόνισε ότι «η Ελλάδα είναι το τέλειο σημείο εισόδου για το φυσικό αέριο που θα υποκαταστήσει το ρωσικό στην Ευρώπη». Πρόσθεσε ότι «οι ΗΠΑ διαθέτουν επαρκή αποθέματα και μπορούν να καλύψουν κάθε κυβικό μέτρο που χάνεται από τη Ρωσία, εξασφαλίζοντας σταθερότητα και μειωμένο κόστος για όλους».
Η ιστορική συμφωνία για το Block 2 στο Ιόνιο
Η σημαντικότερη εξέλιξη των εργασιών είναι η υπογραφή συμφωνίας συμμετοχής της ExxonMobil με ποσοστό 60% στην κοινοπραξία Energean – HelleniQ Energy, που κατέχει τα δικαιώματα έρευνας υδρογονανθράκων στο «οικόπεδο 2» στο Ιόνιο. Η συμφωνία αυτή ανοίγει τον δρόμο για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση σε ελληνική θαλάσσια περιοχή μετά από 40 χρόνια.
Η υπογραφή έγινε παρουσία των υπουργών Ενέργειας των ΗΠΑ και της Ελλάδας, καθώς και της Αμερικανίδας πρέσβειρας. Τη συμφωνία υπέγραψαν ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil για τις διεθνείς ερευνητικές δραστηριότητες Dr. John Ardill, ο διευθύνων σύμβουλος της HelleniQ Energy Ανδρέας Σιάμισιης και ο επικεφαλής της Energean Μαθιός Ρήγας.
Ο Δρ. Ardill υπογράμμισε τη σημασία της εκμετάλλευσης εγχώριων πηγών ενέργειας για τη μείωση του κόστους και την ενεργειακή ασφάλεια, ενώ ο κ. Ρήγας δήλωσε ότι η γεώτρηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί την περίοδο 2026-2027. «Με την υποστήριξη των ΗΠΑ, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να βρει τις δικές της πηγές φυσικού αερίου», τόνισε.
Ένα νέο κεφάλαιο στην έρευνα υδρογονανθράκων
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας χαρακτηρίζει τη συμφωνία «ψήφο εμπιστοσύνης» προς τη χώρα. Μετά τη σημερινή συμφωνία, τα ποσοστά της κοινοπραξίας στο Block 2 διαμορφώνονται ως εξής: ExxonMobil 60%, Energean Hellas 30% και HelleniQ Upstream 10%. Η Energean παραμένει διαχειρίστρια κατά τη φάση των ερευνών, ενώ εφόσον εντοπιστεί κοίτασμα, τη διαχείριση θα αναλάβει η ExxonMobil.
Το Block 2 βρίσκεται 30 χιλιόμετρα δυτικά της Κέρκυρας, σε θαλάσσιο βάθος 500-1.500 μέτρων, και εκτείνεται έως τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ με την Ιταλία. Η ερευνητική γεώτρηση, με την ονομασία «Ασωπός-1», αναμένεται να εξετάσει ταμιευτήρα σε βάθος 4.000 μέτρων και εκτιμάται ότι θα μπορούσε να αποκαλύψει κοίτασμα 200 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου — ποσότητα ικανή να αλλάξει τον ενεργειακό ισολογισμό της χώρας.
Η ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων) σημειώνει ότι το Block 2 αποτελεί την πλέον ώριμη παραχώρηση για ερευνητική γεώτρηση, με πιθανότητες επιτυχίας 15-18%. Αν όλα προχωρήσουν ομαλά, η διαδικασία αδειοδότησης και η γεώτρηση θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν εντός της επόμενης διετίας.
Από την Total στην Energean – η διαδρομή του Block 2
Το Block 2 είχε αρχικά παραχωρηθεί το 2018 στην κοινοπραξία Total, Edison και ΕΛΠΕ. Το 2021, η Energean απέκτησε το ποσοστό της Total και ανέλαβε τον ρόλο του διαχειριστή, ενώ αργότερα απέκτησε και το μερίδιο της Edison, φτάνοντας στο 75%. Το υπόλοιπο 25% παρέμεινε στη HelleniQ Upstream (πρώην ΕΛΠΕ).
Το 2022 ολοκληρώθηκε με επιτυχία τρισδιάστατη σεισμογραφική έρευνα από το ερευνητικό σκάφος Ramform Hyperion της PGS, η οποία χαρτογράφησε ολόκληρη την περιοχή, εφαρμόζοντας τα αυστηρότερα πρότυπα περιβαλλοντικής προστασίας.
Η γεωπολιτική διάσταση και η ελληνική ευκαιρία
Η συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών σε μια τόσο μεγάλης κλίμακας ενεργειακή συνεργασία με την Ελλάδα εντάσσεται στο ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο της μείωσης της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη. Η γεωγραφική θέση της χώρας, στο σταυροδρόμι Βαλκανίων, Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, την καθιστά πολύτιμο κόμβο μεταφοράς και αποθήκευσης ενέργειας.
Για την ελληνική πλευρά, η εξέλιξη αυτή συνιστά όχι μόνο διπλωματική αλλά και αναπτυξιακή ευκαιρία. Η συνεργασία με τις ΗΠΑ και τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες ενισχύει το επενδυτικό κλίμα, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και αναβαθμίζει την τεχνολογική υποδομή της χώρας.
Όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, «η κυβέρνηση Μητσοτάκη υλοποιεί με συνέπεια τη δέσμευσή της για αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας». Μετά από δεκαετίες αδράνειας, η προοπτική της πρώτης υπεράκτιας γεώτρησης από το 1986 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την ελληνική ενεργειακή πολιτική.
Ένα μέλλον με γεωτρήσεις, τεχνολογία και σταθερότητα
Η 6η Σύνοδος της Διατλαντικής Συνεργασίας P-TEC ολοκληρώνεται αύριο, αφήνοντας πίσω της μια σειρά δεσμεύσεων που αναμένεται να καθορίσουν την ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια. Από τη γεώτρηση στο Ιόνιο έως τις επενδύσεις στις υποδομές LNG, η χώρα φιλοδοξεί να μετατραπεί σε κόμβο ενεργειακής σταθερότητας για ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε μια εποχή όπου η ενέργεια αποτελεί το νέο επίκεντρο της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, η Ελλάδα επανατοποθετείται στον παγκόσμιο χάρτη όχι μόνο ως καταναλωτής, αλλά ως ενεργός παίκτης. Και αυτό, όπως δείχνουν οι συμφωνίες που υπογράφηκαν στην Αθήνα, μόλις αρχίζει.