Στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών οδηγείται η υπόθεση του προειδοποιητικού SMS που εστάλη παραμονές της 28ης Οκτωβρίου από το Υπουργείο Μεταφορών προς εκατομμύρια πολίτες.
Το μήνυμα, που προέτρεπε τους οδηγούς να είναι προσεκτικοί στους δρόμους, αποτέλεσε αντικείμενο αγωγών από πολίτες οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η αποστολή του έγινε χωρίς να τηρηθούν οι νόμιμες προϋποθέσεις επείγουσας ή απρόβλεπτης περίστασης.
Το SMS έγραφε: «Το περσινό 3ήμερο της 28ης 14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην άσφαλτο. Αν αγαπάς την οικογένειά σου, προσοχή στο δρόμο. Υπουργείο Μεταφορών». Σύμφωνα με το δικηγορικό γραφείο του Βασίλη Σωτηρόπουλου, που κατέθεσε τις αγωγές, η αποστολή του μηνύματος παραβίασε τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR), καθώς έγινε χωρίς ενημέρωση ή συγκατάθεση των πολιτών.
Παράνομη επεξεργασία δεδομένων και απουσία ενημέρωσης
Οι ενάγοντες υποστηρίζουν ότι το Υπουργείο προχώρησε σε παράνομη επεξεργασία δεδομένων κίνησης, χωρίς να παράσχει στους πολίτες τις προβλεπόμενες πληροφορίες για τον σκοπό και τον τρόπο χρήσης των δεδομένων τους, όπως επιβάλλει το άρθρο 14 του Κανονισμού. Παράλληλα, σημειώνουν πως το Υπουργείο φέρει ευθύνη ως «υπεύθυνος επεξεργασίας», ακόμη και αν η τεχνική αποστολή πραγματοποιήθηκε από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας.
Οι αγωγές ζητούν αποζημίωση ύψους 10.000 ευρώ ανά ενάγοντα, όπως προβλέπει το άρθρο 14 του Ν. 3471/2006 για παράνομη επεξεργασία δεδομένων στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Το δικαστήριο αναμένεται να ορίσει ημερομηνία εκδίκασης το επόμενο διάστημα.
«Αναστάτωση και ανησυχία στους πολίτες»
Όπως περιγράφεται στα δικόγραφα, πολλοί πολίτες εξέλαβαν το μήνυμα ως πιθανό απατηλό ή κακόβουλο, καθώς δεν είχαν ενημερωθεί για την προέλευσή του. Πέρα από το ζήτημα της παραβίασης δεδομένων, οι ενάγοντες επισημαίνουν και τον προσβλητικό, όπως τον χαρακτηρίζουν, τόνο του κειμένου. Υποστηρίζουν ότι η φράση «Αν αγαπάς την οικογένειά σου, προσοχή στο δρόμο» μεταθέτει την υπεύθυνη οδήγηση σε ηθικό και συναισθηματικό επίπεδο, υπονοώντας πως όποιος δεν προσέχει «δεν αγαπά» αρκετά τους οικείους του.
Το ίδιο δικηγορικό γραφείο έχει χειριστεί και άλλες υποθέσεις παραβίασης προσωπικών δεδομένων, μεταξύ των οποίων και η υπόθεση των αποδήμων ψηφοφόρων, που οδήγησε σε θετικές αποφάσεις υπέρ των πολιτών από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Η απάντηση του Κωνσταντίνου Κυρανάκη
Απαντώντας στις αγωγές, ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης υπερασπίστηκε δημόσια την απόφαση για αποστολή του SMS. Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΣΚΑΪ, υπογράμμισε ότι το μήνυμα αποφασίστηκε μετά την εξέταση των στοιχείων για τα τροχαία δυστυχήματα του περσινού τριημέρου, όταν 14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους ελληνικούς δρόμους.
«Θα υπερασπιστώ με χαρά στα δικαστήρια την απόφαση για αποστολή του SMS», δήλωσε ο κ. Κυρανάκης, τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλέγμα δράσεων του υπουργείου για την πρόληψη των τροχαίων δυστυχημάτων. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας συνέδραμαν δωρεάν στην αποστολή του μηνύματος, στο πλαίσιο κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.
Ανάμεσα στην πρόληψη και την ιδιωτικότητα
Η υπόθεση αναδεικνύει το λεπτό όριο ανάμεσα στην ανάγκη του κράτους να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες για ζητήματα δημόσιας ασφάλειας και στην υποχρέωση τήρησης της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο καλείται πλέον να αποφασίσει εάν η αποστολή του μηνύματος αποτέλεσε αναγκαίο προληπτικό μέτρο ή αυθαίρετη παρέμβαση στην ιδιωτική σφαίρα των πολιτών.
Σε κάθε περίπτωση, η δικαστική έκβαση της υπόθεσης αναμένεται να λειτουργήσει ως προηγούμενο για τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες αρχές μπορούν στο μέλλον να αξιοποιούν τα δίκτυα επικοινωνίας για σκοπούς ενημέρωσης ή πρόληψης, χωρίς να υπερβαίνουν τα όρια της νομιμότητας.