NewsEdit Πίσω από τις βαριές δρύινες πόρτες του Ινστιτούτου Νόμπελ στο Όσλο, η νορβηγική επιτροπή συνεδριάζει με απόλυτη μυστικότητα, όπως κάνει από το 1901. Πέντε μέλη και ένας γραμματέας, κάτω από τον ίδιο πολυέλαιο που φώτιζε και την πρώτη απονομή, αποφασίζουν ποιος θα τιμηθεί με το πιο εμβληματικό βραβείο στον κόσμο.
Οι συζητήσεις είναι έντονες αλλά «πολιτισμένες», όπως παραδέχεται ο πρόεδρος της επιτροπής Γιόργκεν Βάτνε Φρύντνες στο BBC. Στους τοίχους δεσπόζουν τα πορτρέτα των προηγούμενων νικητών —με ένα μόνο κενό πλαίσιο για τον φετινό βραβευμένο.
Ο Τραμπ και το βραβείο που έχει γίνει εμμονή
Ανάμεσα στις 338 φετινές υποψηφιότητες, ένα όνομα μονοπωλεί τη δημόσια συζήτηση: ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ. Ο ίδιος δηλώνει πως «όλοι λένε ότι πρέπει να το πάρω» και επαναλαμβάνει διαρκώς ότι έχει σταματήσει επτά πολέμους. Η επιθυμία του για το βραβείο έχει μετατραπεί σε προσωπική σταυροφορία, καθώς οι φωτογραφίες τεσσάρων Αμερικανών προέδρων –μεταξύ τους και του Μπαράκ Ομπάμα– κοσμούν ήδη την αίθουσα της Επιτροπής.
Η πολιτική πίεση και οι προτάσεις υπέρ του
Η εκστρατεία υπέρ του Τραμπ δεν περιορίζεται σε δηλώσεις θαυμασμού. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτσογκ, αλλά και οι κυβερνήσεις του Αζερμπαϊτζάν και του Πακιστάν έχουν προτείνει επίσημα την υποψηφιότητά του. Παρά τη δημόσια πίεση, ο Φρύντνες υπογραμμίζει πως η επιτροπή δεν επηρεάζεται: «Κάθε χρόνο λαμβάνουμε χιλιάδες αιτήματα. Το να παραμείνουμε αμερόληπτοι είναι η δουλειά μας».
Οι άλλοι διεκδικητές
Ο ανταγωνισμός ωστόσο είναι έντονος. Ανάμεσα στους υποψηφίους βρίσκονται τα Κέντρα Επείγουσας Αντιμετώπισης του Σουδάν, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων και ανθρωπιστικοί οργανισμοί όπως η UNICEF και η UNHCR. Ο πρόεδρος της επιτροπής επιμένει πως ο νικητής πρέπει να αποτελεί «σύμβολο θάρρους και ελπίδας», σε έναν κόσμο που «παραμένει βυθισμένος στις συγκρούσεις».
Η συμφωνία Τραμπ για τη Γάζα
Λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση του βραβείου, ο Τραμπ αιφνιδίασε τον πλανήτη ανακοινώνοντας ότι το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν στην πρώτη φάση του ειρηνευτικού του σχεδίου: απελευθέρωση ομήρων και σταδιακή αποχώρηση του ισραηλινού στρατού. Ο ίδιος μίλησε για «ιστορική στιγμή» και επικαλέστηκε τη φράση «Ευλογημένοι οι ειρηνοποιοί». Ο Νετανιάχου και η Χαμάς τον ευχαρίστησαν προσωπικά, ενώ δεν αποκλείεται ο Αμερικανός πρόεδρος να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή για να «βάλει την υπογραφή του στη συμφωνία».
Τυπικά εκτός προθεσμιών, αλλά με πολιτικό αντίκτυπο
Η παρέμβαση Τραμπ ήρθε εκτός των προβλεπόμενων προθεσμιών –οι υποψηφιότητες για το Νόμπελ κατατίθενται ως τις 31 Ιανουαρίου– ωστόσο δεν λείπουν οι συγκρίσεις με τον Ομπάμα, που τιμήθηκε το 2009 μόλις λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη της προεδρίας. Αν η συμφωνία στη Γάζα αποδειχθεί βιώσιμη, θα μπορούσε να επαναφέρει δυναμικά το όνομά του στην κούρσα του 2026.
Οι σκεπτικιστές και τα όρια της «ειρήνης»
Η Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου PRIO, θεωρεί ότι ο Τραμπ δύσκολα θα επικρατήσει φέτος: «Η κυβέρνησή του αποσύρθηκε από διεθνείς οργανισμούς και έδειξε ελάχιστη διάθεση για συνεργασία». Ακόμη κι αν κάποιοι αυταρχικοί ηγέτες έχουν στο παρελθόν λάβει το Νόμπελ, τονίζει, «το έκαναν αφού πρώτα αναγνώρισαν τα λάθη τους».
Η εμμονή που μετατρέπεται σε αφήγημα
Ο Τραμπ εμφανίζεται αποφασισμένος να κατακτήσει τον τίτλο του «παγκόσμιου ειρηνοποιού». Υποστηρίζει ότι σταμάτησε συγκρούσεις από τη Μέση Ανατολή έως την Αφρική και την Ασία, αν και οι περισσότερες παραμένουν ανοιχτές. Η ρητορική του –ανάμεσα σε αυτοεγκωμιασμό και γεωπολιτική θεατρικότητα– τροφοδοτεί ένα νέο αφήγημα για την αμερικανική ηγεμονία: αυτή του προέδρου που «φέρνει την ειρήνη με τη δύναμη της διαπραγμάτευσης».
Πιθανότατα όχι φέτος, αλλά ίσως σύντομα
Οι πιθανότητες να δούμε το όνομα του Τραμπ στο κενό πλαίσιο του Ινστιτούτου Νόμπελ φέτος είναι ελάχιστες. Η επιτροπή αποφεύγει να δείξει ότι υποκύπτει σε πολιτικές πιέσεις, ενώ το έργο του προέδρου παραμένει αμφιλεγόμενο. Αν όμως η συμφωνία Ισραήλ–Χαμάς οδηγήσει πράγματι σε σταθερή ειρήνη, τότε ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να διεκδικήσει με περισσότερες αξιώσεις το Νόμπελ Ειρήνης το 2026 — το βραβείο που κυνηγά με την ίδια επιμονή που κυνηγά την Ιστορία.
- Νόμπελ Ειρήνης 2025: Θα νικήσει ο Τραμπ τους υπόλοιπους 337 υποψήφιους;
- Σινεμά με χαρακτήρα: Από τον «Roofman» του Σίανφρανς ως το φουτουριστικό «Tron: Ares» και τον σκύλο-ήρωα του «Good Boy»
- Ισραήλ και Χαμάς είπαν “ναι” στην εύθραυστη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων
- Νέα δημοσκόπηση: Προβάδισμα ΝΔ με 31,5% – Στο 16% η πρόθεση στήριξης για νέο κόμμα Τσίπρα
- Αντίστροφη μέτρηση για το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2025