NewsEdit Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα μίας παρατεταμένης οικονομικής και γεωπολιτικής υποβάθμισης, ενώ οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών καθυστερούν να υλοποιήσουν τις προτάσεις του Μάριο Ντράγκι για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Όπως αναφέρει σε εκτενές άρθρο του το Politico χρόνο μετά την παρουσίαση της έκθεσής του, ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας επιστρέφει στο προσκήνιο ως ο «ενοχλητικός σύμβουλος» των Βρυξελλών, υπενθυμίζοντας ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας.
Μία ατζέντα που έμεινε στα χαρτιά
Η «έκθεση Ντράγκι» είχε παρουσιαστεί πέρυσι ως σχέδιο σωτηρίας για την ευρωπαϊκή οικονομία. Προέβλεπε τεράστιες επενδύσεις σε πανευρωπαϊκές υποδομές, κοινή ενεργειακή στρατηγική για φθηνότερη ενέργεια στη βιομηχανία, συντονισμένη αμυντική πολιτική για απεξάρτηση από τα αμερικανικά όπλα και ενοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ώστε να κατευθύνεται κεφάλαιο σε τεχνολογικές startups.
Η υποδοχή της ήταν θριαμβευτική: ο Εμανουέλ Μακρόν μίλησε για «αγώνα δρόμου» για την υλοποίησή της, ο Πέδρο Σάντσεθ τόνισε τον κίνδυνο τεχνολογικής υστέρησης, ενώ ακόμη και ο Φρίντριχ Μερτς της Γερμανίας, αν και διαφωνεί με την κοινή ευρωπαϊκή έκδοση χρέους, δεσμεύθηκε για ενίσχυση της άμυνας. Ωστόσο, η πολιτική βούληση εξαντλήθηκε στις δηλώσεις.
Έρευνα του European Policy Innovation Council αποκάλυψε ότι μόλις το 11% των προτάσεων έχει προχωρήσει. Στον τομέα της ενέργειας, δεν έχει υλοποιηθεί καμία πρόταση. Χώρες με χαμηλό κόστος ενέργειας φοβούνται ότι θα το δουν να αυξάνεται αν διασυνδεθούν με κράτη που έχουν ακριβότερο ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ η τραπεζική ενοποίηση μπλοκάρεται από κυβερνήσεις που δεν θέλουν να χάσουν εθνικό έλεγχο.
Εθνικά συμφέροντα εναντίον κοινού οράματος
Η εμμονή με τα εθνικά συμφέροντα έχει φρενάρει κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Η αντίσταση των «φειδωλών χωρών» όπως η Γερμανία και η Ολλανδία στην κοινή έκδοση χρέους, οι εντάσεις για την αμυντική ολοκλήρωση και η έλλειψη κοινής στρατηγικής στον τραπεζικό κλάδο αποκαλύπτουν τα όρια της Ε.Ε. Οι κυβερνήσεις, μετά τη δημοσιονομική έκρηξη της πανδημίας, διστάζουν να χρηματοδοτήσουν έργα που θεωρούν ότι δεν θα αποφέρουν άμεσα οφέλη στους πολίτες τους.
«Δεν είναι η Κομισιόν που δεν προχωρά την τραπεζική ένωση, είναι οι κυβερνήσεις που δεν θέλουν πραγματικά να αφήσουν το κεφάλαιο να κυκλοφορεί ελεύθερα», σχολίασε ο Ισπανός οικονομολόγος και πρώην ευρωβουλευτής Λουίς Γκαρικάνο.
Ο Ντράγκι ως «ηθικός κριτής» της Ευρώπης
Ο άνθρωπος που έσωσε το ευρώ το 2012, με τη διάσημη φράση «whatever it takes», σήμερα δεν έχει εκτελεστική εξουσία αλλά μόνο πειθώ. Από το Ευρωκοινοβούλιο μέχρι συνέδρια στην Ιταλία, ο Ντράγκι υπενθυμίζει ότι η Ευρώπη χάνει γεωπολιτικό έδαφος. Το πρόσφατο αμερικανικό εμπορικό εκβιαστικό παιχνίδι, που οδήγησε σε δασμούς κατά της Ε.Ε., θεωρείται από τον ίδιο «σκληρό ξύπνημα».
«Αναγκαστήκαμε να αποδεχτούμε δασμούς από τον μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο και παραδοσιακό σύμμαχο», είπε, προειδοποιώντας ότι η ήπειρος δεν μπορεί να συνεχίσει να λέει «όχι» σε κάθε πρόταση ολοκλήρωσης.
Η αδύναμη «μηχανή» των Βρυξελλών
Η Κομισιόν έχει δημιουργήσει ειδική μονάδα για την υλοποίηση του «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας», δηλαδή του σχεδίου Ντράγκι. Ωστόσο, η ομάδα αποτελείται από μόλις οκτώ υπαλλήλους, αριθμός που θεωρείται ανεπαρκής για ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο.
Στο νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, συγχωνεύτηκαν προγράμματα σε ένα ταμείο 410 δισ. ευρώ για κοινά βιομηχανικά έργα. Παρ’ όλα αυτά, οι εντάσεις είναι αναπόφευκτες: «Μπορείτε να φανταστείτε μια μεγάλη χώρα της Ε.Ε. να χρηματοδοτεί εργοστάσιο στη Σλοβενία με χρήματα των φορολογουμένων της;» διερωτήθηκε αξιωματούχος της Ένωσης.
Το όραμα που ξεθωριάζει
Για χρόνια η Ε.Ε. πίστευε ότι το μέγεθός της και οι 450 εκατομμύρια καταναλωτές της αρκούσαν για να της δώσουν γεωπολιτική ισχύ. «Το 2025 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που αυτή η ψευδαίσθηση κατέρρευσε», τόνισε ο Ντράγκι.
Η Ευρώπη βρίσκεται πλέον μπροστά σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι: είτε θα προχωρήσει σε βαθύτερη οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση είτε θα παρακολουθεί αδύναμη τις εξελίξεις σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από υπερδυνάμεις. Το μήνυμα του Ντράγκι είναι ξεκάθαρο: οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα, πριν να είναι αργά.