NewsEdit Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Σουηδία βρέθηκε πολύ κοντά στην απόκτηση πυρηνικών όπλων, παρά την παραδοσιακή ουδετερότητά της και την αποχή της από στρατιωτικές συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ.
Στη δεκαετία του 1960, σουηδοί επιστήμονες εργάζονταν μυστικά για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού οπλοστασίου, που θα περιλάμβανε έως και 100 τακτικά πυρηνικά όπλα, με στόχο την αποτροπή μιας πιθανής σοβιετικής εισβολής στη Βαλτική. Τα στρατιωτικά σχέδια έφταναν στο σημείο να προβλέπουν ακόμα και επίθεση σε σοβιετικό στόλο πριν αυτός περάσει στη θάλασσα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που είχαν θέσει την πολιτική της αποτροπής διάδοσης πυρηνικών όπλων, αντελήφθησαν γρήγορα τις σουηδικές προσπάθειες. Μέσω συνδυασμού πιέσεων και οικονομικών κινήτρων –όπως η παροχή φτηνού εμπλουτισμένου ουρανίου για ειρηνική χρήση– κατάφεραν να αποτρέψουν την ανάπτυξη δικού της πυρηνικού οπλοστασίου. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960, το πρόγραμμα εγκαταλείφθηκε.
Διδάγματα για τη σύγχρονη εποχή
Το βρετανικό περιοδικό Economist αναδεικνύει τη σουηδική περίπτωση ως διδακτική για την εποχή μας, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται και η συζήτηση για διάδοση πυρηνικών όπλων επανέρχεται στο προσκήνιο. Χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία ή η Πολωνία, που έχουν γείτονες με πυρηνικά όπλα, αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση να αναπτύξουν δικά τους οπλοστάσια.
Ταυτόχρονα, η στάση των ΗΠΑ και της Ρωσίας δείχνει ότι η διάδοση πυρηνικών όπλων δεν θεωρείται πλέον ταμπού. Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ορισμένοι σύμμαχοι, όπως η Ιαπωνία, να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Η ρωσική ρητορική εξάλλου τονίζει τη χρήση πυρηνικών ως μέσο αποτροπής και χαιρετίζει την ανάπτυξη πυρηνικών από χώρες όπως η Βόρεια Κορέα.
Περισσότερα πυρηνικά δεν σημαίνει περισσότερη ασφάλεια
Ειδικοί που επικαλείται ο Economist υπογραμμίζουν ότι η διεύρυνση του πυρηνικού κλαμπ δεν αυξάνει αναγκαστικά τη σταθερότητα. Οι μικρές χώρες επιδιώκουν κυρίως να αυξήσουν το κόστος για μια πιθανή επίθεση και να εξασφαλίσουν τη στήριξη μιας υπερδύναμης, όπως η Σουηδία που στόχευε στην αμερικανική βοήθεια μέσω της «καταλυτικής» πυρηνικής της στάσης.
Η περίπτωση της Νότιας Κορέας είναι πιο σύνθετη, λόγω της έντασης με τη Βόρεια Κορέα και της στρατηγικής της «προληπτικής επίθεσης». Μια ενδεχόμενη απόκτηση πυρηνικών όπλων από τη Σεούλ θα μπορούσε να εμπλέξει άμεσα τις ΗΠΑ σε μια νέα πυρηνική κρίση.
Η σημασία της αμερικανικής δέσμευσης
Η ιστορία της Σουηδίας και η σημερινή γεωπολιτική πραγματικότητα υπογραμμίζουν ότι η υπεύθυνη αμερικανική ηγεσία παραμένει κρίσιμη για την αποτροπή διάδοσης πυρηνικών όπλων. Η αποδυνάμωση αυτής της δέσμευσης και η ανάπτυξη «νέων πυρηνικών κρατών» αυξάνουν τον κίνδυνο για παγκόσμια αστάθεια και ενδεχόμενες συγκρούσεις υψηλού ρίσκου.
Παράλληλα, ο Economist τονίζει έμμεσα την αξία της αμερικανικής ηγεμονίας, αποφεύγοντας να αναφερθεί σε χώρες που ήδη κατέχουν πυρηνικά και είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ.