Σε κήρυξη «κατάστασης κρίσης» στην τροφοδοσία ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη τη χώρα προχώρησε η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, κατά τη σημερινή της συνεδρίαση, εξαιτίας σοβαρών δυσκολιών στην προμήθεια μαζούτ από την Ελλάδα.
Το μέτρο θα έχει διάρκεια επτά ημερών και πρακτικά ανοίγει τον δρόμο για τη χρήση των κρατικών αποθεμάτων καυσίμων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια.
Χρήση κρατικών αποθεμάτων για την παραγωγή ρεύματος
Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης, η απόφαση ελήφθη λόγω της αδυναμίας προμήθειας μαζούτ, το οποίο θεωρείται κρίσιμο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως επισημαίνεται, τα κρατικά αποθέματα του παραγώγου πετρελαίου θα μεταβιβαστούν χωρίς αποζημίωση στη δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού της χώρας, την ESM (Σταθμοί Ηλεκτροπαραγωγής της Βόρειας Μακεδονίας).
Παράλληλα, η ESM υποχρεούται να υποβάλει αναλυτική έκθεση προς την κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών σχετικά με την κατανάλωση του μαζούτ κατά τη διάρκεια της κρίσης, ώστε να υπάρχει πλήρης εικόνα για τη διαχείριση των αποθεμάτων.
Αγροτικά μπλόκα στα σύνορα και ενεργειακές επιπτώσεις
Η κρατική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είχε προειδοποιήσει τις προηγούμενες ημέρες για τον κίνδυνο ενεργειακής ασφυξίας, ζητώντας επισήμως από την κυβέρνηση την κήρυξη κατάστασης κρίσης. Στο σχετικό αίτημα, η ESM έκανε λόγο για σοβαρές δυσκολίες στην προμήθεια τόσο λιγνίτη όσο και μαζούτ από την Ελλάδα.
Οι δυσχέρειες αποδίδονται, σύμφωνα με την εταιρεία, στους αποκλεισμούς που έχουν επιβάλει Έλληνες αγρότες στα σύνορα Ελλάδας–Βόρειας Μακεδονίας. Οι κινητοποιήσεις αυτές έχουν διαταράξει την ομαλή λειτουργία των συνοριακών διελεύσεων, επηρεάζοντας άμεσα την τροφοδοσία της γειτονικής χώρας με βασικούς ενεργειακούς πόρους.
Στόχος η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας
Στο αίτημά της, η ESM υπογράμμιζε ότι η κήρυξη κατάστασης κρίσης είναι αναγκαία προκειμένου να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση των κρατικών αποθεμάτων καυσίμων και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση μέχρι την αποκατάσταση της ομαλής ροής στις συνοριακές μεταφορές.
Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας εμφανίζεται να ποντάρει στην προσωρινή αυτή λύση, ευελπιστώντας ότι εντός της επταήμερης περιόδου θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση στα σύνορα και θα επανεκκινήσει κανονικά η προμήθεια καυσίμων από την Ελλάδα.
Εξάρτηση από λιγνίτη και μαζούτ
Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Βόρεια Μακεδονία προέρχεται από μονάδες της κρατικής ESM, οι οποίες βασίζονται κυρίως στον λιγνίτη και το μαζούτ. Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, τον βαθμό εξάρτησης της χώρας από συγκεκριμένες πηγές καυσίμων και από τις διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού, καθιστώντας την ευάλωτη σε εξωγενείς κρίσεις.
Η ενεργειακή κρίση που κηρύχθηκε, έστω και προσωρινά, λειτουργεί ως καμπανάκι για την ανάγκη ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας και διαφοροποίησης των πηγών τροφοδοσίας στη Βόρεια Μακεδονία, σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων γεωπολιτικών και κοινωνικών εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή.