NewsEdit Κατατέθηκε στη Βουλή η πολυαναμενόμενη τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, επιχειρώντας να δώσει οριστική λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα που ταλαιπώρησε δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες επί σχεδόν δύο δεκαετίες.
Η ρύθμιση στοχεύει στην άρση του εγκλωβισμού που προκάλεσε η απότομη ανατίμηση του ελβετικού φράγκου, μετατρέποντας τα δάνεια σε ευρώ, με «κούρεμα» της ισοτιμίας και σταθερό επιτόκιο.
Η παρέμβαση θεωρείται κομβική, καθώς για πρώτη φορά θεσπίζεται ενιαίο πλαίσιο μετατροπής, με σαφή εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και με διαφοροποίηση υπέρ των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.
Τι προβλέπει η ρύθμιση για όλα τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο
Κεντρικός άξονας της τροπολογίας είναι η υποχρεωτική μετατροπή όλων των δανείων από ελβετικό φράγκο σε ευρώ. Η εξόφληση γίνεται με σταθερό επιτόκιο, ενώ το «κούρεμα» εφαρμόζεται πάνω στην ισοτιμία ελβετικού φράγκου – ευρώ, περιορίζοντας σημαντικά τη λογιστική διόγκωση της οφειλής που προκάλεσαν οι διακυμάνσεις του νομίσματος.
Για την κατηγορία των «ευπόρων» δανειοληπτών, δηλαδή όσων δεν πληρούν εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια, προβλέπεται:
- Κούρεμα της ισοτιμίας κατά 15%
- Σταθερό επιτόκιο 2,90%
- Καμία διαφοροποίηση με βάση την οικογενειακή κατάσταση ή την περιουσία
Η συγκεκριμένη πρόβλεψη λειτουργεί ως ελάχιστο δίχτυ προστασίας, ακόμη και για όσους δεν εντάσσονται στις κοινωνικά στοχευμένες κατηγορίες.
Τα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια ανά κατηγορία
Η τροπολογία θεσπίζει τρεις βασικές κατηγορίες δικαιούχων, με κλιμακωτά εισοδηματικά και περιουσιακά όρια, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
Κατηγορία 1:
- Εισόδημα από 7.500 έως 22.000 ευρώ
- Ακίνητη περιουσία από 125.000 έως 185.000 ευρώ
- Καταθέσεις από 7.500 έως 22.000 ευρώ
Κατηγορία 2:
- Εισόδημα από 9.375 έως 23.375 ευρώ
- Ακίνητη περιουσία από 156.250 έως 216.250 ευρώ
- Καταθέσεις από 9.375 έως 23.375 ευρώ
Κατηγορία 3:
- Εισόδημα από 11.250 έως 25.250 ευρώ
- Ακίνητη περιουσία από 187.500 έως 247.500 ευρώ
- Καταθέσεις από 11.250 έως 25.250 ευρώ
Τα όρια αυτά προσαρμόζονται με βάση το μέγεθος του νοικοκυριού, από μονοπρόσωπα έως πολυμελή σχήματα.
Πώς αλλάζει το «κούρεμα» και το επιτόκιο ανά σύνθεση νοικοκυριού
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη σύνθεση του νοικοκυριού, με σαφή κοινωνική στόχευση. Η ρύθμιση προβλέπει διαφορετικά ποσοστά κουρέματος της ισοτιμίας και χαμηλότερα επιτόκια για οικογένειες με αυξημένες ανάγκες.
Για μονοπρόσωπα νοικοκυριά, νοικοκυριά δύο ή τριών μελών, μονογονεϊκές οικογένειες με ένα ανήλικο ή οικογένειες με ένα απροστάτευτο τέκνο:
- Κούρεμα ισοτιμίας 50%
- Σταθερό επιτόκιο 2,30%
Για νοικοκυριά τεσσάρων μελών, μονογονεϊκές οικογένειες με δύο ανήλικα ή οικογένειες με δύο απροστάτευτα τέκνα:
- Κούρεμα ισοτιμίας 30%
- Σταθερό επιτόκιο 2,50%
Για νοικοκυριά πέντε μελών και άνω, καθώς και μονογονεϊκές οικογένειες με τρία ή περισσότερα ανήλικα:
- Κούρεμα ισοτιμίας 20%
- Σταθερό επιτόκιο 2,70%
Η κλιμάκωση αυτή αποτυπώνει τη λογική ότι όσο αυξάνονται οι στεγαστικές και οικογενειακές ανάγκες, τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η προστασία από το βάρος του δανείου.
Τι ισχύει για τα δάνεια με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών
Ξεχωριστή πρόβλεψη περιλαμβάνεται για τα «κόκκινα» δάνεια σε ελβετικό φράγκο, δηλαδή όσα βρίσκονται σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών. Τα δάνεια αυτά εντάσσονται υποχρεωτικά στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών.
Στην περίπτωση αυτή:
- Η συμμετοχή των πιστωτών είναι υποχρεωτική
- Η οφειλή μετατρέπεται σε ευρώ
- Οι όροι ρύθμισης ακολουθούν το πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού
Η διάταξη στοχεύει στο να αποτραπούν μαζικές καταγγελίες δανείων και να δοθεί δεύτερη ευκαιρία σε δανειολήπτες που έχουν ήδη περιέλθει σε αδυναμία πληρωμής.
Ένα βήμα προς την οριστική λύση ενός χρόνιου προβλήματος
Η τροπολογία για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο έρχεται να κλείσει έναν κύκλο αβεβαιότητας που ξεκίνησε πριν από την οικονομική κρίση και κορυφώθηκε με τη νομισματική αναταραχή της προηγούμενης δεκαετίας. Αν και η τελική αποτελεσματικότητα θα κριθεί στην εφαρμογή, η μετατροπή σε ευρώ, το «κούρεμα» της ισοτιμίας και τα σταθερά επιτόκια συνιστούν την πιο ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση μέχρι σήμερα για ένα από τα πιο επίμονα «αγκάθια» της ελληνικής στεγαστικής πίστης.
Σφοδρή επίθεση ΠΑΣΟΚ στην κυβερνητική τροπολογία – «Απαλλάσσει τις τράπεζες, εγκλωβίζει τους δανειολήπτες»
Σφοδρή κριτική στην τροπολογία της κυβέρνησης για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ασκούν με κοινή τους δήλωση η Μιλένα Αποστολάκη, τομεάρχης Τραπεζών, Ιδιωτικού Χρέους και Προστασίας Δανειοληπτών του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, και ο Δημήτρης Σπυράκος, γραμματέας του αντίστοιχου Τομέα. Όπως τονίζουν, η κυβερνητική παρέμβαση όχι μόνο δεν αποκαθιστά τη μεγάλη αδικία σε βάρος των δανειοληπτών, αλλά «απαλλάσσει τις τράπεζες από τις ευθύνες τους, αφήνει ανέγγιχτες τις απαιτήσεις των funds και παγιώνει το αδιέξοδο».
«Θύματα επιθετικής πιστωτικής επέκτασης»
Στη δήλωσή τους, οι δύο εκπρόσωποι του ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζουν ότι οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο υπήρξαν τα θύματα μιας «άγριας και επιθετικής πιστωτικής επέκτασης» την περίοδο 2006-2008, σε συνθήκες αδιαφάνειας και συστηματικής αποσιώπησης του συναλλαγματικού κινδύνου.
Η απότομη επιδείνωση της ισοτιμίας είχε ως αποτέλεσμα, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, οι τράπεζες να αξιώνουν σχεδόν διπλάσια ποσά από εκείνα που οι δανειολήπτες είχαν λάβει για την αγορά της κατοικίας τους. Όπως επισημαίνεται, οι Έλληνες δανειολήπτες δίνουν εδώ και χρόνια έναν άνισο αγώνα, επικαλούμενοι και αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αντίστοιχες υποθέσεις άλλων χωρών, διεκδικώντας δίκαιη και ισότιμη μεταχείριση.
Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ από το 2022
Το ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζει ότι ήδη από το 2022 έχει καταθέσει, και επανακαταθέσει επανειλημμένα, τροπολογία που προβλέπει δίκαιη κατανομή των συνεπειών του συναλλαγματικού κινδύνου: κατά τα 2/3 στην τράπεζα και κατά το 1/3 στον δανειολήπτη. Όπως σημειώνεται, ανάλογες νομοθετικές λύσεις υιοθετήθηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου είχαν χορηγηθεί δάνεια σε ελβετικό φράγκο.
Αντίθετα, η κυβερνητική τροπολογία, σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ, «έχει ελάχιστη σχέση με τη διόρθωση της μεγάλης αδικίας» και σχεδιάστηκε χωρίς ουσιαστικό διάλογο, παρά μόνο με τις τράπεζες και τους servicers, ενώ προωθείται προς ψήφιση με διαδικασίες-εξπρές.
Ποιους αφορά πραγματικά η κυβερνητική ρύθμιση
Κατά την ανακοίνωση, η τροπολογία αφορά λιγότερο από το ένα τρίτο των δανειοληπτών, δηλαδή μόνο όσους έχουν σήμερα ενήμερες οφειλές. Ακόμη και για αυτούς, όμως, η ανακούφιση χαρακτηρίζεται «ελάχιστη και αμφιλεγόμενη».
Όπως επισημαίνεται:
- Οι δανειολήπτες καλούνται να αποδεχθούν οριστικά τις ακραίες συναλλαγματικές ισοτιμίες του παρελθόντος, προκειμένου να έχουν μια περιορισμένη βελτίωση στο υπόλοιπο της οφειλής.
- Το κούρεμα 15% στη σημερινή ισοτιμία οδηγεί δάνεια που χορηγήθηκαν με ισοτιμία 1,67 να μετατρέπονται τελικά με ισοτιμία 1,07.
- Οι πληρωμές που έγιναν στα χρόνια της μεγάλης επιδείνωσης της ισοτιμίας δεν συνυπολογίζονται στη μείωση της οφειλής.
- Όσο περισσότερα έχει καταβάλει ένας δανειολήπτης, τόσο μικρότερο καθίσταται το όφελος της ρύθμισης.
- Τα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια για τους «ευάλωτους» είναι τόσο ασφυκτικά, ώστε τίθεται εν αμφιβόλω αν τελικά θα ενταχθούν δικαιούχοι.
Καμία πρόβλεψη για όσους ήδη μετέτρεψαν τα δάνειά τους
Ιδιαίτερη αιχμή αποτελεί, σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ, η πλήρης απουσία μέριμνας για όσους δανειολήπτες είχαν ήδη μετατρέψει τα δάνειά τους από ελβετικό φράγκο σε ευρώ στις ακραίες ισοτιμίες, προκειμένου να προστατευτούν από περαιτέρω επιδείνωση.
«Καλούνται απλώς να αποδεχθούν οριστικά τη μεγάλη ζημία που υπέστησαν, χωρίς καμία προοπτική ανακούφισης», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Οι «κόκκινοι» δανειολήπτες και ο εξωδικαστικός μηχανισμός
Για τη μεγάλη πλειοψηφία των δανειοληπτών, των οποίων τα δάνεια έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα ή βρίσκονται αντιμέτωπα με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, η κυβερνητική τροπολογία δεν προβλέπει καμία μείωση της οφειλής. Αντίθετα, τους παραπέμπει στον εξωδικαστικό μηχανισμό.
Το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει ότι πρόκειται για έναν μηχανισμό:
- που βασίζεται στην αξία ρευστοποίησης της συνολικής περιουσίας του οφειλέτη,
- που αγνοεί αν οι προτεινόμενες δόσεις ανταποκρίνονται στις πραγματικές εισοδηματικές δυνατότητες,
- που προβλέπει υψηλότερα επιτόκια,
- και που οδηγεί, με την πρώτη αδυναμία πληρωμής τριών δόσεων, στην αναβίωση του συνόλου του χρέους.
«Οι πιο αδύναμοι δανειολήπτες ρίχνονται στον Καιάδα», τονίζεται με έμφαση.
«Ρύθμιση με εκβιαστικό χαρακτήρα»
Τέλος, η κοινή δήλωση κάνει λόγο για ρύθμιση με «εκβιαστικό χαρακτήρα», καθώς απαιτεί από όσους ενταχθούν την παραίτηση από κάθε δικαστική διεκδίκηση. Κατά το ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση μετατρέπει σε νομοθεσία τους καταχρηστικούς όρους των servicers, στερώντας από τους δανειολήπτες τη δυνατότητα να δικαιωθούν μέσω της Δικαιοσύνης.
«Υπόθεση αποκατάστασης αδικίας, όχι εξυπηρέτησης τραπεζών»
Συμπερασματικά, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής υπογραμμίζει ότι το ζήτημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο είναι πρωτίστως υπόθεση αποκατάστασης μιας βαριάς αδικίας. «Δεν μπορεί να απουσιάζει η ανάληψη ευθύνης από τις τράπεζες», σημειώνεται, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι εξαϋλώνει τις τραπεζικές ευθύνες, προστατεύει τα funds και μετακυλίει το κόστος της ασύδοτης πιστωτικής πολιτικής αποκλειστικά στους καταναλωτές.