NewsEdit Σε μία συνέντευξη Τύπου με έντονη συμβολική και πολιτική βαρύτητα, η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, παρουσίασε μαζί με τους εκπροσώπους των εθνικών κοινωνικών εταίρων την κοινωνική συμφωνία που φιλοδοξεί να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
Παρόντες ήταν οι επικεφαλής της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ, της ΓΣΕΒΕΕ, της ΕΣΕΕ, του ΣΕΤΕ και του ΣΒΕ, γεγονός που επιβεβαιώνει την καθολικότητα της συμφωνίας, η οποία υπογράφεται για πρώτη φορά από το σύνολο των κοινωνικών εταίρων και την Πολιτεία.
Η Υπουργός χαρακτήρισε τη συμφωνία «ιστορική», όχι απλώς λόγω του εύρους και της σύνθεσής της, αλλά επειδή διαμορφώνει ένα νέο κώδικα συνεργασίας που υπόσχεται σταθερότητα, ασφάλεια και προβλεψιμότητα στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με την ίδια, πρόκειται για μια συμφωνία που «σηματοδοτεί την αφετηρία μιας νέας εποχής» και θέτει τέλος στους μνημονιακούς περιορισμούς των προηγούμενων ετών.
Τι σημαίνει η συμφωνία για τους εργαζόμενους
Για τους εργαζόμενους, το νέο πλαίσιο συνιστά μια σειρά από ουσιαστικά και άμεσα οφέλη. Η ευκολότερη επέκταση των Συλλογικών Συμβάσεων εκτιμάται ότι θα αυξήσει κατακόρυφα τον αριθμό όσων καλύπτονται από αυτές. Αυτό συνεπάγεται δυνατότητα αυξήσεων σε μισθούς και παροχές, επιστροφή σε ένα πιο προβλέψιμο εργασιακό περιβάλλον και σημαντική μείωση της ανασφάλειας σχετικά με ενδεχόμενες αλλαγές στους όρους εργασίας.
Επιπλέον, με την πλήρη επαναφορά της μετενέργειας, όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από μια σύμβαση παραμένουν σε ισχύ ακόμη και μετά τη λήξη της, τόσο για τους ήδη εργαζόμενους όσο και για όσους προσλαμβάνονται εντός της μεταβατικής περιόδου των τριών μηνών. Η ρύθμιση αυτή ανατρέπει το περιορισμένο μοντέλο της μετενέργειας που ίσχυε από το 2012 και επαναφέρει την προστασία στο προμνημονιακό της επίπεδο.
Οι αλλαγές για τις επιχειρήσεις
Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις αποκτούν ένα περιβάλλον κανόνων χωρίς ασάφειες, όπου οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι πλέον διαρκώς ανοιχτές. Η Υπουργός μίλησε για σταθερότητα που επιτρέπει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού και για καλύτερες συνθήκες επένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό.
Η συμφωνία θεωρείται ότι περιορίζει πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού, καθώς τα όρια και οι κανόνες γίνονται κοινά και ισχύουν οριζόντια για περισσότερες επιχειρήσεις ενός κλάδου.
Πρώτος άξονας: Επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων
Ο πρώτος άξονας αφορά την όσο το δυνατόν ευρύτερη διάχυση της προστασίας των Συλλογικών Συμβάσεων.
Στο πλαίσιο αυτό μειώνεται το όριο κάλυψης των εργαζομένων από 50% σε 40%, προκειμένου μια σύμβαση να μπορεί να επεκταθεί σε ολόκληρο τον κλάδο. Παράλληλα θεσπίζεται ένας νέος μηχανισμός: όταν μια σύμβαση υπογράφεται από τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους, τότε δεν εξετάζεται καθόλου το ποσοτικό κριτήριο. Πρόκειται για μια ουσιαστική τομή που καθιστά την επέκταση απλούστερη και ταχύτερη.
Επιπλέον, δίνεται στη ΓΣΕΕ η δυνατότητα να συνυπογράφει κλαδικές συμβάσεις επικουρικά όταν καλείται από μέλος της, προκειμένου να διευκολύνεται η ενεργοποίηση της επέκτασης. Συνεπικουρικά, απλοποιείται η διαδικασία εγγραφής στα μητρώα οργανώσεων, ώστε να ενισχυθεί η θεσμική εκπροσώπηση.
Δεύτερος άξονας: Πλήρης προστασία μετά τη λήξη των συμβάσεων
Ο δεύτερος άξονας αφορά την καρδιά του εργατικού δικαίου: τη σταθερότητα των όρων εργασίας.
Αρχικά προβλέπεται παράταση τριών μηνών της ισχύος κάθε σύμβασης μετά τη λήξη της. Μετά το τρίμηνο αυτό, όλοι οι όροι – μισθολογικοί και θεσμικοί – συνεχίζουν να ισχύουν πλήρως έως ότου συναφθεί νέα συλλογική ή ατομική σύμβαση. Με αυτή τη ρύθμιση καταργείται ο περιορισμός της μερικής μετενέργειας, ο οποίος για χρόνια άφηνε εργαζόμενους εκτεθειμένους σε αιφνίδιες ανατροπές.
Τρίτος άξονας: Ταχύτερη επίλυση διαφορών μέσω ΟΜΕΔ
Ο τρίτος άξονας στοχεύει στη λειτουργική αναβάθμιση του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας.
Θεσπίζεται τριμελής επιτροπή που θα αξιολογεί εκ των προτέρων αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις για μονομερή προσφυγή στη μεσολάβηση ή διαιτησία. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται χρονοβόρες διαδικασίες και ενισχύεται η διαφάνεια. Παράλληλα καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας, επιταχύνοντας την έκδοση αποφάσεων. Σε κάθε περίπτωση παραμένει η δυνατότητα δικαστικής προσβολής για όσα μέρη επιθυμούν περαιτέρω κρίση.
Η πολιτική και κοινωνική διάσταση
Η Υπουργός υπογράμμισε ότι το περιεχόμενο της συμφωνίας δεν αποτελεί μονομερή κυβερνητική πρωτοβουλία, αλλά προϊόν επτά μηνών διαβουλεύσεων με όλους τους εταίρους. Στο μήνυμά της, στάθηκε στην αξία του διαλόγου ως θεμελίου για τη διαμόρφωση πολιτικών που αντανακλούν τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας.
Τόνισε ότι η συμφωνία δείχνει πως «είναι πολλά περισσότερα αυτά που μας ενώνουν από αυτά που μας χωρίζουν» και διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει στην κατεύθυνση της συνεννόησης και της θεσμικής συνεργασίας.
Τα επόμενα βήματα
Το σχέδιο δράσης που θα εξειδικεύσει τις παρεμβάσεις αναμένεται να δημοσιευθεί εντός Δεκεμβρίου, ενώ η νομοθέτηση της κοινωνικής συμφωνίας τοποθετείται στις αρχές του 2026.
Η παρουσία των Υφυπουργών, των Γενικών Γραμματέων και όλων των εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων στη συνέντευξη Τύπου ενίσχυσε το μήνυμα ότι πρόκειται για μια συντονισμένη προσπάθεια με ευρεία πολιτική και κοινωνική νομιμοποίηση.
Ένα νέο συμβόλαιο εμπιστοσύνης
Η συμφωνία που παρουσιάστηκε επιχειρεί να επαναφέρει την ουσία των Συλλογικών Συμβάσεων στο επίκεντρο της αγοράς εργασίας, λειτουργώντας ως ασπίδα προστασίας αλλά και ως μοχλός ανάπτυξης. Οι υπογραφές που τέθηκαν δεν κλείνουν απλώς ένα κύκλο μνημονιακών περιορισμών· ανοίγουν μια νέα πορεία για τα εργασιακά στην Ελλάδα, σε μια στιγμή όπου η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και η ποιότητα της εργασίας αποκτούν καθοριστική σημασία.