Η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια υπόθεση που δοκιμάζει τα όρια της πολιτικής της αντοχής. Εικόνες από χρυσές τουαλέτες, σακιά γεμάτα δολάρια και ηχογραφήσεις αξιωματούχων να περιγράφουν μηχανισμούς ξεπλύματος χρήματος συνθέτουν το πιο εκρηκτικό σκάνδαλο από την αρχή της θητείας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Την ώρα που η χώρα υφίσταται διαρκείς ρωσικούς βομβαρδισμούς και αντιμετωπίζει ελλείψεις στην ενέργεια, οι αποκαλύψεις προκαλούν οργή και δυσπιστία.
Η έκρηξη των αποκαλύψεων
Η Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης Διαφθοράς (NABU) και η ειδική εισαγγελία SAPO πραγματοποίησαν πάνω από 70 έρευνες, προχωρώντας σε πέντε συλλήψεις. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, οι αρχές εντόπισαν σε πολυτελή διαμερίσματα υπόπτων εξωφρενικές εγκαταστάσεις — ανάμεσά τους και μια τουαλέτα από καθαρό χρυσό. Παράλληλα, βρέθηκαν μεγάλα χρηματικά ποσά σε σακιά, ενώ ηχογραφήσεις εμπλεκομένων αποκάλυπταν συζητήσεις για κυκλώματα ξεπλύματος και παράνομων πληρωμών.
Τα στοιχεία αφορούν δωροδοκίες σε ενεργειακά έργα κρίσιμα για την προστασία σταθμών παραγωγής και υποσταθμών από ρωσικές επιθέσεις. Το γεγονός ότι τα σκάνδαλα αυτά εκτυλίσσονται ενώ οι πολίτες ζουν με συνεχείς διακοπές ρεύματος εντείνει την αγανάκτηση.
Kickbacks στην καρδιά της ενεργειακής ασφάλειας
Η 15μηνη έρευνα κατέδειξε ένα εκτεταμένο δίκτυο κρατικών στελεχών και επιχειρηματιών που φέρονται να απαιτούσαν «μίζες» 10%–15% σε κάθε σύμβαση της Energoatom, της δημόσιας εταιρείας πυρηνικής ενέργειας. Τα ποσά προέρχονταν από έργα θωράκισης των υποδομών έναντι drones και πυραύλων, έργα που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.
Σύμφωνα με τη NABU, πάνω από 100 εκατ. δολάρια παράνομων πληρωμών διακινήθηκαν μέσω του γραφείου του επιχειρηματία Τιμούρ Μίντιτς, στενού φίλου και παλαιού συνεργάτη του Ζελένσκι. Ο Μίντιτς χαρακτηρίζεται «συν-οργανωτής του σχήματος» και διέφυγε στο εξωτερικό λίγες ώρες πριν από τις έρευνες.
Πολιτική θύελλα και πίεση στον Ζελένσκι
Το σκάνδαλο ξέσπασε σε μια στιγμή που ο Ζελένσκι αντιμετώπιζε ήδη επικρίσεις για προηγούμενη απόπειρα περιορισμού των ανεξάρτητων αρχών κατά της διαφθοράς. Μετά τις νέες αποκαλύψεις, ο πρόεδρος ζήτησε τις παραιτήσεις του υπουργού Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουσένκο και της υπουργού Ενέργειας Σβιτλάνα Χρίντσουκ, οι οποίοι απομακρύνθηκαν και από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Παράλληλα, επέβαλε κυρώσεις στον Μίντιτς και σε ακόμη έναν επιχειρηματία.
Ωστόσο, επικριτές του υποστηρίζουν ότι η αντίδραση ήταν καθυστερημένη και ανεπαρκής, καθώς το πλήγμα στην αξιοπιστία της ηγεσίας εν μέσω πολέμου μπορεί να δημιουργήσει βαθύτερες πολιτικές ρωγμές.
Ανησυχίες για τη νομιμοποίηση της εξουσίας
Αναλυτές προειδοποιούν ότι η υπόθεση αγγίζει τον πυρήνα της θεσμικής νομιμότητας. Ο οικονομολόγος Σερχίι Φούρσα σχολίασε πως η Ουκρανία δεν έχει περιθώριο να επαναλάβει τα λάθη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η αποσύνθεση της πολιτικής νομιμοποίησης συνέβαλε στην κατάρρευση του κράτους. Από την πλευρά των ακτιβιστών, η Ντάρια Καλενιούκ επισημαίνει ότι ο πρόεδρος πρέπει να στηρίξει πλήρως τους ανεξάρτητους θεσμούς για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη της κοινωνίας.
Εσωτερικές αναταράξεις και σκιές στο προεδρικό περιβάλλον
Το σκάνδαλο ακουμπά άμεσα το προεδρικό περιβάλλον. Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ολεξίι Τσερνισόφ κατηγορείται ότι έλαβε 1,2 εκατ. δολάρια και 100.000 ευρώ. Παράλληλα, σε δικαστική ακρόαση έγινε αναφορά ότι ο πρώην υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ ενδέχεται να είχε δεχθεί επιρροές από τον Μίντιτς — κάτι που ο ίδιος αρνείται κατηγορηματικά και για το οποίο δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Η αντιπολίτευση, προτείνοντας κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» με τεχνοκράτες, αποφεύγει να ζητήσει την παραίτηση του Ζελένσκι, αναγνωρίζοντας ότι η χώρα παραμένει σε εμπόλεμη κατάσταση.
Η επόμενη μέρα παραμένει θολή
Η Ουκρανία βρίσκεται πλέον σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι αποκαλύψεις έχουν διαρρήξει την εικόνα μιας ηγεσίας που υποσχέθηκε εκ βάθρων καταπολέμηση της διαφθοράς. Το πώς θα κινηθεί ο Ζελένσκι από εδώ και πέρα —και αν θα επιτρέψει στις ανεξάρτητες αρχές να συνεχίσουν χωρίς περιορισμούς— θα καθορίσει όχι μόνο την επιβίωση της κυβέρνησης αλλά και την ανθεκτικότητα του ουκρανικού κράτους σε μια περίοδο υπαρξιακής απειλής.
- «ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ»: Δύο ηχητικά ντοκουμέντα
- Εξωδικαστικός μηχανισμός: Πιο φιλικός, πιο γρήγορος, πιο αποτελεσματικός
- Καταδίκη 23 μελών του Ρουβίκωνα με βάση τον νέο νόμο για το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη
- Το απίστευτο κύκλωμα απατεώνων που παγίδευε επιχειρηματίες σε σουίτες καζίνο
- Καιρός: Από τη ζέστη στη… χειμωνιάτικη ανατροπή