Η Γαλλία σε πολιτικό αδιέξοδο: Ο προϋπολογισμός του 2026 πυροδοτεί νέα κρίση εξουσίας για τον Εμανουέλ Μακρόν

Η πολιτική παράλυση στο Παρίσι επιτείνει την ανησυχία στις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς το ενδεχόμενο αδυναμίας ψήφισης του προϋπολογισμού για το 2026 φέρνει τη Γαλλία στα πρόθυρα θεσμικής κρίσης.

Ο Εμανουέλ Μακρόν, απομονωμένος πολιτικά και με τους συμμάχους του να αποστασιοποιούνται, βρίσκεται αντιμέτωπος με το πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της προεδρίας του.

Οι αγορές προειδοποιούν: Η Γαλλία με «σπασμένα φρένα»

Με το γαλλικό δεκαετές ομόλογο να αγγίζει το 3,59%, υψηλότερα πλέον από το ιταλικό (3,58%), και το δημόσιο χρέος να ανέρχεται στα 3,4 τρισ. ευρώ —ποσοστό 114% του ΑΕΠ— η οικονομική πίεση στη Γαλλία αυξάνεται δραματικά. Οι επενδυτές βλέπουν πολιτικό κίνδυνο εκεί όπου άλλοτε έβλεπαν σταθερότητα. Το Παρίσι, κάποτε σημείο αναφοράς της ευρωπαϊκής αξιοπιστίας, κινδυνεύει να γίνει σύμβολο αστάθειας.

Η πιθανότητα η Εθνοσυνέλευση να μην καταφέρει να εγκρίνει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026 λειτουργεί σαν καταλύτης ανησυχίας. Το γαλλικό Σύνταγμα, στο άρθρο 47, προβλέπει ότι οι βουλευτές έχουν 70 ημέρες για να εξετάσουν το σχέδιο νόμου, όμως υπό τις παρούσες συνθήκες τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα μοιάζουν ανέφικτα. Το Παρίσι διολισθαίνει σε ένα σενάριο θεσμικού κενού με απρόβλεπτες συνέπειες.

Μακρόν υπό πίεση: Ανάμεσα σε αδιέξοδο και πρόωρες κάλπες

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δώσει προθεσμία έως το βράδυ της Τετάρτης στον υπό παραίτηση πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί για να διαπιστώσει αν είναι δυνατός ο σχηματισμός βιώσιμης κυβέρνησης. Αν όχι, ο ίδιος θα κληθεί να «αναλάβει τις ευθύνες του» —διατύπωση που, στη γαλλική πολιτική γλώσσα, σημαίνει είτε διάλυση της Εθνοσυνέλευσης είτε ακόμη και επίσπευση προεδρικών εκλογών.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις όμως βαθαίνουν. Ο Εντουάρ Φιλίπ, πρώην πρωθυπουργός του Μακρόν, κάλεσε τον πρόεδρο να προκηρύξει πρόωρες προεδρικές εκλογές, υποστηρίζοντας ότι «το κράτος έχει αποδυναμωθεί σε βαθμό μη διαχειρίσιμο». Ο επίσης πρώην πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ δήλωσε ότι δεν κατανοεί πλέον «ποιες αποφάσεις παίρνει ο πρόεδρος». Δύο στενοί κάποτε σύμμαχοι, που σήμερα δείχνουν την έξοδο από το Μέγαρο των Ηλυσίων.

Ο προϋπολογισμός της λιτότητας

Το επίμαχο σχέδιο για τον προϋπολογισμό του 2026, βασισμένο στις προτάσεις του πρώην πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, προβλέπει εξοικονόμηση 44 δισεκατομμυρίων ευρώ —έναν από τους πιο σφιχτούς προϋπολογισμούς στη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας. Το ζητούμενο είναι να συγκρατηθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, που έχει εκτοξευθεί μετά τα χρόνια των πανδημικών και ενεργειακών ενισχύσεων.

Ωστόσο, μια τέτοια σκληρή πολιτική λιτότητας είναι δύσκολο να περάσει από ένα κοινοβούλιο που μοιάζει ακυβέρνητο. Η Αριστερά απειλεί με πρόταση μομφής, η Δεξιά απαιτεί εγγυήσεις συντηρητικής στροφής, και ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν παραμονεύει για να εκμεταλλευθεί τη φθορά του Μακρόν.

Παρά τα εμπόδια, κυβερνητικές πηγές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάθεσης του προϋπολογισμού, έστω και από την παραιτηθείσα κυβέρνηση, δεδομένου ότι ένα προσχέδιο έχει ήδη σταλεί στο Ανώτατο Συμβούλιο Δημοσίων Οικονομικών. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, η Γαλλία θα καταφύγει σε έναν προσωρινό «νόμο συνέχειας» για να εισπράττει φόρους και να δανείζεται μέχρι νεωτέρας.

Η πολιτική σκηνή σε αποσύνθεση

Η αντιπολίτευση παρακολουθεί τη διάλυση του προεδρικού στρατοπέδου με εμφανή ικανοποίηση. Ο Εθνικός Συναγερμός ζητά νέες βουλευτικές εκλογές και ήδη προετοιμάζει συμμαχία με τους Ρεπουμπλικανούς, εφόσον επιβεβαιωθεί η πρωτιά του στις κάλπες. Από την άλλη πλευρά, η Αριστερά είναι βαθιά διχασμένη: η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν επιμένει στην παραίτηση Μακρόν, ενώ οι Σοσιαλιστές και οι Οικολόγοι δείχνουν διατεθειμένοι να συζητήσουν μια «πολιτική συγκατοίκηση» με τον πρόεδρο, εφόσον ορίσει αριστερό πρωθυπουργό.

Το σκηνικό θυμίζει περισσότερο προεκλογική εκστρατεία παρά προσπάθεια εθνικής συνεννόησης. Κάθε παράταξη χαράζει τη δική της γραμμή άμυνας, ενώ οι πιθανότητες συγκρότησης σταθερής κυβέρνησης μοιάζουν ελάχιστες. Το πολιτικό τοπίο έχει κατακερματιστεί σε τρία στρατόπεδα —Αριστερά, Κεντροδεξιά και Ακροδεξιά— χωρίς προοπτική σύγκλισης.

Οι Ρεπουμπλικανοί ως «ρυθμιστές»

Μέσα σε αυτή τη ρευστότητα, οι Ρεπουμπλικανοί αναδεικνύονται σε παράγοντα-κλειδί. Ο υπουργός Εσωτερικών Μπρυνό Ρεταγιό πρότεινε το κόμμα του να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση συγκατοίκησης με τους Μακρονικούς, υπό τον όρο ότι θα διατηρήσει την πολιτική του αυτονομία. Είναι μια πρόταση που δείχνει την πίεση για σχηματισμό κυβέρνησης κεντροδεξιάς συμμαχίας, ικανής να ψηφίσει τον προϋπολογισμό και να αποτρέψει νέα διάλυση της Εθνοσυνέλευσης.

Ωστόσο, η συμμετοχή τους παραμένει αβέβαιη. Οι διαβουλεύσεις στο Ματινιόν συνεχίζονται χωρίς απτά αποτελέσματα, ενώ η απειλή πρότασης μομφής από την Αριστερά και την Ακροδεξιά καθιστά την πολιτική σταθερότητα εξαιρετικά εύθραυστη.

Ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα με γαλλική υπογραφή

Η κρίση στο Παρίσι δεν αφορά μόνο τη Γαλλία. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης παραμένει κεντρικός πυλώνας του ευρωπαϊκού σχεδίου — και η αδυναμία της να εγκρίνει προϋπολογισμό ή να διατηρήσει κυβέρνηση λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για ολόκληρη την Ευρώπη. Οι αγορές ήδη προεξοφλούν αυξημένο ρίσκο, ενώ οι Βρυξέλλες ανησυχούν για την ικανότητα της Γαλλίας να τηρήσει τις δεσμεύσεις της στο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Αν ο Μακρόν αποτύχει να αποκαταστήσει την κυβερνητική λειτουργία, η Γαλλία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια παρατεταμένη θεσμική κρίση, χωρίς δημοσιονομικό πλαίσιο και χωρίς σαφή πολιτική κατεύθυνση. Και τότε, η «Ευρώπη του πυρήνα» θα έχει χάσει έναν από τους θεμελιώδεις πυλώνες της.

Το αβέβαιο αύριο του Μακρόν

Η σημερινή συγκυρία αφήνει τον Εμανουέλ Μακρόν περισσότερο απομονωμένο από ποτέ. Ανάμεσα στην πίεση των αγορών, την εξέγερση των πρώην συμμάχων και την αδυναμία διαμόρφωσης πλειοψηφίας, ο Γάλλος πρόεδρος μοιάζει να έχει εξαντλήσει τα πολιτικά του αποθέματα.

Η ιστορία της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας έχει αποδείξει ότι οι κρίσεις γεννούν νέες πολιτικές ισορροπίες. Το ερώτημα είναι αν ο Μακρόν θα επιλέξει να γίνει ο διαχειριστής μιας μεταβατικής περιόδου ή ο τελευταίος πρόεδρος μιας εποχής που τελειώνει —της εποχής της φιλελεύθερης κεντρώας Γαλλίας.