Από το θρόνο του Προέδρου της Γαλλίας μεταξύ 2007 και 2012, όπου κυβερνούσε με περισσή αυτοπεποίθηση και φιλοδοξίες να αναμορφώσει το γαλλικό κράτος και την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, ο Σαρκοζί είναι πλέον σήμερα ο πρώτος πρώην ηγέτης της Γαλλίας που καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης, πέντε χρόνια κάθειρξης σε υπόθεση παράνομης χρηματοδότησης της προεκλογικής του εκστρατείας από το καθεστώς του Λίβυου δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι.
Του Ανατρεπτικού
Η άνοδος και η πτώση αυτού του υπερτιμημένου, όπως και πολλοί άλλοι, αποτυπώνει την παρακμή μίας σκοτεινής, κατά τον Μαζάουερ, ηπείρου που αναδεικνύει ιδιοτελή ανθρωπάκια σε “ηγέτες” που μοναδικό στόχο έχουν την εξυπηρέτηση των προσωπικών τους συμφερόντων σε βάρος των κοινωνιών της με το πρόσχημα μάλιστα των μεταρρυθμίσεων και της προόδου.
Πόσα βαρύγδουπα μανιφέστα, πόσα «αυτοκρατορικά» οράματα, πόση σοβαροφάνεια και έπαρση χρειάστηκαν για να κρύψουν την πραγματική εικόνα ενός πολιτικού -και όχι μόνο- απατεώνα; Κι αν δεν γινόταν η “στραβή”, δηλαδή το να λειτουργήσει η Δικαιοσύνη στη Γαλλία, ο Σαρκοζί θα είχε μία θέση στο Πάνθεο των Ευρωπαίων (κοντών) Ηγετών του 21ου αιώνα.
Η αλήθεια πίσω από τα ιδεοληπτικά αφηγήματα
Η σχέση του Σαρκοζί με τον Καντάφι, έναν αιμοσταγή δικτάτορα που διέπραξε αμέτρητα εγκλήματα σε βάρος του λαού του προκειμένου να διατηρεί την εξουσία και το πλούτο του, αναδεικνύει τα όρια και τις αντιφάσεις των πολιτικών αφηγημάτων που κυριάρχησαν για δεκαετίες. Από τη μία η “αγιογραφία” του φιλελεύθερου Ευρωπαίου, που τον παρουσίαζε ως εχθρό του λαϊκισμού και υπερασπιστή της ελευθερίας και της προόδου. Από την άλλη ο παραμορφωτικός μύθος του «λαοφιλή» Καντάφι με το ένοπλο χαρέμι των καλλίγραμμων “σεκιουριτάδων” του και τις καταθέσεις εκατομμυρίων σε ξένες τράπεζες.
Η σκληρή στάση προς την Ελλάδα
Στο επίκεντρο της πολιτικής Σαρκοζί μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 βρέθηκε η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, με την Ελλάδα να αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι. Ο Σαρκοζί αντιμετώπισε την ελληνική κρίση ως μια ευκαιρία να διασφαλίσει τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών τραπεζών, ιδιαίτερα των γαλλικών, που είχαν τεράστια έκθεση σε ελληνικό χρέος. Η άποψή του ότι η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη ήταν λάθος γιατί είχε παρουσιάσει ψευδή οικονομικά στοιχεία, αποτέλεσε τη ρητορική βάση για την επιβολή σκληρών μέτρων λιτότητας και μνημονίων, παρά το τεράστιο κοινωνικό κόστος που αυτά επέφεραν και εξακολουθούν να επιφέρουν.
Το βελούδινο πραξικόπημα και η αποπομπή Παπανδρέου
Η απόλυτη κορύφωση της παρέμβασης Σαρκοζί στην ελληνική πολιτική ήρθε τον Νοέμβριο του 2011, όταν μαζί με την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ και τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο οργάνωσαν την ανατροπή του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου είχε προτείνει δημοψήφισμα για το δεύτερο μνημόνιο, μια κίνηση που προκάλεσε τον πανικό των ευρωπαίων ηγετών, οι οποίοι θεώρησαν απαραίτητο να τον αντικαταστήσουν με μια κυβέρνηση «τεχνοκρατών» που θα υλοποιούσε πιστά τα μέτρα λιτότητας, παρακάμπτοντας τη βούληση των πολιτών. Η πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση Παπανδρέου αφορούσε όχι μόνο την αποδοχή των όρων των δανείων αλλά και τη συνεχή εφαρμογή σκληρών μέτρων λιτότητας και μεταρρυθμίσεων, με σοβαρές κοινωνικές συνέπειες, όπως μαζικές περικοπές συντάξεων, περικοπές μισθών στον δημόσιο τομέα και αυξήσεις φόρων.
Οι “κοντοί” ευρωπαίοι ηγέτες
Η πολιτική αυτή στάση καθόρισε το πρόσημο της ελληνικής κρίσης με μια σκληρή δεκαετία λιτότητας, που σφράγισε κοινωνικά και οικονομικά τη χώρα κατά την περίοδο 2010-2020 κάτι που αποτελούσε πρόγονο των σημερινών δυστοπικών πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη, όπου η ακροδεξιά θεριεύει, η δημοκρατία υποχωρεί και ο τεχνοκρατικός έλεγχος κυριαρχεί ακόμη επί των ερειπίων της επιφέροντας, αντί της ανάπτυξης, την αποβιομηχάνιση, την διεύρυνση των ανισοτήτων, την τεχνολογική υστέρηση, την φτωχοποίηση. Πολιτικοί “νάνοι”, όπως οι Μακρόν, Μερτζ, Στράμερ, Ρούτε, Φον ντερ Λάιεν εξακολουθούν να ορίζουν τις τύχες των λαών της Ευρώπης, ανίκανοι να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην παρανοϊκή πολιτική Τραμπ και οδηγούν τις χώρες τους σε άλλη μία πολεμική αντιπαράθεση με τον εξίσου παρανοϊκό Πούτιν, νομίζοντας πως η “οικονομία του πολέμου” θα γίνει “σανίδα σωτηρίας” για τους ίδιους και τα συμφέροντά τους.
Η κληρονομιά του Σαρκοζί
Η ποινική καταδίκη του Σαρκοζί λειτουργεί ως Νέμεσις αλλά και ως μια κοσμική στιγμή αυτογνωσίας, αποκαλύπτοντας τις αντιφάσεις και την αλαζονεία μιας πολιτικής ελίτ που κινείται με γνώμονα το προσωπικό όφελος σε βάρος της κοινωνίας. Η ιστορία της θητείας του στο Μέγαρο των Ηλισίων, η σκληρή του στάση στην ελληνική κρίση και η σχέση του με τον Λίβυο δικτάτορα αποτυπώνουν ένα μικρό μόνο κομμάτι μιας εποχής όπου η δημοκρατία βάλλεται από τα συμφέροντα των αγορών και της διεφθαρμένης εξουσίας. Για την Ελλάδα, η περίοδος αυτή σηματοδότησε ένα βαρύ κοινωνικό και οικονομικό πλήγμα, ενώ οι συνέπειες του περάσματος των κάθε λογής “Σαρκοζί” παραμένει μια ανοιχτή πληγή για ολόκληρη της ευρωπαϊκή ήπειρο, από το νότο ως το βορρά, που δύσκολα θα επουλωθεί πλήρως.