NewsEdit Η στάση του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία εξελίσσεται σε ένα περίπλοκο μίγμα ρητορικής στροφής, στρατηγικής ασάφειας και πίεσης προς τους Ευρωπαίους συμμάχους.
Από τη μια πλευρά, ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται πιο αυστηρός απέναντι στη Ρωσία και πρόθυμος να στηρίξει την Ουκρανία με όπλα. Από την άλλη, μεταφέρει συστηματικά το βάρος της στήριξης στο ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να μειώσουν τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στη σύγκρουση. Άλλωστε ο Ντόναλντ Τραμπ το έχει ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή: Αυτός ο πόλεμος είναι του Μπάιντεν, εγώ δεν θα τον ξεκινούσα ποτέ!».
Το ΝΑΤΟ στη γραμμή Τραμπ: «Εγώ μόνο πουλάω – Εσείς πληρώνετε»
Τη σαφή στοίχιση της Συμμαχίας στη γραμμή που χαράσσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Ντόναλντ Τραμπ παραδέχθηκε δημόσια ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, σε συνέντευξή του στο Fox News. Ο Ρούτε αποκάλυψε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε τον Ιούλιο με τον Τραμπ, κατά την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι η Ουάσινγκτον θα ανοίξει «τις πύλες των αμερικανικών όπλων, θανατηφόρων και μη, προς την Ουκρανία», με την προϋπόθεση όμως ότι οι σύμμαχοι θα επωμιστούν το οικονομικό βάρος. Σύμφωνα με τον Ρούτε, έχουν ήδη δεσμευτεί κονδύλια δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Παράλληλα, ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι συμφωνεί με την παραίνεση του Τραμπ προς τις χώρες-μέλη να καταρρίπτουν ρωσικά drones και αεροσκάφη σε περίπτωση που παραβιάσουν τον εναέριο χώρο τους. «Οι στρατοί του ΝΑΤΟ είναι εκπαιδευμένοι να αξιολογούν τέτοιες απειλές», ανέφερε, επιβεβαιώνοντας ότι η Συμμαχία κινείται πλέον σε μια πιο επιθετική γραμμή αποτροπής έναντι της Ρωσίας.
Η ρητορική στροφή και οι αμφιβολίες
Η ρητορική του Τραμπ παρουσιάζει θεαματική μεταβολή. Από τις πρόσφατες δηλώσεις του ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη για να τερματιστεί ο πόλεμος, πέρασε στην πλήρη στήριξη της ανάκτησης όλης της εδαφικής της ακεραιότητας. Η αλλαγή αυτή, σύμφωνα με αναλυτές όπως ο Νιλ Μέλβιν του RUSI, οφείλεται στην εντατική ευρωπαϊκή και ουκρανική διπλωματική πίεση αλλά και στη δυσαρέσκεια που φαίνεται να έχει αναπτυχθεί στον Λευκό Οίκο απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ωστόσο, πίσω από τις δηλώσεις, η στρατηγική του Τραμπ παραμένει ασαφής. Ο Αμερικανός πρόεδρος ενθαρρύνει την Ουκρανία, αλλά αποφεύγει να δεσμευτεί για μακροπρόθεσμη αμερικανική υποστήριξη. Αντιθέτως, επαναλαμβάνει ότι η Ευρώπη οφείλει να αναλάβει το κύριο βάρος της βοήθειας, μετατρέποντας το Κίεβο σε ένα πεδίο δοκιμασίας της ευρωπαϊκής αποφασιστικότητας.
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να καλλιεργούνται “ψευδαισθήσεις” γύρω από τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με το Ουκρανικό, μετά τη στροφή στη ρητορική του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος δήλωσε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει όλα τα χαμένα εδάφη από τη Ρωσία, με τη βοήθεια της ΕΕ.
“Ο Τραμπ δήλωσε ότι η Ουκρανία, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσε να ανακτήσει ολόκληρη την επικράτειά της” έγραψε ο Τουσκ στο X.
“Πίσω από αυτή την απροσδόκητη αισιοδοξία κρύβεται μια υπόσχεση για μειωμένη εμπλοκή των ΗΠΑ και μετατόπιση της ευθύνης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ευρώπη. Καλύτερα η αλήθεια παρά οι ψευδαισθήσεις”.
Ο πρόεδρος της Πολωνίας, Κάρολ Ναβρότσκι, χαρακτήρισε χθες “εξαιρετικά” τα σχόλια του Τραμπ.
Ο Ναβρότσκι και ο Τουσκ συμφωνούν στην ανάγκη για υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο. Εντούτοις, ο Ναβρότσκι δίνει προτεραιότητα στις σχέσεις με τον Λευκό Οίκο και πιστεύει ότι η ΕΕ δεν πρέπει να εμπλακεί στην άμυνα, ενώ ο Τουσκ υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να διαδραματίσει ρόλο παράλληλα με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Η Ευρώπη καλείται να βγει μπροστά
Οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται την αλλαγή στάσης του Τραμπ ως μήνυμα ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποστασιοποιηθούν. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιοχάν Βάντεφουλ αναγνώρισε μεν τη σημασία της στροφής, αλλά τόνισε ότι ήρθε η στιγμή η Ευρώπη να αναλάβει περισσότερες ευθύνες, καθώς αρκετά κράτη-μέλη δεν έχουν υλοποιήσει πλήρως τις δεσμεύσεις τους προς την Ουκρανία.
Διπλωμάτες της Ε.Ε., μιλώντας στο Reuters, προειδοποιούν ότι ο Τραμπ ουσιαστικά λέει στους Ευρωπαίους «τώρα είναι η σειρά σας». Ένας αξιωματούχος της Ανατολικής Ευρώπης το έθεσε ωμά: «Στέλνει το μήνυμα ότι αρχίζει να αποστασιοποιείται». Για τους Ευρωπαίους, αυτό σημαίνει πως η διατήρηση της ενότητας και η ενίσχυση της άμυνας δεν είναι πλέον επιλογή αλλά αναγκαιότητα.
Η Ευρώπη έχει ήδη κάνει κάποια βήματα: αύξηση στρατιωτικών δαπανών, αποστολή αεράμυνας και αξιοποίηση αμερικανικών αποθεμάτων όπλων μέσω κονδυλίων που συγκεντρώνονται από χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, το να καλύψει το κενό μιας πιθανής αμερικανικής υποχώρησης είναι εξαιρετικά δύσκολο, τόσο σε στρατιωτικούς όσο και σε οικονομικούς όρους.
Ασάφεια και επιφυλάξεις για το μέλλον
Παρά τις προσπάθειες πειθούς από τους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τραμπ εξακολουθεί να καλλιεργεί μια εικόνα ειρηνοποιού που θέλει να διατηρήσει απόσταση ασφαλείας. Η Γιάρσλαβα Μπαρμπιέρι του Chatham House επισημαίνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει να μεταφέρει την ευθύνη τόσο στη Μόσχα όσο και στους Ευρωπαίους, ώστε σε περίπτωση αποτυχίας να μην επιβαρυνθεί πολιτικά ο ίδιος.
Η αβεβαιότητα γύρω από τις προθέσεις του ενισχύεται και από το γεγονός ότι η ρητορική του μπορεί να αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη. Όπως σχολίασε ο Μέλβιν, «είμαστε πάντα μόλις ένα τηλεφώνημα στον Πούτιν μακριά από μια αλλαγή». Αυτή η αστάθεια υπονομεύει την εμπιστοσύνη της Ευρώπης προς την αμερικανική ηγεσία και αναγκάζει τις Βρυξέλλες να αναζητήσουν εναλλακτικές στρατηγικές.
Στην πράξη, η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό πυλώνα στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας. Ωστόσο, το μήνυμα Τραμπ είναι ξεκάθαρο: οι ΗΠΑ δεν θα επωμιστούν μόνες τους το κόστος ενός μακροχρόνιου πολέμου. Η Ευρώπη καλείται να βγει μπροστά, να αυξήσει τις δαπάνες και να αναλάβει την ευθύνη που επί δεκαετίες απέφευγε.
- Τραμπ για Ερντογάν: «Είναι ένας σκληρός τύπος και τον συμπαθώ»
- Τραμπ προς Ευρωπαίους για την Ουκρανία: «Βγάλτε τα πέρα μόνοι σας – Αρκετά ασχολήθηκα!»
- Σύσταση της ΕΚΤ: «Να έχετε μαζί σας μετρητά» – Για τι μας προετοιμάζει;
- Έρχεται ο… κακός μας ο καιρός
- Τσίπρας: «Η Ελλάδα στη λάθος πλευρά της ιστορίας»