NewsEdit Σήμερα, Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου, στις 14.00 ώρα Νέας Υόρκης, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο «Σπίτι της Τουρκίας».
Η συνάντηση διεξάγεται σε μια από τις δυσκολότερες φάσεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων των τελευταίων δύο και πλέον ετών, με περιορισμένες προσδοκίες για ουσιαστική πρόοδο.
Η σύνθεση και η ατζέντα
Στη συνάντηση θα συμμετάσχουν οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, καθώς και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Μίλτος Νικολαΐδης και Τσαγατάι Κιλίτς. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να θέσει το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, το οποίο έχει λάβει νέα ευρωπαϊκή διάσταση, αλλά και το «casus belli», που παραμένει βαριά σκιά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Αθήνα επιδιώκει επίσης να θέσει το ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας και την πρόσβαση στα δάνεια του μηχανισμού SAFE, συνδέοντας την όποια συζήτηση με την άρση της απειλής πολέμου.
Το ναρκοπέδιο του Αιγαίου
Η Άγκυρα τους τελευταίους μήνες έχει επαναφέρει στο τραπέζι όλο το εύρος των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πρόσφατη απόπειρα αποστολής του ερευνητικού «Πίρι Ρέις» στο κέντρο του Αιγαίου, συνοδευόμενη από NAVTEX που υπενθύμιζαν την τουρκική θέση περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, έδειξε πόσο εύθραυστο παραμένει το κλίμα. Για την Αθήνα, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η διαρκής προσπάθεια της Άγκυρας να υλοποιήσει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», δημιουργώντας τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι κινήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο
Το τελευταίο διάστημα, η Άγκυρα έχει εντατικοποιήσει τις προσπάθειες να εδραιώσει την παρουσία της στη Λιβύη, επιχειρώντας να επηρεάσει την Εθνοσυνέλευση ώστε να κυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Παράλληλα, ο Ερντογάν επενδύει στη βελτίωση των σχέσεων με την Αίγυπτο, αξιοποιώντας και την αντιισραηλινή του ρητορική που βρίσκει απήχηση στο αιγυπτιακό κοινό. Οι κινήσεις αυτές προκαλούν έντονη ανησυχία στην Αθήνα, που επιχειρεί να κατοχυρώσει θεσμικά τις θαλάσσιες ζώνες της μέσω του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού και να ενισχύσει την παρουσία ενεργειακών κολοσσών, όπως η Chevron, νοτίως της Κρήτης.
Από το Βίλνιους στο σημερινό αδιέξοδο
Η σημερινή συνάντηση είναι η όγδοη μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν. Η πρώτη τους επαφή μετά τους σεισμούς του 2023 στη Νότια Τουρκία, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, είχε δημιουργήσει ελπίδες για μια νέα αρχή. Ωστόσο, 26 μήνες μετά, οι σχέσεις βρίσκονται σε χειρότερο σημείο, με την Άγκυρα να μπλοκάρει ακόμη και την έρευνα για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, ενώ η τουρκική πλευρά επικαλείται το πρακτικό της Βέρνης του 1976 για να υποστηρίξει την ανάγκη ενός γενικού μορατόριουμ στο Αιγαίο.
Περιορισμένες προσδοκίες, κρίσιμη συγκυρία
Παρά το δυσμενές κλίμα, Αθήνα και Άγκυρα φαίνεται να επιθυμούν να διατηρήσουν το βασικό κεκτημένο των τελευταίων 26 μηνών: τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο. Η ελληνική πλευρά θέλει να αποφύγει την εικόνα μιας ανεξέλεγκτης έντασης, ενώ η Τουρκία έχει στραμμένο το βλέμμα στις εσωτερικές της ισορροπίες αλλά και στη συνάντηση Ερντογάν – Τραμπ στην Ουάσιγκτον. Η σημερινή συζήτηση, ωστόσο, μοιάζει περισσότερο με άσκηση διαχείρισης παρά επίλυσης διαφορών.