NewsEdit Τόσο η επίθεση εναντίον στελεχών στο Κατάρ, όσο και η νέα στρατιωτική επιχείρηση στην Γάζα δείχνουν ότι το Ισραήλ βυθίζεται όλο και πιο βαθιά σε μια τελικά απελπισμένη προσπάθεια να επιλύσει όλα τα προβλήματα που υπάρχουν με τον γεωπολιτικό του περίγυρο με μόνο μέσο την ωμή βία.
Γράφει ο Σωτήρης Ρούσσος*
Δεν υπάρχει περίοδος της ιστορίας του κράτους του Ισραήλ που να έχει ανοίξει τόσα πολλά μέτωπα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχει επιτεθεί σε έξι χώρες της περιοχής και μάλιστα στην Συρία και τον Λίβανο συνεχίζει να επιτίθεται ασταμάτητα για δύο περίπου χρόνια.
Η τελευταία επίθεση στο Κατάρ ήταν και η πλέον προβληματική. Το Κατάρ είναι η χώρα που αναλαμβάνει όλες τις πρωτοβουλίες ειρήνευσης στην Γάζα και αποτελεί «ουδέτερο έδαφος» για όλες τις συναντήσεις Ισραηλινών και Αμερικανών με την Αίγυπτο, τα κράτη του Κόλπου αλλά και την ίδια την Χαμάς. Σύμφωνα μάλιστα με Ισραηλινό αξιωματούχο που μίλησε στους Νew York Times η επίθεση έγινε κατά τη διάρκεια σύσκεψης τής Χαμάς για να συζητήσει τη νέα πρόταση του Τραμπ για εκεχειρία.
Δεν μπορώ να φανταστώ πώς το Κατάρ θα συνεχίσει να είναι μεσολαβητής μετά από αυτό. Και όπως είπε ο Ghaith al-Omari, από το Washington Institute for Near East Policy «oλόκληρη η δομή για ειρηνευτικές προσπάθειες με την οποία ασχολούμασταν από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου — ολόκληρη αυτή η διπλωματική δομή — μόλις κατέρρευσε.»
Είναι προφανές ότι το Ισραήλ όχι μόνο δεν ενδιαφέρεται για εκεχειρία ή κάποιο σχέδιο ειρήνευσης αλλά κάνει το παν για να κατεδαφίσει κάθε γέφυρα. Και βεβαίως έχει μικρή σημασία για το Τελ Αβίβ αν αυτή η πολιτική βυθίσει τελικά την αμερικανική στρατηγική των συμφωνιών του Αβραάμ. Η στρατηγική αυτή βασίστηκε σε μια απλή αλλά και ορθολογική βάση, σύμφωνα με την οποία, το Ισραήλ θα αναλάβει την προστασία των κρατών του Κόλπου έναντι του Ιράν και οι χώρες του Κόλπου θα το «πληρώσουν» με ζεστό χρήμα επενδύσεων και αγοράς προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και με την πολιτική ενσωμάτωση του στην Μέση Ανατολή.
Η επίθεση στο Κατάρ θέτει εν αμφιβόλω αυτήν την στρατηγική βάση. Το Ισραήλ παύει να είναι πάροχος ασφάλειας και μετατρέπεται αντικειμενικά σε παράγοντα αστάθειας και απρόβλεπτης συμπεριφοράς. Η θρησκευτική Δεξιά που σήμερα έχει την πολιτική ηγεμονία στο Ισραήλ υποστηρίζει ότι το Τελ Αβίβ δεν θα πρέπει να θυσιάσει την δυνατότητα να χτυπά όπου θεωρεί αναγκαίο για οποιαδήποτε συμφωνία του Αβραάμ ακόμη και αν αυτή αφορά την αναγνώρισή του από την Σαουδική Αραβία. Για τους Αμερικανούς, ιδιαίτερα τον ίδιο τον Τραμπ που ήταν ο δημιουργός των συμφωνιών αυτών, η κατάρρευσή τους θα ακυρώσει το πιο σημαντικό επίτευγμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια. .
Για τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Εμιράτων η αδυναμία της Ουάσιγκτον να συγκρατήσει το Ισραήλ δημιουργεί την ανάγκη να αναζητήσουν εναλλακτικά σχήματα ασφάλειας είτε στην περιοχή είτε σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα είναι απίθανο να δούμε μεγαλύτερη δραστηριότητα και συμμετοχή της Τουρκίας και της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας στην ασφάλεια του Κόλπου. Επίσης είναι πιθανό να έχουμε μια μεγαλύτερη κινητικότητα μεταξύ Ριάντ, Ντόχα, Αμπού Ντάμπι και Τεχεράνης σε μια προσπάθεια συνολικής περιφερειακής διευθέτησης, ιδιαίτερα τώρα που το Ιράν βρίσκεται σε μάλλον αδύναμη θέση.
Σε παγκόσμιο επίπεδο τα κράτη του Κόλπου έχουν ήδη πλησιάσει την Κίνα και στον τομέα της οικονομίας και των αμυντικών συστημάτων. Προφανώς η Κίνα δεν θα αντικαταστήσει την γιγαντιαία αμερικανική βάση στο Κατάρ εντός ολίγων μηνών αλλά η φθορά της αμερικανικής ηγεμονίας μπορεί να επιταχυνθεί πολύ μέσα σε λίγα χρόνια, ιδιαίτερα αν η αμερικανική πολιτική ελίτ συνεχίσει να ταυτίζει τα συμφέροντα των ΗΠΑ με την βίαια πολιτική του Ισραήλ.
Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Θρησκείας στη Μέση Ανατολή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Το βιβλίο του «Η Μέση Ανατολή και ο πόλεμος στη Γάζα» θα εκδοθεί από τις εκδόσεις Έρμα στα τέλη Σεπτεμβρίου.