Η σιωπή δεν είναι ουδέτερη. Είναι όπλο, όπως και ο φόβος. Κι όταν η ελευθερία του Τύπου καταρρέει, η δημοκρατία ασφυκτιά. Η νέα έκθεση του International IDEA είναι καμπανάκι συναγερμού: οι κυβερνήσεις πατούν πάνω στον φόβο και στην παραπληροφόρηση για να φιμώσουν τη δημοσιογραφία.
Η ελευθερία του Τύπου βρίσκεται σήμερα στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που υπάρχουν μετρήσεις, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων 50 χρόνων. Σε 43 χώρες, από την Ευρώπη μέχρι την Αφρική, δημοσιογράφοι φιμώνονται, διώκονται, εξοντώνονται. Στη Νότια Κορέα, μια χώρα που θεωρούνταν υπόδειγμα δημοκρατίας, πολλαπλασιάζονται οι μηνύσεις για συκοφαντική δυσφήμιση και οι αστυνομικές έρευνες στα σπίτια δημοσιογράφων. Στο Αφγανιστάν, τη Μιανμάρ και τη Μπουρκίνα Φάσο, η λογοκρισία έχει μετατραπεί σε καθεστώς τρόμου.
Δεν είναι απλά στατιστική· είναι μια παγκόσμια υποχώρηση του δικαιώματος στην αλήθεια. Πάνω από το 54% των χωρών του πλανήτη έχουν δει επιδείνωση βασικών δεικτών δημοκρατίας από το 2019.
Η τοξική κληρονομιά της πανδημίας και η εργαλειοποίηση της παραπληροφόρησης
Η έκθεση του International IDEA επισημαίνει δύο μεγάλες πληγές: την αυξανόμενη κρατική παρέμβαση και τον εκρηκτικό ρόλο της παραπληροφόρησης. Η πανδημία λειτούργησε ως πρόσχημα για αυταρχικούς περιορισμούς, οι οποίοι παραμένουν ακόμη και σήμερα. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τον φόβο των fake news όχι για να προστατεύσουν την αλήθεια αλλά για να περιορίσουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης.
Αυτή η τοξική ισορροπία – κρατικός έλεγχος από τη μία, οργανωμένη παραπληροφόρηση από την άλλη – δημιουργεί ένα εκρηκτικό περιβάλλον όπου οι ελεύθερες φωνές απειλούνται όσο ποτέ άλλοτε.
Τοπικός Τύπος: Η εξαφάνιση του βασικού πυλώνα της δημοκρατίας
Η συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης στα χέρια λίγων επιχειρηματικών και πολιτικών κέντρων εξουσίας, σε συνδυασμό με την εξαφάνιση των τοπικών ΜΜΕ, διαλύει τα θεμέλια του δημοκρατικού διαλόγου. Χωρίς ανεξάρτητες τοπικές φωνές, οι κοινωνίες μένουν έρμαιο στην κεντρική προπαγάνδα.
Οι ΗΠΑ ως παγκόσμιο βαρόμετρο
Η έκθεση δεν έχει ακόμη καταγράψει πλήρως τις συνέπειες της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά οι πρώτοι μήνες είναι «αρκετά ανησυχητικοί», όπως προειδοποιεί ο γενικός γραμματέας του IDEA, Κέβιν Κάσας-Σαμόρα. Όταν η πιο ισχυρή δημοκρατία του κόσμου δίνει το παράδειγμα της εχθρότητας απέναντι στους δημοσιογράφους, το φαινόμενο εξαπλώνεται παγκοσμίως.
Η δημοσιογραφία δεν είναι πολυτέλεια
Η ελευθερία του Τύπου δεν είναι θεωρητικό δικαίωμα· είναι η ίδια η ραχοκοκαλιά της δημοκρατίας. Χωρίς ανεξάρτητους δημοσιογράφους που ερευνούν, αμφισβητούν, αποκαλύπτουν, οι πολίτες μένουν τυφλοί. Η σημερινή έκθεση δεν είναι απλώς μια ανάλυση δεδομένων: είναι ένα SOS για όσους πιστεύουν ότι η δημοκρατία είναι αυτονόητη.
Αν δεν υπερασπιστούμε τώρα την ελευθερία του Τύπου, η σιωπή θα γίνει το νέο καθεστώς. Και τότε, δεν θα υπάρχει κανείς να γράψει την αλήθεια.
- Σινεμά της εβδομάδας: Μια βόλτα από το σκοτάδι του Κινγκ μέχρι την κομψότητα του Downton Abbey
- Η Δημοκρατία ασφυκτιά: Η ελευθερία του Τύπου στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 50 ετών
- Αφιέρωμα στο ρεμπέτικο τραγούδι από τη Greek Library of London
- Γαλλία: Πολύ πέρα από μία «απλή» κυβερνητική κρίση
- Ο Πούτιν προκαλεί, η Ευρώπη πρέπει να ανασυνταχθεί