Newsroom Επιστήμονες προειδοποιούν ότι κανείς δεν είναι ασφαλής από τις ακραίες θερμοκρασίες, ενώ οι επιπτώσεις επεκτείνονται σε ανθρώπους, ζώα και υποδομές.
Η παρατεταμένη θερμική καταιγίδα που έπληξε τον Ιούλιο τις χώρες της Σκανδιναβίας οφείλεται στην κλιματική κρίση και αποδεικνύει ότι «καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από την κλιματική αλλαγή», σύμφωνα με επιστήμονες. Η Νορβηγία, η Σουηδία και η Φινλανδία, γνωστές για το ψυχρό τους κλίμα, κατέγραψαν πρωτοφανείς θερμοκρασίες, με τη Φινλανδία να σημειώνει ρεκόρ 22 συνεχόμενων ημερών πάνω από τους 30°C. Στη Σουηδία, καταγράφηκαν δέκα διαδοχικές «τροπικές νύχτες», με τη θερμοκρασία να μην πέφτει κάτω από τους 20°C.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων έκανε τον καύσωνα τουλάχιστον δέκα φορές πιο πιθανό και κατά δύο βαθμούς πιο έντονο, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες. Ορισμένα μετεωρολογικά δεδομένα και κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι το φαινόμενο θα ήταν αδύνατο χωρίς την ανθρώπινη πρόκληση της κλιματικής κατάρρευσης.
Οι επιπτώσεις ήταν εκτεταμένες: τα νοσοκομεία υπερθερμάνθηκαν και γέμισαν ασθενείς, με αποτέλεσμα να ακυρωθούν προγραμματισμένες επεμβάσεις. Τουλάχιστον 60 άνθρωποι πνίγηκαν καθώς αυξήθηκε η υπαίθρια κολύμβηση, ενώ τοξικά άνθη άλγης εξαπλώθηκαν σε θάλασσες και λίμνες.
Εκατοντάδες πυρκαγιές ξέσπασαν σε δάση και καταγράφηκαν λιποθυμίες σε εκδηλώσεις της τουριστικής περιόδου. Στον τελευταίο μεγάλο καύσωνα της περιοχής το 2018, μόνο στη Σουηδία έχασαν πρόωρα τη ζωή τους 750 άνθρωποι, ενώ οι επιστήμονες αναμένουν παρόμοιο απολογισμό μόλις ολοκληρωθεί η ανάλυση των στοιχείων.
Επιπτώσεις στη φύση και στις κοινότητες
Η άγρια ζωή επηρεάστηκε σημαντικά, ιδιαίτερα οι διάσημοι τάρανδοι της Σκανδιναβικής χερσονήσου. Ορισμένα ζώα πέθαναν από τη ζέστη, ενώ άλλα εισήλθαν σε πόλεις αναζητώντας σκιά. Οι οδηγοί προειδοποιήθηκαν για τυχόν τάρανδους που προσπαθούν να δροσιστούν σε οδικές σήραγγες.
Τμήματα του βόρειου ημισφαιρίου αντιμετώπισαν επίσης ακραίους καύσωνες τις τελευταίες εβδομάδες – μεταξύ αυτών το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Κροατία, όπου οι καταστροφές από πυρκαγιές σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με τον μέσο όρο 20ετίας, αλλά και οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι η κλιματική κρίση έχει εντείνει αυτά τα φαινόμενα.
Η καθηγήτρια Friederike Otto, κλιματολόγος στο Imperial College London και επικεφαλής του World Weather Attribution (WWA), που διεξήγαγε την ανάλυση για τη Σκανδιναβία, δήλωσε: «Ακόμη και σχετικά ψυχρές χώρες όπως οι σκανδιναβικές αντιμετωπίζουν πλέον επικίνδυνους καύσωνες με μόλις 1,3°C αύξηση της θερμοκρασίας – καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από την κλιματική αλλαγή». Πρόσθεσε ότι «η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα σκοτώνει ανθρώπους σήμερα. Τα ορυκτά καύσιμα τροφοδοτούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και για να σταματήσουμε την επιδείνωση του κλίματος πρέπει να στραφούμε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Εκτιμάται ότι έως το 2100 τέτοιοι καύσωνες στη Σκανδιναβία θα είναι πέντε φορές συχνότεροι εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,6°C – που είναι η σημερινή τάση.
Φλέγεται ο Νότος
Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα και ευρύτερα στις χώρες της Μεσογείου απασχολούν ιδιαίτερα και σήμερα τον γερμανικό Τύπο. «Ο ευρωπαϊκός Νότος εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπος με αμέτρητες δασικές πυρκαγιές. Στην Ελλάδα, οι πυρκαγιές συνεχίζουν να εξαπλώνονται (…) Η ξηρασία και οι ισχυροί άνεμοι δυσχεραίνουν τις εργασίες κατάσβεσης. Περισσότεροι από 4.800 πυροσβέστες βρίσκονται σε επιφυλακή», αναφέρει η Zeit στην ιστοσελίδα της. «Στην Ισπανία, οι δασικές πυρκαγιές στοίχισαν ήδη τη ζωή σε δύο άτομα. (…) Πυρκαγιές μαίνονται επίσης στην Πορτογαλία, την Ιταλία, το Μαυροβούνιο και την Αλβανία. Οι αρχές στο Μαυροβούνιο και την Αλβανία ανέφεραν επίσης από έναν νεκρό. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η συχνότητα και η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως καύσωνες, ξηρασίες και πλημμύρες, θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής».
Παρόμοια εικόνα σε Πορτογαλία, Αλβανία και Τουρκία
Αντίστοιχα στην Πορτογαλία, σήμερα από το πρωί οι ενεργές πυρκαγιές είναι συνολικά τέσσερις, χωρίς όμως να απειλούν οικισμούς ή σπίτια, τουλάχιστον προς το παρόν.
Στην Αλβανία που η κατάσταση είχε γίνει εξαιρετικά επικίνδυνη τα προηγούμενα 24ώρα με τουλάχιστον έναν νεκρό και πάνω από 57 πυρκαγιές, οι Αρχές δίνουν μια πιο βελτιωμένη εικόνα σήμερα το πρωί, καθώς μόνο 29 εξ αυτών παραμένουν ενεργές.
Στην Τουρκία όπου οι Αρχές δίνουν μάχη με τεράστιες και έντονες δασικές πυρκαγιές από τον Ιούνιο, η κατάσταση παραμένει άσχημη. Από τον Ιούνιο μέχρι σήμερα τουλάχιστον 18 άτομα έχουν χάσει την ζωή τους από τις πυρκαγιές, ενώ χθες άλλος ένας εργαζόμενος στην συντήρηση των δασών έχασε την ζωή του.
Ευάλωτες υποδομές και κοινωνικές προκλήσεις
Η Maja Vahlberg, ειδικός του Ερυθρού Σταυρού στη Σουηδία, ανέφερε: «Ο φετινός Ιούλιος μας υπενθύμισε ότι στον Βορρά η ζέστη δεν είναι μακρινή απειλή αλλά εισβάλλει σε νοσοκομεία, γηροκομεία και σπίτια. Οι υποδομές μας δεν έχουν σχεδιαστεί για τέτοιες ακραίες θερμοκρασίες και ο γηράσκων πληθυσμός μας είναι όλο και πιο ευάλωτος». Περιέγραψε μάλιστα πώς ένας τάρανδος παρέμεινε στο ίδιο σημείο σκιάς για τρεις ημέρες χωρίς να βοσκήσει – μια ήσυχη ένδειξη της πίεσης που προκαλεί η ζέστη στη φύση.
Η ταχεία έρευνα του WWA συνέκρινε τη συχνότητα των υψηλών θερμοκρασιών στη σημερινή θερμότερη εποχή με εκείνη της προ-βιομηχανικής περιόδου, εστιάζοντας στο πιο θερμό δεκαπενθήμερο κάθε χώρας. Διαπιστώθηκε ότι ακόμη και η σχετικά μικρή αύξηση κατά 0,2°C από το 2018 διπλασίασε τις πιθανότητες εμφάνισης τέτοιων καυσώνων – αποδεικνύοντας πως κάθε κλάσμα βαθμού έχει σημασία.
«Η κλιματική αλλαγή μεταμορφώνει θεμελιωδώς τον κόσμο όπου ζούμε», τόνισε η Dr Clair Barnes του Imperial College London.
Τροπικές νύχτες και επιπτώσεις στους αυτόχθονες πληθυσμούς
Ένα εντυπωσιακό στοιχείο ήταν ο αριθμός των τροπικών νυχτών. «Σε έναν σταθμό στη βόρεια Σουηδία είχαμε δέκα τέτοιες νύχτες στο τέλος Ιουλίου – εξαιρετικά σπάνιο», δήλωσε ο καθηγητής Erik Kjellström από το Swedish Meteorological Institute.
Η Amalie Skålevåg του Norwegian Meteorological Institute υπογράμμισε πως «οι ζεστές νύχτες μπορεί να είναι επικίνδυνες όταν το σώμα δεν προλαβαίνει να ξεκουραστεί μετά από μια θερμή ημέρα – ειδικά για άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας».
Οι επιπτώσεις στους ταράνδους απειλούν τα προς το ζην των αυτόχθονων κοινοτήτων των Sámi, που ασχολούνται με την εκτροφή εδώ και πάνω από 1.000 χρόνια. «Τέτοιες διαταραχές απειλούν επίσης την υγεία τους και το δικαίωμα να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους – κάτι που καθιστά την κλιματική αλλαγή θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε η Vahlberg.
Πηγή: Guardian, DW