NewsEdit Η ένταση στη Μέση Ανατολή κλιμακώνεται επικίνδυνα, καθώς το ιρανικό πρακτορείο Fars μετέδωσε δηλώσεις ανώτατων στρατιωτικών αξιωματούχων που προειδοποιούν για πιθανές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων τις επόμενες ημέρες.
Οι δηλώσεις αυτές ενισχύουν τους φόβους για ευρύτερη ανάφλεξη στην περιοχή, με επίκεντρο τα στρατηγικά Στενά του Ορμούζ — σημείο-κλειδί για το παγκόσμιο εμπόριο ενέργειας.
Την Τετάρτη 12 Ιουνίου, η τιμή του πετρελαίου σημείωσε άνοδο έως και 5%, στον απόηχο πληροφοριών ότι η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ιράκ προετοιμάζεται για πιθανή εκκένωση, εξαιτίας αυξημένου γεωπολιτικού ρίσκου. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προχώρησε επίσης σε εντολή αποχώρησης για το μη απαραίτητο προσωπικό και τις οικογένειές τους από τις αμερικανικές πρεσβείες στο Μπαχρέιν και το Κουβέιτ. Την ίδια ώρα, το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό εξέδωσε επείγουσα οδηγία προς τα πλοία που πλέουν στον Περσικό Κόλπο, τον Κόλπο του Ομάν και τα Στενά του Ορμούζ, ζητώντας αυξημένη επαγρύπνηση.
Η γεωπολιτική αυτή αναταραχή συμπίπτει με το ναυάγιο των συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Η δίμηνη προθεσμία που είχε θέσει ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για την επίτευξη συμφωνίας εξέπνευσε, ενώ την Κυριακή αναμένεται ο έκτος γύρος συνομιλιών στο Ομάν. Παρά τη ρητορική υπέρ της διπλωματίας, η αμερικανική διοίκηση εμφανίζεται να προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής – είτε άμεσα είτε μέσω ισραηλινής επέμβασης σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Καταλύτης εξελίξεων θα μπορούσε να αποτελέσει η κρίσιμη ψηφοφορία του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) στις 12 Ιουνίου στη Βιέννη. Εάν διαπιστωθεί «μη συμμόρφωση» της Τεχεράνης, μπορεί να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός «snapback» της Συμφωνίας JCPOA του 2015, επαναφέροντας αυτομάτως τις κυρώσεις του ΟΗΕ που είχαν ανασταλεί.
Η εκτίμηση της JPMorgan: Το ρίσκο έχει τιμολογηθεί — αλλά υπάρχει «εκθετικό» σενάριο
Σε ανάλυσή της που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, η επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων της JPMorgan, Natasha Kaneva, σημειώνει ότι η αγορά έχει ήδη ενσωματώσει σε κάποιο βαθμό το γεωπολιτικό ρίσκο, με το αργό να διαπραγματεύεται λίγο κάτω από τα 70 δολάρια το βαρέλι — δηλαδή 4 δολάρια υψηλότερα από τη «δίκαιη τιμή» του οίκου για τον Ιούνιο (66 δολάρια).
Η υπεραπόδοση αυτή, εξηγεί η JPMorgan, «αντικατοπτρίζει πιθανότητα περίπου 7% για το χειρότερο σενάριο», δηλαδή μια ταχεία, εκθετική αντίδραση των αγορών σε περίπτωση σοβαρής σύρραξης. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε δυσανάλογο αντίκτυπο στην προσφορά πετρελαίου, ξεπερνώντας ακόμη και την απώλεια 2,1 εκατ. βαρελιών ημερησίως από τις ιρανικές εξαγωγές.
Το πιο ανησυχητικό σενάριο αφορά το ενδεχόμενο αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ, εξέλιξη που θα επηρέαζε άμεσα το 30% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου. Σε αυτό το ενδεχόμενο, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν στα 120–130 δολάρια το βαρέλι, σύμφωνα με την JPMorgan.
Ωστόσο, ο οίκος εξακολουθεί να διατηρεί σταθερές τις βασικές του εκτιμήσεις: τιμές στα χαμηλά μεσαία 60 δολάρια για το υπόλοιπο του 2025 και στα 60 δολάρια για το 2026 — με την προϋπόθεση ότι δεν θα ξεσπάσει περιφερειακή σύρραξη.
Τα Στενά του Ορμούζ: Γεωστρατηγικός κόμβος με βαρύνουσα σημασία
Το κρίσιμο θαλάσσιο πέρασμα, με πλάτος μόλις 33 χιλιόμετρα στο στενότερο σημείο του, συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό και χωρίζει το Ιράν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν. Από εκεί διέρχεται σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου, καθώς και το 20% της παγκόσμιας προσφοράς LNG.
Παρά τις επανειλημμένες απειλές της Τεχεράνης, το Ιράν ουδέποτε προχώρησε σε πλήρες κλείσιμο των Στενών. Οι εξαγωγές πετρελαίου συνεχίστηκαν ακόμη και στον «Πόλεμο των Τάνκερ» τη δεκαετία του 1980, όταν 259 πετρελαιοφόρα δέχθηκαν επίθεση. Παρόμοια επεισόδια καταγράφηκαν και το 2008, το 2012, το 2018 και το 2019, στον απόηχο κυρώσεων από ΗΠΑ και ΕΕ.
Γιατί το Ιράν δύσκολα θα τραβήξει τη σκανδάλη
Παρά τη σκληρή ρητορική, το Ιράν έχει ισχυρά αντικίνητρα να κλείσει τα Στενά. Ένα τέτοιο βήμα θα έπληττε όχι μόνο τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες της περιοχής –όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Κατάρ– αλλά και μεγάλους αγοραστές όπως η Κίνα, η Ινδία και η Νότια Κορέα. Η Τεχεράνη θα έθετε έτσι σε κίνδυνο τις ίδιες τις εξαγωγές της, καθώς και τη στρατηγική της σχέση με το Πεκίνο, βασικό της εμπορικό εταίρο.
Αντί για ευθεία εμπλοκή, η Τεχεράνη ενδέχεται να καταφύγει σε εναλλακτικές μορφές πίεσης, όπως η παρενόχληση πλοίων ή οι περιορισμένες συγκρούσεις στη θάλασσα, διατηρώντας όμως μια ελεγχόμενη μορφή έντασης. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις των επόμενων ημερών —με αιχμή τη Βιέννη και το Ομάν— θα κρίνουν εάν η περιοχή θα συνεχίσει να κινείται στην κόψη του ξυραφιού ή αν θα υπάρξει έστω προσωρινή εκτόνωση.
- Σπάνιες δημιουργίες του Καρλ Λάγκερφελντ για τον οίκο Chloé σε δημοπρασία στο Παρίσι
- Συνεχίζεται με εντάσεις το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ – Σήμερα οι κρίσιμες τοποθετήσεις και οι αλλαγές στο καταστατικό
- Προκόπης Παυλόπουλος / Οι στρεβλώσεις των κανόνων αναθεώρησης του Συντάγματος υπονομεύουν νομοτελειακώς την θεσπισμένη αυστηρότητά του*
- Samuel Forey / Η ιρανική εμμονή του Νετανιάχου
- Γερμανικός Τύπος: «Ποιος θα σταματήσει τον Βενιαμίν Νετανιάχου;»