NewsEdit Στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο Γιάννης Ραγκούσης, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας, παρεμβαίνει με κείμενό του που δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του κόμματος, επιχειρώντας μια βαθιά πολιτική και αξιακή αποτίμηση της σημερινής κρίσης.
Ο ίδιος κάνει λόγο για «παρατεταμένη και βαθειά κρίση», όχι μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αλλά και στις αποσχισθείσες κινήσεις ΝΕΑΡ και ΚΙΔΗ, επιμένοντας ότι το πρόβλημα είναι κυρίως ηθικό και όχι οργανωτικό ή επικοινωνιακό.
Η παρατεταμένη κρίση και η αξιακή της φύση
Κατά τον κ. Ραγκούση, η κρίση που βιώνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν αντανακλά την πραγματική πολιτική και κοινωνική του αξία. Παρά τη μακρά περίοδο εκτός εξουσίας, το κόμμα παραμένει σε χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά. Και αυτό, επισημαίνει, δεν οφείλεται απλώς σε ελλείμματα επικοινωνίας ή σε οργανωτικές δυσλειτουργίες, αλλά σε ένα βαθύτερο, αξιακό έλλειμμα.
Όπως σημειώνει, «δεν πρόκειται για υστέρηση ριζοσπαστισμού ή έλλειψη τακτικής», αλλά για κρίση που εδράζεται στην απομάκρυνση του κόμματος από τις θεμελιακές αρχές της αριστεράς: την ανιδιοτέλεια, την εντιμότητα, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη. Αρχές που ενέπνευσαν διαχρονικά την κοινωνική του βάση και σήμερα αμφισβητούνται – όχι από αντιπάλους, αλλά από την ίδια την κοινωνία.
Τα Τέμπη ως σημείο καμπής
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει στις παλλαϊκές κινητοποιήσεις που ακολούθησαν την τραγωδία των Τεμπών. Εκεί, όπως υποστηρίζει, καταγράφηκε ένα ιστορικό και ηθικό ορόσημο: οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους όχι για να διεκδικήσουν υλικά αιτήματα, αλλά για να υπερασπιστούν την αξία της ζωής, της δικαιοσύνης, της αλήθειας.
Η κοινωνία, κατά τον κ. Ραγκούση, αποκατέστησε τότε τη συλλογική της αυτοπεποίθηση και έθεσε νέους, αυστηρότερους κανόνες κρίσης των πολιτικών δυνάμεων – ιδίως εκείνων που φέρουν κυβερνητικό παρελθόν, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Και σήμερα, δεν κρίνει μόνο το τι έκαναν, αλλά και το πώς διαχειρίζονται το παρελθόν τους.
Ηθικό πλεονέκτημα υπό αμφισβήτηση
Η ρίζα του προβλήματος, κατά τον ίδιο, είναι η απώλεια του λεγόμενου «ηθικού πλεονεκτήματος» της Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όπως αναφέρει, συγκροτήθηκε γύρω από αρχές που τον διαφοροποιούσαν από το πολιτικό κατεστημένο. Η σημερινή του εικόνα, ωστόσο, απέχει σημαντικά από αυτή την ταυτότητα.
Ο κ. Ραγκούσης δεν διστάζει να επισημάνει συγκεκριμένα πρόσωπα που, όπως λέει, μετέτρεψαν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες σε αρνητικά σύμβολα. Αλλά το βαθύτερο πρόβλημα, υπογραμμίζει, είναι η συλλογική ανοχή σε αυτήν την παρακμιακή πραγματικότητα – η αποδοχή της ιδιοτέλειας, του ατομικισμού και της υπονόμευσης της συλλογικότητας ως νέας κανονικότητας.
Η εκλογή Κασσελάκη ως αξιακή ρήξη
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Ο Γιάννης Ραγκούσης τη χαρακτηρίζει «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι», επισημαίνοντας πως πρόκειται για ένα γεγονός με κυρίως αξιακή διάσταση. Σύμφωνα με την ανάλυσή του, η επιλογή αυτή επιβεβαίωσε στην κοινωνία ότι το κόμμα έχει απομακρυνθεί από τις ιδρυτικές του αξίες.
Μάλιστα, αποδίδει ιστορική ευθύνη σε όσους στήριξαν ή ανέχθηκαν αυτή την πορεία, διαπιστώνοντας ότι η ηγεσία αυτή δεν ήταν δυνατόν να εμπνεύσει ή να πείσει, ούτε το εσωτερικό του κόμματος, ούτε την κοινωνία.
Η πρόκληση του Συνεδρίου και το στοίχημα της αναγέννησης
Το επερχόμενο 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι, σύμφωνα με τον κ. Ραγκούση, το πιο κρίσιμο στην ιστορία του κόμματος. Εκεί, όπως τονίζει, πρέπει να τεθεί το αίτημα για μια «ηθική και αξιακή εσωτερική επανάσταση», ως προϋπόθεση για την υπέρβαση της κρίσης.
Η πολιτική αξιοπιστία, η ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου και η προοπτική κυβερνητικής αλλαγής δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την ηθική αναγέννηση του κόμματος. Αν το κόμμα δεν συγκρουστεί με τον «κακό του εαυτό», όπως γράφει χαρακτηριστικά, η απογοήτευση της κοινωνίας θα παγιωθεί και η δημοσκοπική καθίζηση θα γίνει μη αναστρέψιμη.
«Ο πόλεμος είναι ηθικός. Αν τον χάσουμε, όλα τα άλλα δεν έχουν σημασία»
Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή του, ο Γιάννης Ραγκούσης δηλώνει με σαφήνεια: η μοναδική μορφή «εσωστρέφειας» που έχει νόημα, είναι η ριζική αυτοκριτική και η αξιακή ανασυγκρότηση. Χωρίς αυτήν, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε νέος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ούτε νικηφόρα εναλλακτική για την κοινωνία.
«Αν χάσουμε τον πόλεμο της ηθικής και αξιακής αναγέννησης, δεν θα έχει σημασία καμία πολιτική μάχη που τυχόν θα κερδίσουμε», καταλήγει.
«Καταρχάς ποιος μπορεί να αντιλέξει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ – όπως και η ΝΕΑΡ και το ΚΙΔΗ που αποσχίστηκαν από αυτόν μετά το 2023 – διέρχεται μια βαθύτατη και παρατεταμένη κρίση;» διερωτάται ο κ. Ραγκούσης, που, όπως σημειώνει, «μία κρίση που σπεύδω να διατυπώσω την πεποίθηση πως -αντικειμενικά- δεν αξίζει στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ» εξηγώντας πως «από το 32% των εθνικών εκλογών του 2019, έχει περιπέσει σε μονοψήφια δημοσκοπικά ποσοστά, μολονότι εδώ και 6 χρόνια δεν κυβερνά για να υφίσταται μια δικαιολογημένη φθορά».
«Είναι πρόδηλο πως η κρίση που διέρχεται, δεν είναι κρίση ανάπτυξης σύμφωνα με την γκραμσιανή ορολογία» τονίζει ο κ. Ραγκούσης και συμπληρώνει πως «είναι κρίση που εκδηλώθηκε με δύο διασπάσεις μετά τη μοιραία εκλογή Κασσελάκη, ενώ με ακόμη μεγαλύτερη ένταση κορυφώθηκε μετά το ξέσπασμα των παλλαϊκών συγκεντρώσεων για τα Τέμπη».
Στη συνέχεια ο κ. Ραγκούσης παραθέτει επτά κομβικά σημεία για τον ΣΥΡΙΖΑ:
1.Τι ήταν οι συγκεντρώσεις για τα Τέμπη;
Ήταν ένα πρωτοφανές -αξιακό- ξέσπασμα συλλογικής αξιοπρέπειας και κοινωνικής ευαισθησίας. Όπου ζουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες κατέκλυσαν τις πλατείες όχι για να υπερασπιστούν υλικές απαιτήσεις — όπως συνέβαινε στην εποχή των μνημονίων — αλλά για να υπερασπιστούν αξίες: τη ζωή, τη δικαιοσύνη, την αλήθεια. Οι συγκεντρώσεις αυτές αποτέλεσαν ένα νέο πολιτικό ιστορικό ορόσημο. Αποκατέστησαν τη λαϊκή αυτοπεποίθηση που είχε τρωθεί κατά τη διάρκεια των μνημονίων και εγκατέστησαν νέες συνθήκες κοινωνικής αυστηρότητας με βάση την οποία κρίνονται πλέον οι πολιτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τα κόμματα της αριστεράς και της κεντροαριστεράς λόγω του κυβερνητικού τους παρελθόντος. Όποιος δεν εναρμονίζεται σήμερα με όσους η κοινωνία θεωρεί και βροντοφωνάζει ως αυτονόητους κανόνες για την πολιτική διαχείριση τέτοιων γεγονότων όπως τα Τέμπη που την συγκλόνισαν, απλώς περιθωριοποιείται. Διότι η κοινωνία δεν κρίνει μόνο το κυβερνητικό παρελθόν των κομμάτων αλλά και πως αυτά διαχειρίζονται το παρελθόν τους σήμερα.
2.Η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι κωμικό να θεωρείται ότι οφείλεται σε υστέρηση αριστερής ριζοσπαστικής ρητορικής του Φάμελλου ή πολιτικής τακτικής, όταν από τον Ιανουάριο, παρά την ανίερη στέρηση της ιδιότητας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε την πολιτική πρωτοβουλία σχεδόν σε όλες τις μεγάλες προκλήσεις που έχουν προκύψει για τον προοδευτικό χώρο. Ακόμη πιο κωμικό είναι, να θεωρείται πως πρόκειται για κρίση επικοινωνιακού ή οργανωτικού χαρακτήρα. Τέτοιες προσεγγίσεις, μπορεί να εκφωνεί μόνον κάποιος που επιδιώκει να προκαλέσει στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ μια τεχνητή εσωστρέφεια. Στο πεδίο του προγραμματικού λόγου σίγουρα υπάρχει έλλειμμα καθώς και επιτακτική ανάγκη ανανέωσης και πρωτοτυπίας που απουσιάζει, αλλά δεν θα μπορούσε εκεί να εντοπιστεί το επίκεντρο της κρίσης του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, γιατί αυτό είναι γενικευμένο πρόβλημα στον προοδευτικό χώρο.
3.Η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι παρατεταμένη και πολυετής, διότι είναι πρωτίστως αξιακή. Είναι κρίση που απορρέει από την αμφισβήτηση του ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ ιδρύθηκε και αυτοπαρουσιάστηκε στην ελληνική κοινωνία ως ένα κόμμα που εκπροσωπεί τις διαχρονικές αρχές και αξίες της αριστεράς.
Ποιες είναι αυτές οι αξίες;
Είναι η προσφορά με ανιδιοτέλεια, η εντιμότητα, η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη και βεβαίως η αυτοθυσία. Στοιχεία που ευτυχώς υπάρχουν ακόμη στη βάση του κόμματος, ανάμεσα στα χιλιάδες απλά μέλη και στελέχη.
Οι ιστορικοί ήρωες της αριστεράς, τα πρόσωπα σύμβολα που ενέπνευσαν γενιές και γενιές -ανεξάρτητα αν ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ ή αριστερά- αυτοί που διαμόρφωσαν τον ιδεότυπο του αριστερού, ήταν εκείνοι που θυσίασαν ακόμη και τη ζωή τους για το σύνολο και όχι εκείνοι που εξαιτίας τους οδηγήθηκε το σύνολο του κόμματος στη θυσία, όπως συνέβη στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, σε συγκεκριμένες βαρυσήμαντες -κοινωνικά και θεσμικά- περιπτώσεις, με κορυφαία αυτή των Τεμπών.
4.Η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ απορρέει από τη σύγκριση της εικόνας του με τις ιστορικές αρχές και αξίες της αριστεράς και της προοδευτικής παράταξης κι όχι από τη σύγκριση με τα άλλα κόμματα του κέντρου και της δεξιάς. Κι επειδή η πολιτική είναι η μάχη των συμβόλων, τα πρόσωπα είναι ίσως τα πιο εύληπτα από το λαό θετικά ή αρνητικά σύμβολα. Υπό αυτήν την έννοια το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, δεν είναι γενικό κι αόριστο. Είναι συγκεκριμένο και εντοπισμένο. Και βεβαίως από κοντά ακολουθεί και ο ατομικισμός που ο καθένας λέει και κάνει ό,τι θέλει όποτε θέλει, η υπονόμευση της συλλογικότητας, η ιδιοτέλεια, οι προσωπικές ατζέντες. Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, δεν είναι κανείς άλλος πλην από τον κακό του εαυτό που δεν του επιτρέπει να εναρμονιστεί με τις κοινωνικές αξιακές ιεραρχήσεις. Και τελικά ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι η ανοχή αυτής της πραγματικότητας και ο συμβιβασμός με αυτήν την αξιακά παρακμιακή πραγματικότητα από τους περισσότερους και τις περισσότερες.
5.Αν ανατρέξει κάποιος στην προεκλογική περίοδο του 2023, θα διαπιστώσει ότι τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ τον σημάδεψαν ούτε ένα ούτε δύο, αλλά 7 (επτά) μείζονα, αρνητικά πολιτικά γεγονότα που προκλήθηκαν από συγκεκριμένα στελέχη του και τα οποία μετέτρεψαν τη σχεδόν ισοπαλία στις δημοσκοπήσεις μετά την τραγωδία στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου, σε μεγάλη ήττα στις 21 Μαΐου 2023.
Ακόμη και ο βαθύτερος λόγος που η εκλογή Κασσελάκη έπληξε καίρια τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι βασικά αξιακός. Διότι σαν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, απέδειξε στην κοινωνία πόσο μακριά βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ από τις διαχρονικές αξίες της αριστεράς, αφού μπόρεσε να εκλέξει πρόεδρο κάποιον σαν τον συγκεκριμένο επειδή μάλιστα ήταν νέο και άφθαρτο πρόσωπο. Γι αυτό και έχουν απαράγραπτη, ιστορικού μεγέθους, ευθύνη όσες και όσοι προσπάθησαν μέχρι και την τελευταία στιγμή, να διασώσουν την ηγεσία Κασσελάκη.
6.Σε κάθε περίπτωση, οι συγκεντρώσεις των Τεμπών κατέδειξαν πως για να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών, αυτό που εμείς οφείλουμε, δεν είναι να εισηγηθούμε στον ελληνικό λαό μία απλώς βελτιωμένη κομματική λειτουργία.
Είναι κάτι πολύ βαθύτερο και σοβαρότερο. Είναι ένα νέο κομματικό υπόδειγμα βασισμένο σε ένα νέο, δημόσιο πολιτικό ήθος αντάξιο των ιστορικών αρχών της αριστεράς και της προοδευτικής παράταξης.
Και αυτό αφορά εξίσου και τις όποιες διεργασίες στον ευρύτερο χώρο της προοδευτικής παράταξης. Αυτές -εάν προχωρήσουν- είτε θα εισφέρουν στη δημόσια ζωή έναν νέο κώδικα πολιτικής ηθικής και αξιών είτε, αν μείνουν απλώς στο επίπεδο κάποιων προγραμματικών συμφωνιών, δεν θα απασχολήσουν καν τον ελληνικό λαό.
7.Το 5ο συνέδριο λοιπόν -ίσως το πιο κρίσιμο στην ιστορία του- ή θα δώσει εντολή για ηθική και αξιακή αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ ή ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ δεν θα βγει από την κρίση.
Αν χάσουμε τον πόλεμο της ηθικής και αξιακής αναγέννησης δεν θα έχει νόημα όσες καθημερινές πολιτικές μάχες και αν κερδίσουμε.
Η απολύτως άδικη δημοσκοπική κατακρήμνιση που εξελίσσεται, θα παγιωθεί. Οι πολίτες για να επιστρέψουν κοντά μας, θα πρέπει πρώτα να μας δουν να συγκρουόμαστε με τον κακό μας εαυτό. Και αυτή είναι το μόνο είδος εσωστρέφειας που θα κάνει καλό στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ.
Χωρίς ηθική και αξιακή εσωτερική επανάσταση, ούτε νέος ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ μπορεί να υπάρξει, ούτε ανασύνθεση του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, ούτε ήττα της ΝΔ και κυβερνητική αλλαγή.
Αυτή είναι η ιστορική ευθύνη όλων μας, μηδενός εξαιρουμένου.
Η ηθική και αξιακή εσωτερική επανάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι το μέγα αιτούμενο. Αυτό είναι που άλλωστε του αξίζει, αυτό είναι που αξίζει στα χιλιάδες ανιδιοτελή μέλη και στελέχη του.