Στις συναναστροφές εκτός κόμματος ο όρος χρησιμοποιείται συχνά. Άλλοτε χαριτωμένα, με συγκατάβαση και υπερβατική διάθεση, άλλοτε, όμως, ως μομφή, διάκριση και υποδόρια κατηγορία. Είναι οι “δεξιοί” του ΣΥΡΙΖΑ, εκείνα, δηλαδή, τα στελέχη που κινούνται μετριοπαθώς και συχνά υιοθετούν πολιτικές του ιδεολογικού αντιπάλου, όχι γιατί έχουν προσχωρήσει σε κάποιον ιδεολογικό γενιτσαρισμό -άλλωστε αυτό γίνεται από τα γενοφάσκια, στα σαράντα και στα πενήντα γίνεται γκροτέσκο και παρωδία- αλλά διότι πιστεύουν πως η απόλυτη αλήθεια δεν βρίσκεται πάντοτε και μόνο στην μία πλευρά.
Η περίπτωση του μικρού πογκρόμ που υπέστη κυρίως στα social media (τα οποία, όμως, ως μικροί λευκοί καρχαρίες οσμίζονται το αίμα από τα κομμάτια κρέατος που πετούν κάποιοι στη θάλασσα) ο τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός αποτελεί μία στις αρκετές που πυκνώνουν το τελευταίο διάστημα, ίσως και ενόψει του συνεδρίου τον Φεβρουάριο.
Ο Ξανθός έχει ένα πολύ σοβαρό μειονέκτημα. Τον εκτιμούν και τον συμπαθούν οι αντίπαλοι. Δεν λοιδωρείται από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και τους από άμβωνος εκπροσώπους του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου, περιγράφεται εν γένει ως συναινετικός, με εμπεριστατωμένο και “αριστεροτεχνοκρατικό” λόγο, η δε θητεία του στο υπουργείο Υγείας (ομού μετά του Παύλου Πολάκη) υπήρξε από επαρκής έως επιτυχημένη, κάτω, μάλιστα, από εξαιρετικά αντίξοες μνημονιακές συνθήκες. Κι αυτό αναγνωρίζεται. Όμως, το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε κανείς για να επιβιώσει στην αρένα των τάσεων, των συνιστωσών και των προσωπικών στρατηγικών είναι να του πλέκουν το εγκώμιο οι “συστημικοί” και, ακόμα χειρότερα, τα κυβερνητικά στελέχη.
Φαίνεται πως στην κυβέρνηση το έχουν καταλάβει το “κόλπο” και γι’ αυτό συχνά ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να απαξιώσει τον Αλέξη Τσίπρα, σχετικά με την στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο θέμα της πανδημίας, του απευθύνεται ειρωνικά λέγοντας του “να ενημερωθεί από τον κ. Ξανθό”. Κι αντί στην Κουμουνδούρου να ανοίγουν σαμπάνιες, διότι δι’ αυτού του τρόπου επιβεβαιώνεται πως ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει μια μικρή αλλά διόλου αμελητέα δική του “τεχνοκρατία”, σπεύδουν διάφοροι να τον χαρακτηρίσουν “δεξιό”. Η ευκολότερη απάντηση για ένα μέτριο επικοινωνιακό επιτελείο θα ήταν να αντιγυρίσουν στον πρωθυπουργό την ειρωνεία προτείνοντάς του να ενημερωθεί εκείνος από τον Ξανθό, δεδομένου ότι είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς πως η εμπειρία του σχετικά με το ΕΣΥ, οι ιατρικές του γνώσεις και τα πτυχία του μάλλον δεν συγκρίνονται με το αντίστοιχο CV του Θάνου Πλεύρη. Είπαμε, όμως, αυτά είναι εύκολα για ένα μέτριο επικοινωνιακό επιτελείο.
Το ίδιο κάνουν στην κυβέρνηση και με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Εάν εξαιρέσει κανείς την γνωστή κατηγορία για την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (την οποία δεν κατέστη εφικτό να αποτινάξουν πλήρως, παρά τη σχετική επεξεργασία που έχει γίνει) , πολλές φορές τα κυβερνητικά στελέχη -και ο ίδιος ο πρωθυπουργός- τον επικαλούνται για “να μάθει οικονομικά στον Τσίπρα”. “Σφενδόνα” θα έπρεπε να είχαν κάνει το ίδιο επιχείρημα (όπως με τον Ξανθό), δεδομένου ότι τα βρετανικά master του Τσακαλώτου ελάχιστοι τα έχουν στην κυβέρνηση που αυτο-διαφημίζεται για τα πτυχία της. Βεβαίως, κι ο ίδιος ο Τσακαλώτος πέφτει στην ίδια παγίδα και αποκαλεί -με χαρίεσσα διάθεση είναι αλήθεια- συχνά κάποιους συντρόφους του “δεξιούς”. Το γεγονός πως ο ίδιος εφάρμοσε έστω και κατ΄ ανάγκη μια σκληρά δεξιά πολιτική μνημονίου μάλλον επιβεβαιώνει πως η σχετική διατύπωση απευθύνεται σε άλλα στελέχη ως επίδειξη υψηλού βρετανικού φλέγματος…
Δεν είναι μόνο ο Ξανθός μέλος της ομάδας των “δεξιών” του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και ο Φίλης που θεωρείται ενίοτε αριστερότερος των αριστερών βρέθηκε εύκολα στο στόχαστρο γιατί πρότεινε υποχρεωτικότητα εμβολιασμού στους άνω των 60 και επειδή, γενικότερα, δεν είναι αρνητικός σε άλλες υποχρεωτικότητες. “Δεξιό” δεν τον αποκάλεσαν ακόμα αλλά ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος τι θα συμβεί μέχρι να βγει ο χειμώνας.
Ως “δεξιοί” κατατάσσονται και άλλα στελέχη, ακόμα και εξ αυτών του think tank του Αλέξη Τσίπρα που παρουσιάστηκε ως μια ουσιαστική κατάκτηση της διαφυγής από το σκοτεινό δωμάτιο. Εάν είσαι επισκέπτης στο Harvard και μιλάνε καλά για σένα στον ESM και την ECB, ή εάν έχεις διαχειριστεί στην καριέρα σου funds ή επιχειρηματικές επενδύσεις είσαι μεν χρήσιμος αλλά ως “δεξιός” δύσκολα θα περάσεις στο Ιερό και το Άβατο, εκεί όπου μόνο όσοι έχουν περάσει καλοκαίρια μαζί στις κατασκηνώσεις της Νεολαίας το δικαιούνται.
Ο Τσίπρας είναι αλήθεια πως προσπαθεί εδώ και καιρό να ξαναφέρει αρκετούς “δεξιούς” στο προσκήνιο. Όχι μόνο γιατί ταιριάζουν με το αφήγημα της διεύρυνσης προς την κεντροαριστερά και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, αλλά και διότι, όπως και να το κάνουμε, έχουν βιογραφικά, εμπειρία και ικανότητες να διαχειριστούν θέσεις και πολιτικές στον πραγματικό κόσμο. Εκεί όπου είναι ελάχιστα τα ένσημα των κατηγόρων. Στον ιδεατό, όπου ο λαός ανατρέπει τα πάντα και ορμά να μετάσχει στην μέθη της ρήξης, ή εκεί όπου οι “αρμοί της εξουσίας” εξαφανίζονται εν μία νυκτί, πιθανώς όλοι οι παραπάνω να μείνουν άνεργοι και να χρειάζονται μόνο οι πιονέροι των κομματικών κατασκηνώσεων.
Το ζήτημα είναι μέχρι πότε ο Τσίπρας θα αποδέχεται να σχηματίζονται “δικογραφίες” εναντίον των “δεξιών” και μέχρι πότε θα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε ασυμβίβαστες καταστάσεις και συμπεριφορές. Αναμφίβολα είναι χρήσιμοι και οι μεν και οι δε και ένας καλός προπονητής ξέρει πότε να βάλει σέντερ φορ τον ένα και να κρατήσει στον πάγκο τον άλλον. Όμως, στην κεντρική κατεύθυνση που έχει στο μυαλό του, δεν μπορεί παρά να γνωρίζει ποιά ακριβώς πρέπει να είναι η δοσολογία, ποιούς πρέπει να ρίξει στο παιχνίδι.
Είναι, άλλωστε, σαφές πως οι καιροί της ρήξης έχουν παρέλθει και τα επόμενα χρόνια πολλά θα κριθούν στο πεδίο της εφαρμογής και της υλοποίησης. Εφόσον, δε, κατηφορίσουν τελικά από τις Βρυξέλλες τα κονδύλια που έχουν αποφασιστεί, οι τεχνοκράτες της πολιτικής (σε αντιδιαστολή με τους τεχνοκράτες του κυνισμού των αγορών και των ανισοτήτων) θα έχουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Εάν, δε, κατορθώσει να κόψει τον βήχα σε εκείνους που χασκολογώντας αποκαλούν “δεξιό” τον Ξανθό και πολλούς άλλους (που έχω κατά νου αλλά αποφεύγω να τους εκθέσω σε περαιτέρω ανόητους μικροαποκλεισμούς), τότε θα έχει καταφέρει αρκετά. Πρωτίστως, βεβαίως, πρέπει να ημερέψει ο ίδιος και να αποφασίσει πως δεν έχει υπαρξιακό πρόβλημα να γίνει “δεξιός”. Δεξιός, πάντως, δεν πρόκειται να γίνει.
Αλλιώς, πλήξη. Και η πλήξη φέρνει αναχωρητισμό, κι’ αυτός ήττες.