ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Σύγχυση από τις δηλώσεις Γεροβασίλη- Τι έγραφε το 2011 ο Προκόπης Παυλόπουλος
Οι αναφορές της κυβερνητικής εκπροσώπου περί της πιθανότητας να τεθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος ως θέμα- ερώτημα δημοψηφίσματος ενώπιον του ελληνικού λαού φαίνεται πως δημιουργεί έντονο προβληματισμό σε νομικούς κύκλους. ο πρωθυπουργός προετοιμάζεται να εξαγγείλει το σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος και ενός νέου εκλογικού νόμου στις 24 Ιουλίου, Ημέρα επετείου της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας. Εκείνη την ημέρα ο κ. Αλέξης Τσίπρας θα παραβρεθεί σε λιτή εκδήλωση που σύμφωνα με πληροφορίες θα διεξαχθεί στο Προεδρικό Μέγαρο.
Όμως, ο ένοικος του Μεγάρου, Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος φαίνεται πως έχει διαφορετική άποψη σχετικά με το εάν είναι συνταγματικά ορθό να τεθεί η κορυφαία θεσμική πράξη σε δημοψήφισμα. Παρότι, λοιπόν, φαίνεται να τάσσεται υπέρ της απευθείας εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας, κάτι που σκέφτεται και η κυβέρνηση, μία επιλογή περί δημοψηφίσματος θα προκαλούσε τη δυσφορία του εάν λάβει κανείς υπόψη του τι έγραφε σε άρθρο του στην Καθημερινή το 2011, όταν ο τότε πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου είχε μιλήσει για δημοψήφισμα.
Ο κ. Παυλόπουλος, άλλωστε, είχε εκπονήσει και εκείνος σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος επί κυβερνήσεως του κ. Αντώνη Σαμαρά, το οποίο ο τότε πρωθυπουργός δεν το είχε προωθήσει με την ταχύτητα που θα επρεπε.
Η απευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον ελληνικό λαό φαίνεται, πάντως, πως προκαλεί αναταράξεις στη Ν.Δ καθώς ο αρχηγός της κ. Κυριάκος Μητσοτάκης διαφωνεί. Σχετική πρόταση υπήρχε και στην πρόταση της Ν.Δ το 2014 (παρακάτω) και είναι κάτι στο οποίο συγκλίνουν όλοι οι καραμανλικοί βουλευτές αλλά αποτελούσε και άποψη δημοσίως διακηρυχθείσα και μάλιστα μετ επιτάσεως από τον πατέρα του αρχηγού της Ν.Δ κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Το άρθρο του κ. Προκόπη Παυλόπουλου στην Καθημερινή, το 2011
Οι νεφελώδεις αναφορές του πρωθυπουργού (σ.σ εννοεί τον Γιώργο παπανδρέου) στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος, κατά την ομιλία του στη Βουλή -την 19/6/2011- με την ευκαιρία της έναρξης της συζήτησης για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στη μετ’ ανασχηματισμόν κυβέρνησή του, δημιουργούν εύλογα ερωτήματα ως προς το τι εννοούσε, αλλά και πόσο το εννοούσε ο κ. Γ. Παπανδρέου. Ειδικότερα, οι αναφορές αυτές αφήνουν να φανεί ότι ο πρωθυπουργός σχεδιάζει δρομολόγηση -αμέσως ή εμμέσως- της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος μέσω δημοψηφίσματος. Τι άλλο, άραγε, μπορεί να σηματοδοτεί η καταληκτική του πρόταση «δηλαδή, το φθινόπωρο, να πάμε σε δημοψήφισμα για τις μεγάλες αλλαγές σ’ αυτόν τον τόπο»; Ομως οι διαφαινόμενοι σχεδιασμοί και αυτοσχεδιασμοί του κ. πρωθυπουργού είναι συνταγματικώς παντελώς αστήρικτοι και θεσμικώς εξαιρετικά επικίνδυνοι για τους εξής λόγους:
Αν ο κ. Γ. Παπανδρέου υπονοεί ότι η κυβερνητική πλειοψηφία θ’ αναλάβει πρωτοβουλία αναθεώρησης του Συντάγματος ευθέως μέσω δημοψηφίσματος, πρέπει ν’ αντιληφθεί πως τούτο συνιστά ευθεία παραβίαση του Συντάγματος -η οποία μάλιστα αγγίζει τα όρια της κατάλυσής του, κατά την έννοια του άρθρου 120 παρ. 2 επ.- συγκεκριμένα δε πρωτίστως του άρθρου 110 και, συνακόλουθα, του άρθρου 44 παρ. 2. Για να γίνω σαφέστερος:
Α. Αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να γίνει μόνο κατά τις διατάξεις του άρθρου 110 του Συντάγματος και, κατ’ ακολουθία, μόνο με τήρηση όλων των όρων και προϋποθέσεων που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές. Τόσον από πλευράς χρόνου εκκίνησης της διαδικασίας όσο και από πλευράς ουσίας της όλης αναθεώρησης. Αρα η επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να ξεκινήσει -λόγω του ότι η προηγούμενη τελείωσε τον Ιούνιο του 2008 και απαιτείται μεταξύ δύο αναθεωρήσεων πενταετία- τον Ιούνιο του 2013 και να ολοκληρωθεί, μετά την παρεμβολή εθνικών εκλογών, από τη Βουλή η οποία τότε θα προκύψει.
Επισημαίνεται πως το άρθρο 110 συνθέτει τη sedes materiae του Συντάγματος, δεδομένου ότι από αυτό προκύπτει ο -συστατικός της θεσμικής πεμπτουσίας του- αυστηρός χαρακτήρας του. Ητοι η αδυναμία τροποποίησής του με διατάξεις υποδεέστερης τυπικής ισχύος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ιδίως το άρθρο 110 περιλαμβάνεται, από την ίδια του τη φύση, στις μη αναθεωρητέες διατάξεις του Συντάγματος.
Αναγκαία απόληξη των ως άνω συλλογισμών είναι, λοιπόν, το ότι αναθεώρηση του Συντάγματος μέσω δημοψηφίσματος συνιστά ευθεία και κραυγαλέα παραβίαση του άρθρου 110, κυρίως διότι θα οδηγούσε και σε -ούτως ή άλλως εντελώς απαγορευμένη- αναθεώρηση των μη αναθεωρητέων διατάξεων του άρθρου αυτού.
Β. Πέραν των ανωτέρω -και, φυσικά, επικουρικώς- είναι νομικώς αυταπόδεικτο ότι η διά δημοψηφίσματος αναθεώρηση του Συντάγματος έρχεται επίσης σε ευθεία και κραυγαλέα αντίθεση προς τις διατάξεις του άρθρου 44 παρ. 2, οι οποίες καθιερώνουν τους δύο τύπους δημοψηφίσματος που προβλέπονται απ’ αυτές. Και τούτο -πέραν βεβαίως των σχετικών διαδικαστικών προβλέψεων- διότι:
Ουδείς μπορεί να διανοηθεί ότι είναι δυνατόν η αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος ν’ αποτελέσει αντικείμενο προκήρυξης δημοψηφίσματος «για κρίσιμο εθνικό θέμα»! Κάτι τέτοιο συνιστά όχι απλώς παραβίαση αλλά, κυριολεκτικώς, πρωτοφανή ευτελισμό του γράμματος και του πνεύματος των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 2 εδ. α΄ του Συντάγματος.
Α fortiori, ουδείς μπορεί επίσης να διανοηθεί ότι οι αναθεωρητέες διατάξεις θα λάβουν τη μορφή «ψηφισμένου νομοσχεδίου», το οποίο στη συνέχεια θα τεθεί σε δημοψήφισμα!! Ποιος νοσηρός νομικός ή πολιτικός νους θα τολμούσε να ισχυρισθεί πως θα ήταν εφικτή αναθεώρηση του Συντάγματος μέσω σχεδίου νόμου που θα είχε ψηφίσει προηγουμένως η Βουλή; Και ποιος θα τολμούσε να εισηγηθεί τέτοιο σχέδιο νόμου; Αλλά και ποια Βουλή θα δεχόταν να το ψηφίσει, έχοντας στοιχειώδη γνώση και επίγνωση των αντίστοιχων κοινοβουλευτικών ευθυνών;
Αν δε ο κ. Γ. Παπανδρέου υπονοεί ότι η κυβερνητική πλειοψηφία -μέσω επιτροπής ειδημόνων που θα συσταθεί- προτίθεται να θέσει, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 παρ 2 εδ. α΄ του Συντάγματος, το προϊόν της αναθεωρητικής τους εργασίας υπό δημοψηφισματική ετυμηγορία, έτσι ώστε να δεσμευθεί προκαταβολικώς η αναθεωρητική Βουλή η οποία, όπως προεκτέθηκε, μπορεί να ξεκινήσει τις εργασίες της μόνο τον Ιούνιο του 2013, και πάλιν οδηγείται σε ευθεία παραβίαση, αλλά και ευτελισμό του Συντάγματος. Συγκεκριμένα:
Α. Αφήνω κατά μέρος το γεγονός ότι ένα τέτοιο εγχείρημα κινείται, κατά τα προαναφερόμενα, εξοφθάλμως εκτός του θεσμικού πλαισίου του άρθρου 44 παρ. 2 εδ. α΄ του Συντάγματος.
Β. Μένω απλώς στην -ομοφώνως αποδεκτή από την επιστήμη και παγίως ακολουθούμενη στο πλαίσιο τής ώς τώρα συνταγματικής μας πρακτικής- θέση κατά την οποία, σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 110 του Συντάγματος, τόσον η Βουλή που αποφασίζει για την αναθεώρηση όσο και η -μετά τις παρεμβαλλόμενες εκλογές- Βουλή η οποία ολοκληρώνει την αναθεώρηση ουδόλως δεσμεύονται ως προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης από οιαδήποτε προηγούμενη θεσμική ή πολιτική απόφαση. Πολλώ μάλλον όταν αυτή καταστρατηγεί προκλητικώς το Σύνταγμα.
Θέλω να πιστεύω ότι οι ειδήμονες στους οποίους πρόκειται ν’ απευθυνθεί ο κ. Γ. Παπανδρέου για να προωθήσει τους σχεδιασμούς του θα προστατεύσουν και τους θεσμούς και το κύρος τους, διαπιστώνοντας τ’ αυτονόητα. Εν πάση περιπτώσει η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, την οποία επικαλείται ο κ. Γ. Παπανδρέου, θα το πράξει. Και μια τελευταία παρατήρηση: ας μη διανοηθούν κάποιοι να επιστρατεύσουν το προηγούμενο της διά δημοψηφίσματος -και κατ’ αντίθεση προς το γαλλικό Σύνταγμα- αναθεώρησης του Συντάγματος της Ε΄ Γαλλικής Δημοκρατίας από τον Στρατηγό Ντε Γκωλ. Και τούτο διότι όχι μόνο πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές ιστορικές και πολιτικές συγκυρίες. Αλλά, ιδίως, διότι σεβόμενοι το Σύνταγμα οφείλουν να σταθούν απέναντι σε κάθε προηγούμενο παραβίασής του, απ’ οπουδήποτε και αν έλκει την καταγωγή του. Αλλωστε η πικρή ελληνική εμπειρία των παρασυνταγμάτων δεν είναι τόσο μακρινή και οι πληγές τους μόλις έχουν επουλωθεί. Κατά Σαίξπηρ «οι παλιές αμαρτίες ρίχνουν μεγάλες σκιές».
Ποιες ήταν οι προτάσεις της Ν.Δ το 2014
Το σχέδιο που είχε ανακοινώσει ο κ. Σαμαράς είχε εκπονήσει ομάδα υπό τον κ. Προκόπη Παυλόπουλο
1. Ενίσχυση του ρυθμιστικού ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας και την άμεση εκλογή του από τους Έλληνες πολίτες.
2. Ισχυρές εγγυήσεις για εξάντληση της διάρκειας της κοινοβουλευτικής περιόδου, για εξάντληση της τετραετίας. Με σταθερό εκλογικό σύστημα. Ένα σταθερό εκλογικό σύστημα που θα μπορεί να αλλάζει, μόνο με ισχυρές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, από τα τρία πέμπτα της Βουλής.
3. Θεσμοθέτηση συγκεκριμένου κυβερνητικού σχήματος και αντίστοιχου οργανογράμματος με απόφαση των 3/5 της Βουλής.
4. Ευέλικτη Κυβέρνηση, μικρή, με θεσμοθέτηση τριών Μόνιμων Υπηρεσιακών Υφυπουργών – Εξωτερικών, Άμυνας και επί του Προϋπολογισμού – με 5ετή θητεία.
5. Κατάργηση των πολλών Γενικών Γραμματέων των υπουργείων, όπως είναι σήμερα, με αντίστοιχη αναβάθμιση του ρόλου των Γενικών Διευθυντών και θέσπιση ενός μόνο Γενικού Γραμματέα σε κάθε υπουργείο.
6. Αναθεώρηση της διάταξης που προσδιορίζει την ποινική ευθύνη των υπουργών. 7. Αναθεώρηση της διάταξης για την ασυλία των Βουλευτών και αυτή θα περιορισθεί αποκλειστικά στα όρια της άσκησης των κοινοβουλευτικών καθηκόντων του κάθε βουλευτή.
8. Ουσιαστικός εκδημοκρατισμός των Πολιτικών Κομμάτων, με αξιόπιστες εγγυήσεις διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων.
9. Κατάργηση των βουλευτικών προνομίων που δεν έχουν σχέση με τα καθήκοντα του Βουλευτή.
10. Εξορθολογισμός των διατάξεων για τα Μ.Μ.Ε. ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αντικειμενικότητά τους.
11. Ασυμβίβαστο του αξιώματος του υπουργού με εκείνο του Βουλευτή, ώστε να πάψει η Βουλή να είναι προθάλαμος υποψήφιων υπουργών και θα γίνει Συνέλευση εκπροσώπων του λαού. Αναβάθμιση εξουσιών στην άσκηση του νομοθετικού τους έργου και του κοινοβουλευτικού τους ελέγχου.
12. Αναθεώρηση του άρθρου 90, ώστε να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και να περιοριστεί η διακριτική ευχέρεια της Εκτελεστικής Εξουσίας ως προς την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης.
13. Ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου
14. Θέσπιση χρονικών ορίων ως προς τη θητεία του Πρωθυπουργού.
15. Θέσπιση χρονικών ορίων ως προς τις θητείες των Περιφερειαρχών, των Δημάρχων και των Συνδικαλιστών.
16. Μείωση του αριθμού των Βουλευτών.
17. Ενίσχυση του ρόλου των Βουλευτών, τόσο σε νομοθετικό όσο και σε ελεγκτικό επίπεδο.
18. Υποχρεωτική σύνταξη μελέτης σκοπιμότητας για τα μεγάλα δημόσια έργα και τις σημαντικές προμήθειες του Δημοσίου.
19. Οριοθέτηση της δικαιοδοσίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των δημόσιων συμβάσεων, ώστε να μη συγκρούεται με εκείνη του Συμβουλίου της Επικρατείας.
20. Ίδρυση ειδικού τμήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την γρήγορη εκδίκαση υποθέσεων μεγάλων δημόσιων συμβάσεων και ιδιωτικών επενδύσεων.
21. Αναμόρφωση της οικονομικής θεματικής του Συντάγματος. Σύνδεση της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας με την οικονομική ανάπτυξη και την εξασφάλιση της ανάλογης ωφέλειας για το κοινωνικό σύνολο.
22. Αναθεώρηση του άρθρου 17, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική η προστασία του πυρήνα του ατομικού δικαιώματος της ιδιοκτησίας. Πρόβλεψη για σαφείς χρονικούς περιορισμούς στη δέσμευση ακινήτων με σκοπό την απαλλοτρίωση…
23. Την προσθήκη στο άρθρο 79 της υποχρέωσης αναλυτικού απολογισμού απ’ όλους τους φορείς που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο Προϋπολογισμό.
24. Αναθεώρηση του άρθρου 24 (και του άρθρου 117 παρ. 3 και 4), ώστε να γίνει πληρέστερη η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η αντιμετώπιση ακραίων καταστάσεων σε βάρος, όχι μόνο της ατομικής ιδιοκτησίας, αλλά και της ίδιας της περιουσίας του Δημοσίου.
25. Αναθεώρηση του άρθρου 16, για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
26. Αναθεώρηση των διατάξεων για τα δημοψηφίσματα, ώστε να προβλέπεται διενέργεια δημοψηφίσματος και με λαϊκή πρωτοβουλία.
27. Εξορθολογισμός των διατάξεων που αφορούν στη λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, έτσι ώστε να καταστούν πιο αποτελεσματικές στο έργο τους για την προάσπιση των δικαιωμάτων του πολίτη.
28. Προτεραιότητα στην ασφάλεια του πολίτη. «Γιατί η ασφάλεια είναι δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών, είναι υποχρέωση της Πολιτείας και αποτελεί η ίδια μια ουσιώδη ανθρώπινη ελευθερία» όπως είπε ο Πρωθυπουργός.
29. Κατοχύρωση του δικαιώματος της ελεύθερης διακίνησης όλων και της ανεμπόδιστης πρόσβασης στην εργασία τους. Ώστε να μην διαταράσσεται συνεχώς η κοινωνικοοικονομική ζωή από την αυθαιρεσία ατόμων ή μικρών ομάδων.
30. Ρητή πρόβλεψη να προστατευθεί η εθνική ταυτότητα και η ελληνική γλώσσα.