NewsEdit Σε ριζική αναθεώρηση της σύμβασης με τη Hellenic Train προχωρά το ελληνικό Δημόσιο, «κλειδώνοντας» συνολικές επενδύσεις ύψους 420 εκατ. ευρώ και εισάγοντας για πρώτη φορά ένα αυστηρό πλαίσιο ρητρών, ποινών και μηχανισμών διαφάνειας στον σιδηρόδρομο.
Η νέα συμφωνία σηματοδοτεί τη μετάβαση από τις διακηρύξεις προθέσεων σε δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, με σαφή δικαιώματα καταγγελίας υπέρ του Δημοσίου και ενισχυμένη προστασία των επιβατών.
Επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ με δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η αναθεωρημένη σύμβαση προβλέπει νέες επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 308 εκατ. ευρώ αφορούν την προμήθεια 23 νέων ηλεκτροκίνητων τρένων και τα 112 εκατ. ευρώ νέες υποδομές συντήρησης, αμαξοστάσια, αναβαθμίσεις και ψηφιακά συστήματα. Παράλληλα, η Hellenic Train αναλαμβάνει πρόσθετες υποχρεώσεις για ανακαίνιση του υφιστάμενου στόλου και για συστήματα συντήρησης και υποδομών.
Κρίσιμο στοιχείο της συμφωνίας αποτελεί η ρήτρα καταγγελίας: εάν τα νέα τρένα δεν βρίσκονται στην Ελλάδα έως το 2027, το ελληνικό Δημόσιο αποκτά δικαίωμα οριστικής λύσης της σύμβασης.
Από το μνημόνιο στην υλοποίηση
Η νέα σύμβαση έρχεται να υλοποιήσει το μνημόνιο συνεργασίας που είχε υπογραφεί στις 12 Μαΐου 2025, παρουσία των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ιταλίας, Κυριάκου Μητσοτάκη και Τζόρτζια Μελόνι, μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Ferrovie dello Stato, μητρικής της Hellenic Train. Το μνημόνιο κατέγραφε την πρόθεση για επενδύσεις αποκλειστικά με δαπάνη της ιταλικής πλευράς.
Οι πολύμηνες διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν στόχευσαν στη διαμόρφωση εγγυήσεων, ώστε οι δεσμεύσεις να μην παραμείνουν «στα χαρτιά». Αυτό επιτυγχάνεται πλέον με την ταυτόχρονη υπογραφή της αναθεωρημένης σύμβασης και της επίσημης παραγγελίας των 23 νέων τρένων από την Alstom, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα παράδοσης έως το 2027. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση που έχει υλοποιηθεί ποτέ στις χερσαίες μεταφορές της χώρας και για την πρώτη αγορά νέων τρένων από την προ-ολυμπιακή περίοδο του 2004.
Τα νέα τρένα Coradia Stream στον ελληνικό σιδηρόδρομο
Στον πυρήνα της επένδυσης βρίσκεται η προμήθεια 23 νέων ηλεκτροκίνητων συρμών τύπου Coradia Stream, νέας γενιάς, σχεδιασμένων για υπεραστικές και προαστιακές μετακινήσεις. Οι συρμοί διαθέτουν χαμηλό δάπεδο και επιβίβαση χωρίς σκαλιά, αυξημένη χωρητικότητα, μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, προσαρμοζόμενο LED φωτισμό και ειδικούς χώρους για ποδήλατα, καρότσια και αποσκευές.
Σε επίπεδο ασφάλειας, ενσωματώνουν πλήρως τα ευρωπαϊκά συστήματα ETCS για τον έλεγχο κυκλοφορίας και ταχύτητας, καθώς και το TCMS για την κεντρική διαχείριση των κρίσιμων λειτουργιών του συρμού, με συνεχή παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο. Η μέγιστη ταχύτητα φθάνει τα 160 χλμ./ώρα, με δυνατότητα αναβάθμισης όπου το επιτρέπει το δίκτυο, ενώ η κατανάλωση ενέργειας είναι μειωμένη έως και 10%.
Από τους 23 συρμούς, οι 12 προορίζονται για τον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη και οι 11 για την ενίσχυση των προαστιακών γραμμών σε Αττική και Θεσσαλονίκη.
Υποδομές, ασφάλεια και χρόνοι διαδρομής
Παράλληλα με την ανανέωση του στόλου, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται τα έργα υποδομής στον βασικό άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Από το καλοκαίρι του 2026, η γραμμή θα διαθέτει σε όλο το μήκος της 100% σηματοδότηση, 100% τηλεδιοίκηση και πλήρη εγκατάσταση ETCS, σύστημα αυτόματης πέδησης που δεν περιλαμβανόταν στην περίφημη σύμβαση 717.
Αντίστοιχα συστήματα εγκαθίστανται και στο τμήμα Θεσσαλονίκη – Ειδομένη, ενώ προχωρούν έργα ανακαίνισης και αποκατάστασης σε κομβικά τμήματα του δικτύου. Με την ολοκλήρωση των έργων και την ένταξη των νέων τρένων, ο χρόνος ταξιδιού Αθήνα – Θεσσαλονίκη αναμένεται να μειωθεί σε λιγότερο από 3,5 ώρες.
Έως το 2027 προβλέπεται επίσης η υπογειοποίηση των Σεπολίων, η ολοκλήρωση κρίσιμων περιφερειακών γραμμών, η ανάπτυξη νέων προαστιακών συνδέσεων και η επέκταση του δικτύου προς την Πάτρα, με στόχο τη σταδιακή άρση της σιδηροδρομικής απομόνωσης της χώρας.
Νέοι και αναβαθμισμένοι σιδηροδρομικοί σταθμοί
Στις αρχές του 2026 ξεκινά η πρώτη φάση ανακαίνισης των κεντρικών σταθμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Παράλληλα, δημοπρατούνται έργα για τους σταθμούς του Προαστιακού, ενώ με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αναβαθμίζονται δεκάδες σταθμοί σε όλη τη χώρα, με έμφαση στην προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρία.
Αυστηρότερες ρήτρες και διπλασιασμός αποζημιώσεων
Η αναθεωρημένη σύμβαση εισάγει σαφώς αυστηρότερο καθεστώς κυρώσεων. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 ενεργοποιείται νέο πλαίσιο ποινών για ακινητοποιήσεις συρμών λόγω βλαβών, με δυνατότητα καταγγελίας της σύμβασης εάν διαταράσσεται πάνω από το 10% των ετήσιων δρομολογίων. Προβλέπονται ποινές έως 1 εκατ. ευρώ υπέρ του Δημοσίου, καθώς και διπλασιασμός των αποζημιώσεων προς τους επιβάτες σε περιπτώσεις σοβαρών συμβάντων.
Ταυτόχρονα, θεσπίζεται υποχρεωτική εκπαίδευση του προσωπικού καθηκόντων ασφαλείας και αυστηρότερο πλαίσιο συντήρησης και διαθεσιμότητας του στόλου.
Διαφάνεια και ψηφιακή παρακολούθηση
Κεντρικό ρόλο στη νέα σύμβαση παίζει η ψηφιακή παρακολούθηση της εκτέλεσης των δρομολογίων. Η πληρωμή αποζημιώσεων και η αξιολόγηση της απόδοσης δεν θα βασίζονται πλέον σε έγγραφες αναφορές της εταιρείας, αλλά στα δεδομένα του νέου συστήματος γεωεντοπισμού που υλοποιεί ο ΟΣΕ, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τον έλεγχο.
«Νέα αρχή» για τον ελληνικό σιδηρόδρομο
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης έκανε λόγο για «νέα αρχή» στον σιδηρόδρομο, τονίζοντας ότι η πρώτη παραγγελία νέων τρένων εδώ και δύο δεκαετίες, με πλήρη κάλυψη κόστους από τη Ferrovie dello Stato, αποτελεί σαφές μήνυμα επανεκκίνησης. Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης χαρακτήρισε τη συμφωνία «τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση χερσαίων μεταφορών στην ιστορία της χώρας», επισημαίνοντας ότι η πραγματική αλλαγή περνά μέσα από νέα υποδομή, νέα τρένα και νέους σταθμούς.
Με τη νέα σύμβαση, το ελληνικό Δημόσιο επιχειρεί να βάλει σαφείς κανόνες, χρονοδιαγράμματα και μηχανισμούς ελέγχου σε έναν τομέα που για δεκαετίες χαρακτηριζόταν από καθυστερήσεις και ασάφειες, θέτοντας τις βάσεις για έναν πιο ασφαλή, σύγχρονο και αξιόπιστο σιδηρόδρομο.