NewsEdit Δέκα πρόσωπα από διαφορετικά πεδία της επιστήμης, της τεχνολογίας και της δημόσιας υγείας ξεχώρισε το περιοδικό Nature στην ετήσια λίστα του για το 2025, αναδεικνύοντας ανθρώπους που βρέθηκαν στο επίκεντρο παγκόσμιων επιστημονικών εξελίξεων, ρήξεων, καινοτομιών και πολιτικών συγκρούσεων.
Από την επαναστατική εξατομικευμένη γονιδιακή θεραπεία μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη και τις πανδημικές συνθήκες, το αποτύπωμα αυτών των ανθρώπων θεωρείται καθοριστικό για τη χρονιά που φεύγει.
Το μωρό που άνοιξε τον δρόμο της εξατομικευμένης γονιδιακής θεραπείας
Λίγο μετά τη γέννησή του, τον Αύγουστο του 2024, ο KJ Muldoon παρουσίασε ανησυχητικά συμπτώματα: υπερβολικό ύπνο και αδυναμία σίτισης. Οι εξετάσεις αποκάλυψαν μια εξαιρετικά σπάνια και θανατηφόρα γενετική πάθηση, την ανεπάρκεια CPS1, η οποία εμποδίζει τον οργανισμό να επεξεργάζεται τις πρωτεΐνες. Μέχρι σήμερα, η μόνη θεωρητική λύση ήταν η μεταμόσχευση ήπατος, με τη μισή περίπου θνησιμότητα να αφορά τη βρεφική ηλικία.
Η παιδίατρος Ρεμπέκα Άρενς-Νίκλας και ο καρδιολόγος Κίραν Μουσουνούρου από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας επιχείρησαν ένα πρωτοφανές εγχείρημα: τη δημιουργία εξατομικευμένης θεραπείας γονιδιακής επεξεργασίας μέσω CRISPR ειδικά σχεδιασμένης για το DNA του παιδιού. Στις 25 Φεβρουαρίου 2025 ο KJ έλαβε την πρώτη από τις τρεις εγχύσεις. Τον Ιούνιο επέστρεψε στο σπίτι του, έχοντας περάσει 307 ημέρες στο νοσοκομείο. Συνεχίζει να αναπτύσσεται φυσιολογικά, υπό στενή παρακολούθηση.
Το Nature τον επέλεξε ως ένα από τα πρόσωπα της χρονιάς, επισημαίνοντας όμως τον μεγάλο προβληματισμό: το κόστος τέτοιων θεραπειών αγγίζει τα εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι επενδυτές αποφεύγουν πλέον τις εταιρείες γονιδιακής επεξεργασίας.
Ελπίδα για τη νόσο του Χάντινγκτον
Στον τομέα της βιοϊατρικής ξεχώρισε και η νευρολόγος Σάρα Ταμπρίζι από το University College London. Η ομάδα της κατάφερε να επιβραδύνει την εξέλιξη της θανατηφόρας γενετικής νόσου του Χάντινγκτον, ανοίγοντας για πρώτη φορά ρεαλιστικό παράθυρο θεραπευτικής παρέμβασης για ασθενείς που μέχρι σήμερα είχαν μόνο παρηγορικές επιλογές.
Μια άγνωστη λειτουργία του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος
Η συστημική βιολόγος Γιφάτ Μερμπλ από το Ινστιτούτο Weizmann στο Ισραήλ αποκάλυψε μια εντελώς νέα διάσταση του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος. Μελετώντας τα πρωτεασώματα –τα «εργοστάσια ανακύκλωσης» των πρωτεϊνών στο κύτταρο– ανακάλυψε ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορούν να παράγουν αντιμικροβιακά πεπτίδια που συμβάλλουν στην άμυνα απέναντι σε λοιμώξεις.
Κουνούπια εναντίον δάγκειου πυρετού
Στη Βραζιλία, ο ερευνητής Λουτσιάνο Μορέιρα άνοιξε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής κουνουπιών μολυσμένων με το βακτήριο Wolbachia. Τα έντομα αυτά έχουν μειωμένη ικανότητα μετάδοσης παθογόνων όπως ο δάγκειος πυρετός. Με την απελευθέρωση εκατομμυρίων τέτοιων κουνουπιών, ο Μορέιρα επιχειρεί να ανατρέψει παγκόσμιες επιδημιολογικές ισορροπίες.
Η πρώτη παγκόσμια συνθήκη ετοιμότητας για πανδημίες
Η Πρίσιους Ματσόσο από το Πανεπιστήμιο Witwatersrand της Νότιας Αφρικής ξεχώρισε για τον ρόλο της ως συμπροέδρου της ομάδας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που οδήγησε, έπειτα από χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, στην υπογραφή της πρώτης παγκόσμιας συνθήκης ετοιμότητας για πανδημίες από σχεδόν 190 χώρες.
Η σύγκρουση με την κυβέρνηση Τραμπ για την επιστήμη
Η Σούζαν Μονάρεζ, μικροβιολόγος και ανοσολόγος, απολύθηκε από τη θέση της επικεφαλής των CDC στις ΗΠΑ όταν αρνήθηκε να συμμορφωθεί με εντολές της κυβέρνησης Τραμπ για απολύσεις επιστημόνων και προώθηση πολιτικών εμβολιασμού χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση. Το Nature τη χαρακτηρίζει σύμβολο αντίστασης της επιστήμης απέναντι στην πολιτική χειραγώγηση.
Το κινεζικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που τάραξε τις ισορροπίες
Στην τεχνολογία, ο Κινέζος επιχειρηματίας Λιάνγκ Γουενφέγκ προκάλεσε παγκόσμιο θόρυβο με την παρουσίαση του μεγάλου γλωσσικού μοντέλου της εταιρείας του DeepSeek. Το σύστημα απέδωσε σε επίπεδα αντίστοιχα κορυφαίων δυτικών μοντέλων, με ελάχιστους υπολογιστικούς πόρους, αλλάζοντας τα δεδομένα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό της AI.
Η μάχη για την ακεραιότητα της έρευνας στην Ινδία
Ο επιστήμονας δεδομένων Ατσάλ Αγκραβάλ αφιέρωσε το έργο του στην αποκάλυψη περιπτώσεων αλλοιωμένης ακαδημαϊκής αξιολόγησης στην Ινδία. Η δράση του οδήγησε σε ιστορική αλλαγή του τρόπου κατάταξης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας.
Το τηλεσκόπιο που οραματίστηκε πριν από 30 χρόνια
Ο φυσικός Τόνι Τάισον από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις είδε το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα με το Αστεροσκοπείο Vera Rubin στη Χιλή, το οποίο υπόσχεται τις πιο καθαρές εικόνες μακρινών γαλαξιών στην ιστορία της αστρονομίας.
Στα 9.000 μέτρα βάθος για άγνωστα οικοσυστήματα
Η γεωεπιστήμονας Μένγκραν Ντου από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών πραγματοποίησε επικίνδυνες καταδύσεις 9.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού, καταγράφοντας για πρώτη φορά εικόνες άγνωστων οικοσυστημάτων με παράξενα θαλάσσια πλάσματα.
Ποιοι αναμένεται να ξεχωρίσουν το 2026
Το Nature ξεχώρισε και πέντε πρόσωπα που αναμένεται να απασχολήσουν έντονα το 2026. Ανάμεσά τους ο Ριντ Γουάιζμαν και τα μέλη της αποστολής Artemis II της NASA, που θα πραγματοποιήσουν το πρώτο πλήρες ταξίδι γύρω από τη Σελήνη με το Orion. Η ογκολόγος Τζορτζίνα Λονγκ αναπτύσσει νέα ανοσοθεραπεία για επιθετικούς εγκεφαλικούς όγκους, η οποία περνά πλέον σε κλινικές δοκιμές. Ο ιολόγος Αμαντού Σαλ στη Σενεγάλη ηγείται του προγράμματος MADIBA για την παραγωγή εμβολίων στην Αφρική. Η Άλις Ξιάνγκ στη Sony AI αποδεικνύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να εκπαιδεύεται σε ηθικά καθαρά δεδομένα. Και τέλος, η Κολέτ Ντελαβάλα, επικεφαλής του κινήματος «Stand Up for Science», ηγείται της αντίστασης ενάντια σε πολιτικές επιθέσεις στις επιστημονικές δομές των ΗΠΑ.
Το αλμανάκ του Nature για το 2025 αποτυπώνει με καθαρό τρόπο ότι η επιστήμη δεν προχωρά μόνο μέσα από εργαστήρια και αλγορίθμους, αλλά και μέσα από συγκρούσεις, πολιτικές μάχες και κοινωνικές ανατροπές που θα καθορίσουν τις επόμενες δεκαετίες.