NewsEdit Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σημαντικότερος εν ζωή Ούγγρος συγγραφέας και ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους λογοτέχνες της Κεντρικής Ευρώπης, είναι ο φετινός νικητής του Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η Σουηδική Ακαδημία, στο σκεπτικό της βράβευσης, μίλησε για «ένα επιβλητικό έργο με οραματικό χαρακτήρα, που επιβεβαιώνει μέσα από τον αποκαλυψιακό του τρόμο τη δύναμη της τέχνης».
Γεννημένος το 1954 στην ανατολική Ουγγαρία, ο Κρασναχορκάι είναι συγγραφέας και σεναριογράφος, στενά συνδεδεμένος με το έργο του σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ, ο οποίος μετέφερε στον κινηματογράφο αρκετά από τα βιβλία του. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Sátántangó (Το Τανγκό του Σατανά, μετάφραση Ιωάννα Αβραμίδου, εκδόσεις Πόλις), εκδόθηκε το 1985 και έθεσε τις βάσεις για ένα σύμπαν βαρύ, σκοτεινό και γεμάτο υπαρξιακό άγχος.
Από τον Ντοστογιέφσκι στον Μπέρνχαρντ
Η γραφή του Κρασναχορκάι, επηρεασμένη από τον Ντοστογιέφσκι, τον Τόμας Μπέρνχαρντ και τον Σάμιουελ Μπέκετ, συνδυάζει τον μεταμοντέρνο στοχασμό με το υπαρξιακό αδιέξοδο. Τα βιβλία του είναι πολυεπίπεδα, απαιτητικά και βαθιά φιλοσοφικά, αλλά παρά τη δυσκολία τους έχουν κερδίσει ένα πιστό αναγνωστικό κοινό και στην Ελλάδα. Οι εκδόσεις Πόλις έχουν μεταφράσει σχεδόν ολόκληρο το έργο του, επιτρέποντας στους Έλληνες αναγνώστες να έρθουν σε επαφή με τον «μελαγχολικό προφήτη» της ουγγρικής πεζογραφίας.
Ο Κρασναχορκάι μεγάλωσε σε μια οικογένεια της μεσαίας τάξης —ο πατέρας του ήταν δικηγόρος, η μητέρα του σύμβουλος κοινωνικών ασφαλίσεων— και από νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία. Τα έργα του κινούνται ανάμεσα στην Ιστορία, τη θεολογία και τη μνήμη της βίας, φωτίζοντας τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη σωτηρία και την καταδίκη.
Από τη δυστοπία στην πτώση του ανθρώπου
Στο μυθιστόρημα Η μελαγχολία της αντίστασης (Πόλις, 2016), ο συγγραφέας τοποθετεί τη δράση σε μια μικρή ουγγρική πόλη κοντά στα Καρπάθια, όπου οι κάτοικοι έρχονται αντιμέτωποι με το τέλος του κόσμου. Η Σούζαν Σόνταγκ χαρακτήρισε τον Κρασναχορκάι «δάσκαλο της Αποκάλυψης», βλέποντας στο έργο του ένα μείγμα παραλυτικού τρόμου και διαβολικής ειρωνείας.
Στο Πόλεμος και πόλεμος (Πόλις, 2015), ο συγγραφέας μεταφέρει τον ήρωά του από τη Βουδαπέστη στη Νέα Υόρκη, σε μια οδύσσεια μέσα στον χώρο και τον χρόνο της ανθρώπινης καταστροφής. Το Η επιστροφή του βαρόνου Βεντάγια (Πόλις, 2020) αφηγείται την επάνοδο ενός αριστοκράτη σε μια πατρίδα διαφθοράς και ηθικής παρακμής, ενώ το Χερστ 07769 (Πόλις, 2023) βυθίζει τον αναγνώστη σε μια κόλαση πολιτικής διαπλοκής και ιστορικής ενοχής.
Το ιερό, ο έρωτας και η ειρωνεία της ύπαρξης
Τα τελευταία χρόνια, ο Κρασναχορκάι στρέφεται προς μια πιο στοχαστική, σχεδόν μυστικιστική γραφή. Στο Η Σέιομπο πέρασε από κει κάτω (Πόλις, 2019), εξερευνά τη σχέση του ανθρώπου με το ιερό και τον έρωτα, ενώ στο Πάει και το φραντζολάκι (Πόλις, 2025) καταθέτει μια σφοδρή σάτιρα του σύγχρονου κόσμου, μια αποκαθήλωση κάθε βεβαιότητας.
Ο ίδιος έχει παραδεχθεί πως βλέπει τη λογοτεχνία ως «τελευταίο καταφύγιο της ελευθερίας». Το έργο του είναι πυκνό, συχνά αποκαλυπτικό, και λειτουργεί σαν καθρέφτης των ιστορικών τραυμάτων της Κεντρικής Ευρώπης.
Από την Ουγγαρία στον κόσμο
Ο Κρασναχορκάι εγκατέλειψε το Ουγγρικό Κομμουνιστικό Κόμμα το 1987 και, μετά από ταξίδια στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία, διαμόρφωσε το διεθνές του βλέμμα πάνω στη βία, τη φθορά και την πνευματική αναζήτηση. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Kossuth, τη σημαντικότερη διάκριση της Ουγγαρίας, και το 2015 έλαβε το Man Booker International Prize.
Η φετινή βράβευσή του με το Νόμπελ τον καθιστά τον δεύτερο Ούγγρο λογοτέχνη που λαμβάνει τη διάκριση, μετά τον Ίμρε Κέρτες το 2002. Ένας συγγραφέας που, μέσα από τις σελίδες του, υπενθυμίζει ότι η Αποκάλυψη δεν είναι ένα τέλος, αλλά ένας καθρέφτης της ανθρώπινης ψυχής.
- Ο πρίγκιπας Άντριου παραιτείται από τους τίτλους του υπό το βάρος σκανδάλων
- Λάσλο Κρασναχορκάι: Ο «δάσκαλος της Αποκάλυψης» που αναμετρήθηκε με τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου
- Ο Τραμπ «παγώνει» τους Tomahawk και πιέζει για ειρήνη: Ψυχρολουσία Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο
- Συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι: Η συζήτηση για τους Tomahawk, το κάλεσμα για εγγυήσεις και η σκιά του Πούτιν
- Ανάλυση / Η κοινωνία ζητά αλλαγή – Όχι απλώς άλλη κυβέρνηση, αλλά άλλο παράδειγμα – Τι δείχνει η δημοσκόπηση της MRB