NewsEdit Σε μια αποκαλυπτική συζήτηση με τον Αλέξη Παπαχελά στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η Άνγκελα Μέρκελ επέστρεψε στα δραματικά χρόνια της ευρωκρίσης, περιγράφοντας με πρωτοφανή ειλικρίνεια τις πιέσεις, τις συγκρούσεις, τα τηλεφωνήματα-σοκ και την προσωπική της αγωνία για την Ελλάδα.
Μίλησε για τον Παπανδρέου, τον Σαμαρά, τον Τσίπρα, τον Σόιμπλε, τον Ντράγκι και το παρασκήνιο των αποφάσεων που έκριναν την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ.
«Δεν μπορούσα να δώσω χρήματα»: Οι πρώτες στιγμές της κρίσης
Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας θυμήθηκε ότι τον Φεβρουάριο του 2010 έγινε ξεκάθαρο το μέγεθος του ελληνικού προβλήματος. «Μου είπαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας όμως πως λόγω της «ρήτρας μη διάσωσης» που ίσχυε για το ευρώ, «δεν μπορούσα να δώσω χρήματα».
Όταν ρώτησε τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου τι επιζητεί από τους εταίρους, η απάντησή του ήταν αποστομωτική: «Τίποτα». Η Μέρκελ περιέγραψε τον Παπανδρέου ως σιωπηλό κατά τις κρίσιμες συζητήσεις με τους ευρωπαίους ηγέτες, ενώ η ίδια ένιωθε να φέρει το βάρος της αυστηρότητας.
Η απόφαση να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ και η σύγκρουση με τον Σόιμπλε
Το 2011, όπως αποκάλυψε, πήρε την απόφαση ότι η Ελλάδα έπρεπε να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ: «Ήταν δύσκολες οι διαπραγματεύσεις, ειδικά μετά το δημοψήφισμα Τσίπρα».
Ενδεικτική του δραματικού παρασκηνίου ήταν η διαφωνία της με τον υπουργό Οικονομικών της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος -όπως είπε- επιθυμούσε την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. «Κάθε ώρα του τηλεφωνούσα για να του εξηγήσω την κατάσταση», τόνισε, προσπαθώντας να κρατήσει κοινή γραμμή με το οικονομικό επιτελείο.
Η σχέση με τον Σαμαρά και το «κούρεμα» του χρέους
Για τη σχέση της με τον Αντώνη Σαμαρά, η Μέρκελ παραδέχθηκε: «Ήμουν ο κακός μπάτσος εκείνη την περίοδο. Δεν το έκανα για να ενοχλήσω, αλλά γιατί πίστευα ότι η Ελλάδα έπρεπε να μπει σε σωστή τροχιά».
Εξέφρασε τη διαφωνία της με την τότε ΕΚΤ και τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ, λέγοντας ότι στήριζε την ανάγκη για ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους, σε αντίθεση με τον Γάλλο κεντρικό τραπεζίτη και τον πρόεδρο Σαρκοζί. Το αποτέλεσμα ήταν ένα εθελοντικό PSI, που, όπως σχολίασε, «τότε θεωρήθηκε ριψοκίνδυνο, κάποιοι με είπαν τρελή».
Τσίπρας, Grexit και το τηλεφώνημα-σοκ για το δημοψήφισμα
Αναφερόμενη στον Αλέξη Τσίπρα, η Άνγκελα Μέρκελ μίλησε με ειλικρίνεια: «Η πρώτη μας συνάντηση δεν ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Όταν ήρθε στο Βερολίνο, πήγε και χαιρέτισε τους διαδηλωτές έξω από την Καγκελαρία. Είπα: “ο Θεός να φυλάει!”».
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι υπήρξε μεταξύ τους ειλικρίνεια. «Δεν προσπάθησε να με παραπλανήσει. Δεν ήθελα Grexit, κι εκείνος δεν ήθελε μνημόνιο. Συμφωνήσαμε τουλάχιστον στη διαδικασία».
Στο αποκορύφωμα της κρίσης, τη νύχτα που ο Τσίπρας ανακοίνωσε το δημοψήφισμα, η Μέρκελ, ο Ολάντ και ο Έλληνας πρωθυπουργός είχαν τηλεφωνική επικοινωνία. «Ήταν το πιο αιφνιδιαστικό τηλεφώνημα της καριέρας μου. Τον ρώτησα τι αποτέλεσμα θέλει και μου είπε “Όχι”. Έχασα τη φωνή μου».
Το βάρος της ηγεσίας και τα δάκρυα στο Camp David
Η καγκελάριος των κρίσεων δεν έκρυψε ότι κάποια στιγμή λύγισε: «Έβαλα τα κλάματα. Ήταν στη Σύνοδο του Camp David. Γυναίκα να κλαίει σε Σύνοδο Κορυφής. Χάλια».
Την ίδια στιγμή, υπερασπίστηκε την επιλογή να εμπλακεί το ΔΝΤ στα ελληνικά προγράμματα, όχι για πολιτική κάλυψη στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά γιατί, όπως είπε, «η Ευρώπη δεν είχε εμπειρία σε τέτοιες κρίσεις».
Από το σοκ του 2009 στις προκλήσεις του σήμερα
Η Άνγκελα Μέρκελ έκλεισε με μια ευρύτερη αποτίμηση της κρίσης και της σημασίας της για την ευρωπαϊκή συνοχή: «Δεν πίστευα ποτέ ότι θα ζούσα κρίσεις όπως εκείνη του 2009 που οδήγησε στην ευρωπαϊκή κρίση. Ήταν σοκ η κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών».
Παρά τις συγκρούσεις, τις αστοχίες και τα πολιτικά δράματα, η Μέρκελ εμφανίστηκε πεπεισμένη για τη σημασία της απόφασης να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη: «Αν η Ελλάδα δεν έμενε στο ευρώ, θα έπρεπε οι Έλληνες πολίτες να το πουν, όχι εμείς».