Στο επίκεντρο έντονης πολιτικής κριτικής και αυτοκριτικής για τις προηγούμενες ηγεσίες αλλά και στρατηγικών διακηρύξεων για την επόμενη μέρα της Αριστεράς βρέθηκε το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι ομιλίες κορυφαίων ιστορικών στελεχών αναδεικνύουν τις βαθιές πληγές που άφησαν οι διασπάσεις του 2023, την κρίση ηγεσίας και την απώλεια σύνδεσης με τα λαϊκά στρώματα, την ώρα που ο στόχος για την οικοδόμηση μιας νέας προοδευτικής συμμαχίας παραμένει κεντρικό ζητούμενο – υπό την προϋπόθεση, όμως, ενός ισχυρού ΣΥΡΙΖΑ.
Ν. Παππάς: «Η ενότητα προϋποθέτει έναν δυνατό ΣΥΡΙΖΑ»
Ο Νίκος Παππάς, με εμφανή αιχμή για τους αποχωρήσαντες, υποστήριξε ότι η προοδευτική συμμαχία είναι εφικτή μόνο εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ηγεμονικό ρόλο. «Δεν μπορεί να υπάρξει ενότητα απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ», είπε, καλώντας σε επανασύνδεση με πρόσωπα και δυνάμεις που είχαν στηρίξει την κυβερνητική πορεία του 2015, όπως ο Νίκος Κοτζιάς και η Λούκα Κατσέλη.
Ασκώντας έντονη κριτική στην πορεία του κόμματος από το 2015 και μετά, κατήγγειλε τις διασπάσεις ως «εγκληματικές» και αναγνώρισε ευθύνες για το γεγονός ότι δεν προχώρησε το άνοιγμα του κόμματος όπως είχε εξαγγελθεί μετά τις εκλογές του 2019. «Όσοι απέτρεψαν τη συγκρότηση ενός μαζικού και οργανωμένου κόμματος ήταν οι πρώτοι που το διέσπασαν», τόνισε, αφήνοντας αιχμές για τον Στέφανο Κασσελάκη αλλά και την Έφη Αχτσιόγλου.
Αντικρούοντας τις απόψεις του πρώην πρωθυπουργού ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος ισχυρίστηκε ότι «όραμά μας είναι ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία» και «όχι ο δημοκρατικός καπιταλισμός που δημιουργεί κρίσεις, παράγει πολέμους και καταστροφές».
Μεταξύ άλλων, ο Νίκος Παππάς έκανε αναδρομή στο 2019 κι ανέφερε ότι «υποσχεθήκαμε ότι θ’ ανοίξουμε το κόμμα, αλλά δεν το κάναμε». Χαρακτήρισε ακόμη «εγκληματικές επιλογές» τις διασπάσεις, σημειώνοντας πως «δεν πρέπει να τις δικαιώσουμε», διότι σε μια τέτοια περίπτωση «θα έχουμε βάλει τα θεμέλια για την επόμενη».
Τεμπονέρας: Εκτός οργάνων – «Η Αριστερά δεν παράγει περσόνες»
Με τρόπο πολιτικό και άκρως επεξηγηματικό ο Διονύσης Τεμπονέρας θέλησε να δικαιολογήσει την απόφασή του να μην κατέλθει ως υποψήφιος στις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ που θ’ αναδείξουν τη νέα Κεντρική Επιτροπή και την Πολιτική Γραμματεία.
Από το βήμα του 5ου Συνεδρίου και μέσα στον χρόνο που του παραχωρήθηκε από το προεδρείο, ο Αχαιός εργατολόγος ανακοίνωσε πως «παραιτούμαι εφεξής από κάθε διεκδίκηση θέσης ευθύνης στο κόμμα ως ελάχιστη ένδειξη συνέπειας», όπως χθες Παρασκευή ο Γιώργος Βασιλειάδης, κρίνοντας ότι «αυτή είναι η μόνη στάση που επιβάλλει η συνείδησή μου».
Προηγουμένως ο Δ. Τεμπονέρας είχε εμμέσως πλην σαφώς ψέξει όσους δεν έχουν πράξει ανάλογα, αναλαμβάνοντας κατ’ αναλογία την ευθύνη που του αναλογεί:
- για το ότι «τον Ιούνιο του 2023 δεν σας πείσαμε να κάνουμε ένα συνέδριο αυτοκριτικής με αποτέλεσμα να προκύψει η επιλογή Κασσελάκη»,
- «γι’ αυτούς που στήριξαν τη γελοιοποίηση του χώρου μέχρι την τελευταία στιγμή»,
- για το ότι «δεν αντέδρασα για τις υφιστάμενες παθογένειες που οδήγησαν στο σύμπτωμα Κασσελάκη γιατί κάποιοι ακόμα σφυρίζουν αδιάφορα χωρίς ντροπή»,
- για το ότι «δεν σας πείσαμε να προτάξουμε την ανάγκη συνεργασίας προοδευτικών δυνάμεων και της ενότητας»,
- και τέλος «γιατί δεν σας πείσαμε να κάνουμε ένα συνέδριο που να κοιτά έξω και μπροστά, όχι μέσα και πίσω. Ένα συνέδριο που να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος».
Πάντως ο Πατρινός νομικός διευκρίνισε πως «παραμένω δεσμευμένος από τις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς, παραμένω δεσμευόμενος από το ιδεολογικό-πολιτικό πλαίσιο από την ηθική μιας άλλης Αριστεράς, όπως μαζί τη διαμορφώσαμε την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα».
«Η Αριστερά δεν παράγει περσόνες, τιμωρούς και ήρωες»
Όπως συνέχισε ο Δ. Τεμπονέρας, «σήμερα έχουμε ανάγκη να απαντήσουμε στην υπόθεση της Αριστεράς με μια μεγάλη υπόσχεση». Και μίλησε για «όρους σύνθεσης και υπέρβασης των αντιθέσεων του χθες», με στόχο της προσπάθειας αυτής «να δώσουμε τη δημοκρατική διέξοδο».
«Άλλη λύση δεν υπάρχει» υποστήριξε σχετικά.
Παράλληλα, ο ίδιος έθεσε τέσσερα βασικά ερωτήματα «για να έχει νόημα το συνέδριο». Ποιοι είμαστε, ποιους εκφράζουμε, για ποιον σκοπό παλεύουμε και πώς θα επιτύχουμε τον στόχο.
Ο Δ. Τεμπονέρας κατέληξε λέγοντας ότι «η Αριστερά δεν παράγει περσόνες, τιμωρούς και ήρωες, αλλά υποδείγματα, απλούς ανθρώπους που λειτουργούν με ανιδιοτέλεια. Έχουμε αποδείξει ότι θέσεις, ρόλοι και οφίτσια δεν μας αφορούν. Κάποιοι, πολιτικά ανόητοι, νοιάζονται περισσότερο για τη δική τους επόμενη μέρα όταν έξω είναι νύχτα. Θα παραμείνουμε απλά μέλη του κόμματος». Προέτρεψε δε ανάλογα να δεσμευτούν πως θα παραμερίσουν κι άλλοι παραχωρώντας τη σκυτάλη στους νέους ανθρώπους που «θα πάνε το κόμμα μπροστά».
«Εμείς μερτικό στη ζωή μας, δεν ζητήσαμε ποτέ» υπογράμμισε, επικαλούμενος τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο. «Μόνο ένα ζητούμε: να κρατήσουμε ζωντανή τη μεγάλη αυτή υπόθεση όλης της Αριστεράς. Να μην πάνε χαμένοι οι κόποι και οι θυσίες τόσων χρόνων».
Κ. Αρβανίτης: «Χρειάζεται Αριστερά με ξεκάθαρο μέτωπο απέναντι στον πόλεμο και το ΝΑΤΟ»
Ο ευρωβουλευτής Κώστας Αρβανίτης επανέφερε τη συζήτηση στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ, υπογραμμίζοντας ότι η θέση του κόμματος στην ευρωομάδα της Αριστεράς (The Left) είναι αδιαπραγμάτευτη. Αναφέρθηκε στη στάση του κόμματος απέναντι στο πρόγραμμα ReArm των 800 δισ. ευρώ για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισε, και επανέλαβε την ανάγκη «άμεσης απαγκίστρωσης της ΕΕ από το ΝΑΤΟ».
Στο εσωκομματικό πεδίο, χαρακτήρισε τις διασπάσεις «τραυματικές», ενώ δεν έκρυψε την ενόχλησή του για το γεγονός ότι τα εν ενεργεία στελέχη αναγκάζονται να απολογούνται «για τον Λαφαζάνη, τη Ζωή, την Αχτσιόγλου». Ζήτησε να δοθεί χώρος στη νέα γενιά.
Σ. Καλπάκης: «Χάσαμε την ψυχική σύνδεση με τους εργαζόμενους και τους νέους»
Για βαθιά αποσύνδεση από τα λαϊκά στρώματα έκανε λόγο ο Σέργιος Καλπάκης, ασκώντας σκληρή κριτική για τη διαδικασία ανάδειξης του Στέφανου Κασσελάκη. «Η δεξιά μας επέβαλε τα δικά της πρότυπα. Νομίσαμε ότι η επιτυχία στον πλούτο σημαίνει και επιτυχία στην πολιτική», είπε χαρακτηριστικά.
Σημείωσε την ανάγκη επανεκκίνησης με κοινωνικό προσανατολισμό και έστειλε μήνυμα ενότητας: «Ο κόσμος δεν θα μας συγχωρήσει νέες αποχωρήσεις και κατακερματισμούς. Οφείλουμε να στηρίξουμε το κόμμα με όλες μας τις δυνάμεις».
Ά. Τόλκας: «Ο πολιτικός λόγος μας μυρίζει 2009»
Αποδομώντας τη ρητορική του κόμματος, ο Άγγελος Τόλκας έκανε λόγο για επαναλαμβανόμενα σχήματα που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. «Η κοινωνία μας απορρίπτει γιατί βλέπει ένα στάτους κβο που αναπαράγεται», σημείωσε, κατηγορώντας τις ηγετικές ομάδες μετά τον Τσίπρα για άρνηση αυτοκριτικής και αδυναμία εκσυγχρονισμού.
Υπερασπίστηκε τη συμμετοχή του στον εσωκομματικό διάλογο, παρά τις αποδοκιμασίες, και υπογράμμισε ότι η ελπίδα πρέπει να ανακτηθεί μέσα από θετικό πολιτικό λόγο.
Χρ. Σπίρτζης: «Το Συνέδριο είναι διεκπεραιωτικό, όχι αναγεννητικό»
Πιο αιχμηρός απ’ όλους, ο Χρήστος Σπίρτζης χαρακτήρισε το 5ο Συνέδριο «συνέδριο συρρίκνωσης των προσδοκιών και της ελπίδας», εκτοξεύοντας βολές κατά της παρούσας ηγεσίας αλλά και των μηχανισμών της Κουμουνδούρου.
Κατηγόρησε την Πολιτική Γραμματεία για σιωπή και ανοχή στη «διαλυτική περίοδο Κασσελάκη» και αναρωτήθηκε «γιατί δεν παραιτήθηκε κανείς όταν εκτυλίσσονταν οι απαξιωτικές συμπεριφορές». Χαρακτήρισε τον πρώην πρόεδρο «δούρειο ίππο της Δεξιάς» και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου: «Αν δεν πούμε σκληρές αλήθειες, δεν έχουμε λόγο πολιτικής ύπαρξης».
Αρνήθηκε ότι πρόκειται να αποχωρήσει, αλλά ξεκαθάρισε ότι η περαιτέρω συμμετοχή του στα κομματικά όργανα θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις που θα ληφθούν. Σημείωσε επίσης την απουσία του Αλέξη Τσίπρα από την Κεντρική Επιτροπή, χαρακτηρίζοντάς την απαράδεκτη και συμβολικά ολέθρια.
Το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ δεν λειτούργησε μόνο ως απολογισμός μιας περιόδου εσωτερικών κλυδωνισμών αλλά και ως πεδίο σφοδρών ιδεολογικών αντιπαραθέσεων για την κατεύθυνση του κόμματος. Η προοπτική μιας νέας προοδευτικής συμμαχίας παραμένει ζητούμενο, ωστόσο το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επουλώσει τις εσωτερικές του πληγές, να αποκτήσει σαφή ταυτότητα και να εμπνεύσει ξανά την κοινωνική του βάση – πριν επιχειρήσει να χτίσει γέφυρες με τους άλλους.