Η τραγωδία στα Τέμπη, όπου συγκρούστηκαν δύο τρένα με τραγικά αποτελέσματα, έχει προκαλέσει εντατική δικαστική και επιστημονική διερεύνηση για τα αίτια της μεγάλης έκρηξης που ακολούθησε τη σύγκρουση.
Δύο πραγματογνωμοσύνες από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, που ανατέθηκαν από διαφορετικές αρχές και βασίζονται σε διαφορετικά δεδομένα, παρουσιάζουν αντίθετα συμπεράσματα, δημιουργώντας σημαντική επιστημονική και νομική αντιπαράθεση.
Η έκθεση Καρώνη: Έκρηξη από ανάφλεξη ελαίων σιλικόνης
Η έκθεση του καθηγητή Δημήτρη Καρώνη, συνολικής έκτασης 123 σελίδων, βασίζεται σε αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους, αυτοψίες στον τόπο του δυστυχήματος και διεθνή επιστημονικά δεδομένα. Το πόρισμα καταλήγει ότι τα έλαια σιλικόνης που χρησιμοποιούνται στις μηχανές των τρένων, υπό τις ακραίες θερμοκρασίες άνω των 330 βαθμών Κελσίου που δημιουργήθηκαν κατά τη σύγκρουση, μπορούν να αναφλεγούν και να προκαλέσουν πυρόσφαιρα, δηλαδή μια ισχυρή έκρηξη. Η πραγματογνωμοσύνη αυτή δόθηκε στον εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη και έχει κοινοποιηθεί στους συνηγόρους των θυμάτων.
Σύμφωνα με την ανάλυση, τα συγκεκριμένα έλαια σιλικόνης, αν και γενικά θεωρούνται δύσκολα αναφλέξιμα, υπό τις ειδικές συνθήκες θερμικής καταπόνησης που επικράτησαν στο σημείο της σύγκρουσης, μπορούν να φτάσουν σε θερμοκρασίες που προκαλούν ανάφλεξη, οδηγώντας σε εκρηκτικά φαινόμενα. Η έκθεση υποστηρίζει ότι αυτή η ανάφλεξη ήταν η βασική αιτία της φονικής έκρηξης που ακολούθησε τη σύγκρουση των τρένων.
Τα βασικά κενά και αδυναμίες της έκθεσης Καρώνη για το δυστύχημα στα Τέμπη, όπως τα επισημαίνουν τεχνικοί και νομικοί σύμβουλοι των οικογενειών των θυμάτων:
1. Ασαφές και χωρίς τελικό συμπέρασμα
Η έκθεση Καρώνη δεν καταλήγει σε σαφές τελικό συμπέρασμα για το τι προκάλεσε την πύρινη σφαίρα, ούτε υιοθετεί το κυβερνητικό αφήγημα περί ελαίων σιλικόνης ως αιτίας της φονικής ανάφλεξης.
2. Το αδιευκρίνιστο «ηλεκτρικό τόξο»
- Το πόρισμα θεωρεί πιθανή την ανάφλεξη λόγω διαρροής αερίων από τον μετασχηματιστή που ανεφλέγησαν από ηλεκτρικό τόξο.
- Δεν εξηγεί πώς δημιουργήθηκε το ηλεκτρικό τόξο, δεδομένου ότι τα καλώδια βρίσκονταν σε μεγάλο ύψος και το ρεύμα είχε διακοπεί αμέσως μετά τη σύγκρουση.
- Δεν τεκμηριώνεται πώς η πύρινη σφαίρα ξεκίνησε από το έδαφος και συνδέεται με το ηλεκτρικό τόξο στα καλώδια.
3. Έλλειψη ποσοτικής ανάλυσης
- Δεν παρέχεται ποσοτική ανάλυση για τα αέρια που εκλύθηκαν, τις ποσότητες καύσιμης ύλης που απαιτούνταν για τη δημιουργία της πύρινης σφαίρας, ή από ποιον περιέκτη προήλθαν οι ουσίες που κάηκαν.
4. Απόρριψη της «κρατικής» θεωρίας χωρίς επαρκή τεχνική τεκμηρίωση
- Η έκθεση Καρώνη απορρίπτει το σενάριο της έκρηξης λόγω εκνεφώματος ελαίου σιλικόνης, βασιζόμενη κυρίως σε αβεβαιότητες για τον σχηματισμό σταγονιδίων και όχι σε πειραματικά ή αριθμητικά δεδομένα.
- Δεν υπολογίζει αν θα μπορούσαν να σχηματιστούν σταγονίδια ελαίου υπό τις πραγματικές συνθήκες του δυστυχήματος.
5. Αγνόηση ευρημάτων ξυλολίου
- Δεν δίνεται καμία εξήγηση για την παρουσία ξυλολίου σε 15 διαφορετικά σημεία, συμπεριλαμβανομένων ξύλινων επιφανειών.
- Η γεωγραφική κατανομή και η φύση των ευρημάτων παραμένουν αναπάντητες, ενώ το πιθανό σενάριο καύσης άγνωστου μείγματος υδρογονανθράκων δεν εξετάζεται.
6. Παράλειψη εξέτασης της «λευκής σκόνης»
- Δεν εξετάζεται καθόλου το εύρημα ή η απουσία διοξειδίου του πυριτίου (λευκή σκόνη), που κατά άλλους επιστήμονες θα έπρεπε να υπάρχει αν είχαν καεί έλαια σιλικόνης.
7. Χρήση βίντεο αντί χημικής ανάλυσης
- Η απόρριψη του σεναρίου «ύποπτου φορτίου» βασίζεται μόνο στην ανάλυση τριών βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας, χωρίς να γίνεται χημική ή τεχνική ανάλυση των φορτίων ή των υπολειμμάτων.
8. Έλαια σιλικόνης: συμμετοχή μόνο στη δευτερογενή καύση
- Η έκθεση καταλήγει ότι τα έλαια σιλικόνης συμμετείχαν στην πυρκαγιά μόνο μετά τη δημιουργία της πύρινης σφαίρας, λόγω υψηλών θερμοκρασιών, και δεν ήταν η αρχική αιτία της έκρηξης.
9. Παράλειψη άλλων παραμέτρων
- Δεν συνυπολογίζονται άλλες πιθανές πηγές καύσιμης ύλης ή εκρηκτικών ουσιών, όπως φρέον, πεπιεσμένος αέρας φρένων ή οργανικά λύματα, που είχαν επισημανθεί σε άλλες έρευνες.
Η έκθεση Καρώνη χαρακτηρίζεται από ασαφείς διατυπώσεις, ελλιπή τεχνική τεκμηρίωση, παραλείψεις κρίσιμων ευρημάτων και απουσία ποσοτικών αναλύσεων. Δεν καταλήγει σε σαφές αίτιο της πύρινης σφαίρας, αφήνοντας αναπάντητα βασικά ερωτήματα για τα αίτια της καταστροφής στα Τέμπη.
Η πραγματογνωμοσύνη Τσακιρίδη: Μόνο σύγκρουση, χωρίς έκρηξη
Αντίθετα, η πραγματογνωμοσύνη του καθηγητή Πέτρου Τσακιρίδη, που ανέλαβε την εξέταση για λογαριασμό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, εστίασε στα υπολείμματα του πιλοτηρίου και τα πλαίσια της ηλεκτρομηχανής, προκειμένου να διαπιστωθεί αν φέρουν σημάδια φωτιάς ή έκρηξης. Η αυτοψία και η ανάλυση των δειγμάτων, που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή Κουλούρι από την αρμόδια υπηρεσία ΔΑΕ της Πυροσβεστικής, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα εξετασθέντα κομμάτια δεν φέρουν ίχνη καύσης ή έκρηξης, αλλά μόνο παραμορφώσεις και χτυπήματα που προκλήθηκαν από τη σφοδρή σύγκρουση των τρένων.
Σύμφωνα με την έκθεση Τσακιρίδη, τα υπολείμματα του πιλοτηρίου και τα πλαίσια της ηλεκτρομηχανής που εξετάστηκαν δεν παρουσιάζουν καμένα σημεία ή άλλες ενδείξεις έκρηξης. Αντιθέτως, οι παραμορφώσεις που παρατηρήθηκαν αποδίδονται αποκλειστικά στις μηχανικές δυνάμεις που ασκήθηκαν κατά τη σύγκρουση. Η πραγματογνωμοσύνη αυτή παραδόθηκε επίσης στον εφέτη ανακριτή και έχει δοθεί στους συνηγόρους των συγγενών των θυμάτων για ενημέρωση.
Αντίφαση και σημασία για την έρευνα
Οι δύο πραγματογνωμοσύνες, αν και προέρχονται από το ίδιο ίδρυμα, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, παρουσιάζουν σαφή αντίθεση ως προς τα αίτια και τη φύση της έκρηξης:
- Η πραγματογνωμοσύνη Καρώνη υποστηρίζει ότι η έκρηξη προκλήθηκε από ανάφλεξη των ελαίων σιλικόνης, τα οποία υπό τις συνθήκες του δυστυχήματος αναφλέχθηκαν και δημιούργησαν πυρόσφαιρα.
- Αντίθετα, η πραγματογνωμοσύνη Τσακιρίδη απορρίπτει την ύπαρξη έκρηξης στα υπολείμματα του πιλοτηρίου και της ηλεκτρομηχανής, θεωρώντας ότι οι ζημιές οφείλονται αποκλειστικά στα χτυπήματα της σύγκρουσης.
Αυτή η αντίθεση έχει ιδιαίτερη σημασία για τη δικαστική διερεύνηση, καθώς η εκδοχή της έκρηξης λόγω ανάφλεξης ελαίων οδηγεί σε διαφορετικά συμπεράσματα για την ευθύνη και τις συνθήκες του δυστυχήματος σε σχέση με την εκδοχή της απλής σύγκρουσης χωρίς έκρηξη.
Επόμενα βήματα
Η έρευνα συνεχίζεται με την αξιολόγηση και των δύο πραγματογνωμοσυνών από τον εφέτη ανακριτή και το δικαστήριο, που καλούνται να σταθμίσουν τα επιστημονικά δεδομένα και να αποδώσουν ευθύνες. Η αντιπαράθεση των δύο εκθέσεων υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της υπόθεσης και την ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση, ώστε να αποσαφηνιστεί αν η φονική έκρηξη ήταν αποτέλεσμα της ανάφλεξης ελαίων ή απλώς συνέπεια της σφοδρής σύγκρουσης.
Οι οικογένειες των θυμάτων και η κοινή γνώμη παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την εξέλιξη της δικαστικής διαδικασίας, προσδοκώντας στην πλήρη διαλεύκανση των αιτίων της τραγωδίας και στην απόδοση δικαιοσύνης.
- Παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος: Σπέρνοντας δασμούς και θερίζοντας χάος
- Μητσοτάκης: Ακόμη πιο δυνατές οι ελληνο-γερμανικές γέφυρες
- Η Ελλάδα προσφεύγει στα βρετανικά δικαστήρια για τα ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης
- Μάσιμο Καντσελιέρι: Πάει στην ΑΕΚ;
- Έντονη διαδικτυακή αντιπαράθεση της Μαρίνας Σάττι με Ισραηλινό δημοσιογράφο πριν την Eurovision