Η πρόσφατη έρευνα του Eteron με τίτλο «Ελληνική Αγορά Εργασίας και Νέες Τεχνολογίες» αποτυπώνει την πολυδιάστατη εικόνα της ελληνικής αγοράς εργασίας την περίοδο 2011-2023 και αναδεικνύει τις προκλήσεις που φέρνει η τεχνολογική εξέλιξη, ειδικά στο πλαίσιο της αυτοματοποίησης, των πράσινων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης.
Παρά την ανάκαμψη της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα, οι μισθοί έχουν ανακτήσει λιγότερο από το ένα τρίτο της πραγματικής τους αξίας, ενώ οι νέες θέσεις εργασίας είναι κυρίως χαμηλών και μεσαίων αποδοχών. Επιπλέον, οι γυναίκες απασχολούνται σε επαγγέλματα με χαμηλότερους μισθούς και βρίσκονται πιο εκτεθειμένες στην αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη, γεγονός που επιβάλλει μεγαλύτερη προσαρμογή για να διατηρήσουν την απασχόλησή τους.
Η Αττική διατηρεί το ρόλο της ως διοικητικό και τεχνολογικό κέντρο της χώρας, συγκεντρώνοντας το ένα τρίτο της απασχόλησης και παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη έκθεση στις νέες τεχνολογίες, σε αντίθεση με άλλες περιφέρειες που εμφανίζουν διαφορετική επαγγελματική δομή και μικρότερη τεχνολογική έκθεση.
Η ανάλυση του Στέφανου Τύρου, βασισμένη σε στοιχεία από επίσημες πηγές, καταγράφει δέκα βασικά δεδομένα που αναδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές προσαρμογής και εκπαίδευσης, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες και να ενισχυθεί η βιωσιμότητα της αγοράς εργασίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της πράσινης μετάβασης.
Η έρευνα του Eteron επιβεβαιώνει ότι η ετερογένεια που χαρακτήρισε την ελληνική αγορά εργασίας την προηγούμενη δεκαετία θα συνεχίσει να υφίσταται, με διαφορετικές επιπτώσεις ανά φύλο, κλάδο και γεωγραφική περιοχή, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για ευέλικτες και δίκαιες προσαρμογές στο νέο τεχνολογικό περιβάλλον.
Η ανάλυση εκπονήθηκε από τον Στέφανο Τύρο, ερευνητή σε θέματα εργασίας και νέων τεχνολογιών στο Harvard Business School κι αντλεί δεδομένα από την ΕΛΣΤΑΤ (για πληθυσμό, ανεργία, πληθωρισμό), από τη Μονάδα Εμπειρογνωμόνων για την Απασχόληση, Κοινωνική Ασφάλιση και Κοινωνικές Υποθέσεις (Μ.Ε.Κ.Υ.), καθώς και από διεθνείς δείκτες για την αυτοματοποίηση, τις πράσινες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη.
Και καταγράφει τα εξής 10 δεδομένα για την ελληνική αγορά εργασίας:
- Δεδομένο 1: Η ανεργία έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα, η μισθωτή εργασία έχει αυξηθεί σημαντικά, όμως οι αποδοχές των μισθωτών -σε όρους πραγματικής αξίας, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό- έχουν ανακτήσει λιγότερο από το 1/3 της συνολικής τους πτώσης από την αρχή της κρίσης.
- Δεδομένο 2: Από το 2013 έως το 2023, η ανεργία μειώθηκε, όμως οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν ήταν δυσανάλογα θέσεις μεσαίων-χαμηλών αποδοχών.
- Δεδομένο 3: Οι θέσεις εργασίας που είναι εκτεθειμένες στην αυτοματοποίηση αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, ενώ οι πράσινες θέσεις εργασίας μειώθηκαν. Αντίθετα, οι θέσεις που είναι εκτεθειμένες στην Τεχνητή Νοημοσύνη αυξήθηκαν ελαφρώς.
- Δεδομένο 4: Οι θέσεις εργασίας που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην Τεχνητή Νοημοσύνη έχουν υψηλότερες αποδοχές. Υψηλές αποδοχές καταγράφονται επίσης σε θέσεις εργασίας με είτε πολύ υψηλή, είτε πολύ χαμηλή έκθεση στην αυτοματοποίηση και την πράσινη μετάβαση.
- Δεδομένο 5: Η αναλογία γυναικών προς ανδρών στην απασχόληση, κατά την περίοδο 2011–2023, αυξήθηκε σημαντικά -από 70% σε 75%. Με αυτούς τους ρυθμούς, όμως, θα χρειαστούν ακόμη πέντε δεκαετίες για να φτάσει η απασχόληση των γυναικών αυτή των ανδρών. Οι γυναίκες, μάλιστα, τείνουν να εργάζονται σε επαγγέλματα με χαμηλότερες μέσες αποδοχές.
- Δεδομένο 6: Οι γυναίκες είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην αυτοματοποίηση και την Τεχνητή Νοημοσύνη, ενώ οι άνδρες καταλαμβάνουν τις περισσότερες πράσινες θέσεις εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι, στο μέλλον, είτε θα μειωθούν οι θέσεις εργασίας στις οποίες απασχολούνται κυρίως γυναίκες είτε αυτές θα χρειαστεί να προσαρμοστούν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στις νέες τεχνολογίες.
- Δεδομένο 7: Οι μεγαλύτεροι κλάδοι της οικονομίας είναι το χονδρικό εμπόριο και η γεωργία. Και οι δύο αυτοί κλάδοι παρουσίασαν μείωση την τελευταία δεκαετία, ενώ αυξήσεις καταγράφηκαν στους τομείς των υπηρεσιών καταλύματος και της υγείας.
- Δεδομένο 8: Ο κλάδος με τη μεγαλύτερη έκθεση στην αυτοματοποίηση είναι η δημόσια διοίκηση. Οι κατασκευές, καθώς και οι επαγγελματικές και επιστημονικές δραστηριότητες, εμφανίζουν τον υψηλότερο αριθμό πράσινων θέσεων εργασίας. Οι επαγγελματικές και επιστημονικές δραστηριότητες, όπως και η παροχή υπηρεσιών, παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη έκθεση στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
- Δεδομένο 9: Η Αττική κατέχει το 1/3 της συνολικής απασχόλησης της χώρας, υπερδιπλάσιο ποσοστό από τη δεύτερη σε μέγεθος, την Κεντρική Μακεδονία. Το μερίδιο απασχόλησης της Αττικής παρέμεινε ουσιαστικά σταθερό κατά την περίοδο 2013–2023, με τη μεγαλύτερη (σχετική) αύξηση να παρατηρείται στην Κεντρική Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα, και τη μεγαλύτερη μείωση στη Θεσσαλία.
- Δεδομένο 10: Η Αττική παρουσιάζει σαφώς διαφορετική επαγγελματική κατανομή σε σύγκριση με τις υπόλοιπες περιφέρειες, καθώς αποτελεί το διοικητικό και τεχνολογικό κέντρο της χώρας. Διαθέτει πολύ υψηλό ποσοστό επαγγελματιών και υπαλλήλων γραφείου και πολύ χαμηλό ποσοστό γεωργών. Για αυτόν τον λόγο, εμφανίζει -με μεγάλη διαφορά- τη μεγαλύτερη τεχνολογική έκθεση από όλες τις περιφέρειες και στους τρεις τεχνολογικούς δείκτες.