Τζορτζ Φίσερ Μπέικερ: O «πρύτανης των Αμερικανικών τραπεζών»

Ο Τζορτζ Φίσερ Μπέικερ αποτελεί μια από τις πιο μυστηριώδεις και ισχυρές φιγούρες στην ιστορία του αμερικανικού καπιταλισμού, γνωστός ως ο «πρύτανης των Αμερικανικών τραπεζών».

Η ζωή και η καριέρα του αποδεικνύουν ότι η δύναμη δεν χρειάζεται πάντα φωνή για να ασκηθεί.

Από ταπεινή αρχή στη Νέα Υόρκη μέχρι τον Εμφύλιο Πόλεμο

Γεννημένος το 1840 στο Τρόι της Νέας Υόρκης, γιος παπουτσή και πολιτευτή των Whigs, ο Μπέικερ μεγάλωσε με αξίες όπως η πειθαρχία, η σκληρή δουλειά και η σιωπή. Σε ηλικία 16 ετών ξεκίνησε την καριέρα του ως βοηθός στο Τραπεζικό Τμήμα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, χωρίς να ακολουθήσει πανεπιστημιακές σπουδές. Όταν ξέσπασε ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος, εντάχθηκε στο 18ο Σύνταγμα της Μασαχουσέτης και προήχθη μέχρι τον βαθμό του υπασπιστή, αποκτώντας εμπειρίες που θα διαμόρφωναν το χαρακτήρα του.

Η άνοδος στην κορυφή της αμερικανικής τραπεζικής

Το 1863, χρονιά που θεσπίστηκε ο εθνικός τραπεζικός νόμος από την κυβέρνηση της Ουάσινγκτον, ο Μπέικερ, μαζί με τον μέντορά του Τζον Τόμπσον και τους γιους του, ίδρυσαν την First National Bank of New York City, το πρώτο εθνικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της πόλης, που αργότερα εξελίχθηκε στην σημερινή Citibank. Ξεκινώντας ως απλός ταμίας, μέχρι τα 25 του χρόνια διοίκησε την τράπεζα, ενώ στα 37 του έγινε πρόεδρος. Μέχρι το 1909, όταν παραιτήθηκε, είχε μετατρέψει την τράπεζα σε έναν από τους πυλώνες του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος.

Ο αθόρυβος τιτάνας πίσω από τον καπιταλισμό

Ο Μπέικερ δεν ήταν απλώς τραπεζίτης· ήταν η σκιά πίσω από μεγάλες επιχειρηματικές αυτοκρατορίες των ΗΠΑ. Κατείχε 20.000 μετοχές της τράπεζας αξίας 20 εκατομμυρίων δολαρίων, ένα τεράστιο ποσό για την εποχή, και έγινε ο μεγαλύτερος μεμονωμένος μέτοχος της U.S. Steel. Επίσης, ελέγχει μεγάλο μέρος της Central Railroad of New Jersey και συμμετείχε σε 22 διοικητικά συμβούλια, επιβλέποντας περιουσιακά στοιχεία αξίας 7,27 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι εφημερίδες της εποχής τον αποκαλούσαν «πλουσιότερο και ισχυρότερο από τον Μόργκαν», καθώς χωρίς να υψώνει ποτέ τη φωνή του, κινούσε σιδηροδρόμους, βιομηχανίες και χρηματοπιστωτικούς θεσμούς. Ήταν το αθόρυβο alter ego της δυναστείας Μόργκαν, συμμετέχοντας στις μεγάλες συγχωνεύσεις του τέλους του 19ου αιώνα και στα θεμέλια κολοσσών όπως η General Electric, η AT&T, η U.S. Steel και η International Harvester. Δεν φωτογραφιζόταν, δεν έδινε συνεντεύξεις και δεν αναζητούσε δημοσιότητα.

Φιλανθρωπία χωρίς φανφάρες

Παρά τη σιωπή και την αποφυγή της δημοσιότητας, ο Μπέικερ ήταν σημαντικός φιλάνθρωπος. Δωρίζει 5 εκατομμύρια δολάρια στο Χάρβαρντ για την ίδρυση της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων, χρηματοδοτεί τη Βιβλιοθήκη Μπέικερ στο Ντάρτμουθ, το Χημικό Εργαστήριο στο Κορνέλ, το Baker Field στο Κολούμπια, καθώς και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης και τον Ερυθρό Σταυρό. Όλα αυτά όχι για να μνημονευτεί, αλλά από αίσθημα καθήκοντος.

Η ήρεμη δύναμη και το τέλος μιας εποχής

Ο Μπέικερ ζούσε σε μια πολυτελή κατοικία στη Madison Avenue, περνούσε τα καλοκαίρια του στο Τάξιντο Παρκ και στο Jekyll Island, αποφεύγοντας τα κοσμικά γκαλά και τις δημόσιες εμφανίσεις. Πέθανε στις 2 Μαΐου 1931, σε ηλικία 91 ετών, αφήνοντας πίσω του μια περιουσία που ξεπερνούσε τα 100 εκατομμύρια δολάρια, ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά χαρτοφυλάκια της Αμερικής, ξεπερασμένο μόνο από εκείνα των Ροκφέλερ και Φορντ. Παρά το μέγεθος της επιρροής και του πλούτου του, το όνομά του παρέμεινε άγνωστο στον μέσο Αμερικανό, καθώς η βασιλεία του ήταν υπόγεια και η δύναμή του σιωπηλή.

Η ιστορία του Τζορτζ Φίσερ Μπέικερ αποδεικνύει πως η επιρροή και η δύναμη μπορούν να ασκηθούν με διακριτικότητα και σιωπή, χωρίς να χρειάζεται να διεκδικείς τη δημοσιότητα. Η πορεία του αποτελεί παράδειγμα του πώς η σταθερότητα, η αφοσίωση και η διακριτικότητα μπορούν να δημιουργήσουν αυτοκρατορίες που διαμορφώνουν το μέλλον μιας χώρας.