Ο Τραμπ ασκεί και πάλι πιέσεις στον Πάουελ για μείωση επιτοκίων εν μέσω «μεταβατικού σταδίου της αμερικανικής οικονομίας»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε πρόσφατα ότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, επικαλούμενος τους δείκτες απασχόλησης και το δασμολογικό του σχέδιο, ενώ επανέλαβε την έντονη έκκλησή του προς την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) να μειώσει τα επιτόκια.

Η δήλωσή του ήρθε μετά τη δημοσίευση στοιχείων που δείχνουν οριακή επιβράδυνση της αύξησης της απασχόλησης τον Απρίλιο, καθώς και μείωση 0,3% του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο του 2025.

Μεταβατικό στάδιο και δασμολογικές πολιτικές

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η οικονομία «μόλις ξεκινά» και ότι η προσωρινή επιβράδυνση οφείλεται σε μεταβατικά «βαρίδια» που άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση Μπάιντεν. Παράλληλα, έχει εφαρμόσει δασμολογικές πολιτικές με στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και της απασχόλησης, όπως η χαλάρωση των δασμών 25% στα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά τους. Αυτή η πολιτική, αν και προκαλεί προσωρινό κόστος, στοχεύει στην αναζωογόνηση της αμερικανικής βιομηχανίας και την αύξηση των θέσεων εργασίας.

Η ανακοίνωση της προσωρινής αναστολής δασμών για 90 ημέρες (εκτός αυτών που επιβάλλονται στην Κίνα) προκάλεσε σημαντική άνοδο στα χρηματιστήρια, με τον Nasdaq να σημειώνει τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από το 2008 (+12%) και τον S&P 500 να κερδίζει 9,5%. Ωστόσο, η ανάρτηση του Τραμπ στο Truth Social πριν την ανακοίνωση αυτή προκάλεσε υποψίες για αθέμιτη χρηματιστηριακή εκμετάλλευση (insider trading).

Πιέσεις στον Πάουελ για μείωση επιτοκίων

Εδώ και καιρό, ο Τραμπ ασκεί έντονες πιέσεις στον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, ζητώντας επανειλημμένα μείωση των επιτοκίων. Τον έχει επικρίνει σκληρά, χαρακτηρίζοντάς τον «μεγάλο αποτυχημένο» και κατηγορώντας τον ότι καθυστερεί να λάβει μέτρα στήριξης της οικονομίας, παρά τη μείωση του πληθωρισμού. Ο Τραμπ έχει απειλήσει ακόμη και με αποπομπή του Πάουελ, αν και αργότερα υποστήριξε ότι δεν έχει τέτοια πρόθεση.

Η πιθανότητα αποπομπής έχει προκαλέσει ανησυχίες για την ανεξαρτησία της Fed και την οικονομική σταθερότητα, ενώ ο Τραμπ υποστηρίζει ότι γνωρίζει καλύτερα από τον Πάουελ την πολιτική επιτοκίων, συγκρίνοντας αρνητικά τη Fed με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που έχει ήδη μειώσει τα επιτόκια αρκετές φορές.

Από την πλευρά του, ο Πάουελ εμφανίζεται πιο συγκρατημένος, δηλώνοντας ότι δεν βιάζεται να μειώσει τα επιτόκια και προτιμά να περιμένει περισσότερα δεδομένα πριν αλλάξει τη νομισματική πολιτική. Η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση μεταξύ Τραμπ και Πάουελ έχει προκαλέσει αναταράξεις στις αγορές και αβεβαιότητα για τη μελλοντική πορεία της αμερικανικής οικονομίας.

Η προσεχής συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) στις 6-7 Μαΐου αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμο τεστ για το πρόσφατο ράλι των αμερικανικών μετοχών, καθώς οι επενδυτές ελπίζουν σε σαφή σήματα για επανέναρξη των μειώσεων επιτοκίων τους επόμενους μήνες. Το χρηματιστήριο έχει ανακάμψει θεαματικά, εξαλείφοντας τις απώλειες που προκάλεσαν οι εκτεταμένοι δασμοί του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, με τον S&P 500 να παραμένει σχεδόν αμετάβλητος από τις αρχές Απριλίου, όταν οι ανακοινώσεις δασμών προκάλεσαν έντονες διακυμάνσεις.

Προσδοκίες και αβεβαιότητα για τα επιτόκια

Η Fed αναμένεται ευρέως να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο 4,25%-4,5% στη συνεδρίαση της Τετάρτης, με τις αγορές να εκτιμούν πιθανή μείωση από τον Ιούνιο και μετά, αν και οι πιθανότητες μειώθηκαν μετά τα ισχυρά στοιχεία απασχόλησης του Απριλίου. Οι αγορές προεξοφλούν τουλάχιστον τρεις μειώσεις των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης ως το τέλος του 2025, με τις προσδοκίες να έχουν περιοριστεί ελαφρώς λόγω της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας.

Όπως σημειώνει ο Dominic Pappalardo της Morningstar Wealth, «η Fed είναι ένα από τα λίγα εργαλεία που μπορούν να στηρίξουν άμεσα την αγορά. Αν αρχίσει να δείχνει ότι οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό υποχωρούν, αυτό θα ερμηνευτεί ως προσέγγιση σε μείωση επιτοκίων και θα γίνει δεκτό θετικά από τις αγορές».

Οι δασμοί Τραμπ και το δίλημμα της Fed

Οι δασμοί του Τραμπ αποτελούν βασικό παράγοντα για τις αποφάσεις της Fed, καθώς οι αξιωματούχοι καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ των φόβων για επιβράδυνση της οικονομίας και της πιθανότητας οι δασμοί να ενισχύσουν τον πληθωρισμό. Πρόσφατα στοιχεία έδειξαν συρρίκνωση της οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του 2025, για πρώτη φορά από το 2022, εξέλιξη που αρκετοί αναλυτές αποδίδουν στην αύξηση των εισαγωγών ενόψει υψηλότερων δασμών.

Η Fed διατηρεί στάση «αναμονής», καθώς ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ έχει τονίσει ότι χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να εκτιμηθεί η διάρκεια και το μέγεθος των πληθωριστικών πιέσεων από τους δασμούς. Παράλληλα, η αναθεώρηση των προβλέψεων της Fed δείχνει υψηλότερο πληθωρισμό για το 2025 και χαμηλότερη ανάπτυξη.

Πολιτικές πιέσεις και εταιρικά αποτελέσματα

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει εντείνει τις πιέσεις προς τη Fed για μείωση των επιτοκίων, με τον ίδιο τον πρόεδρο να ασκεί σκληρή κριτική στον Πάουελ και να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποπομπής του, προκαλώντας ανησυχίες για την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας. Ωστόσο, ο Πάουελ αναμένεται να διατηρήσει «σκληρή» ρητορική για να αποτρέψει την εντύπωση ότι η Fed επηρεάζεται από τον Λευκό Οίκο.

Παρά τις πιέσεις και την αβεβαιότητα, τα εταιρικά αποτελέσματα παραμένουν ισχυρά, με τα κέρδη των εταιρειών του S&P 500 να υπερβαίνουν κατά 7,4% τις προσδοκίες, έναντι μέσου όρου 4,3%. Οι επενδυτές αναμένουν περαιτέρω εξελίξεις στο μέτωπο του εμπορίου, καθώς η προσωρινή αναστολή δασμών σε πολλές χώρες για 90 ημέρες έχει ενισχύσει το επενδυτικό κλίμα.