NewsEdit Καθησυχαστικά είναι τα μηνύματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας προς φοιτητές και εργαζόμενους που διαμένουν ήδη στο εξωτερικό, στον απόηχο της κατάθεσης του νομοσχεδίου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή». Όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, οι νέες διατάξεις δεν θίγουν κανέναν που σπουδάζει ή διαμένει ήδη στο εξωτερικό, καθώς αφορούν αποκλειστικά όσους συμπληρώνουν το 18ο έτος ηλικίας μετά την ψήφιση του νόμου.
Στόχος του νομοσχεδίου είναι η θέσπιση ενός νέου μοντέλου θητείας, με εξορθολογισμό του πλαισίου αναβολών και απαλλαγών, σε μια περίοδο όπου –όπως τονίζεται από το ΥΠΕΘΑ– οι Ένοπλες Δυνάμεις αντιμετωπίζουν σοβαρές απώλειες στρατευσίμων.
Η συνταγματική υποχρέωση της θητείας
Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας υπενθύμισε ότι η στρατιωτική θητεία αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, βάσει του άρθρου 4 παρ. 6 του Συντάγματος, υπογραμμίζοντας ότι οι ρυθμίσεις δεν κινούνται τιμωρητικά αλλά διορθωτικά.
Το ισχύον καθεστώς για κατοίκους εξωτερικού
Με βάση το σημερινό πλαίσιο (πριν τις νέες διατάξεις), ως μόνιμος κάτοικος εξωτερικού θεωρείται όποιος έχει συμπληρώσει:
- 7 συνεχή έτη για βιοπορισμό στο εξωτερικό ή
- 11 έτη αθροιστικά, συνδυάζοντας σπουδές και εργασία στην αλλοδαπή.
Με τη συμπλήρωση του 33ου έτους ηλικίας, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς της θητείας με κόστος 810 ευρώ ανά μήνα, έπειτα από 20ήμερη παρουσία σε Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων.
Για όσους έχουν γεννηθεί και ζήσει στην αλλοδαπή έως την ενηλικίωσή τους, ισχύει ειδικό καθεστώς: τρίμηνη θητεία και δικαίωμα εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα κατ’ έτος έως την ολοκλήρωσή της.
Όσοι έφυγαν στο εξωτερικό μετά τα 18
Για τους πολίτες που αναχώρησαν στο εξωτερικό μετά τα 18, η λήξη της αναβολής σπουδών (έως τα 28) συνεπάγεται την κατάσταση του ανυπότακτου. Ωστόσο, το ισχύον καθεστώς επιτρέπει παρουσία έως 30 ημέρες τον χρόνο στην Ελλάδα, χωρίς απώλεια του δικαιώματος εισόδου, μέχρι τα 33, οπότε μπορεί να γίνει εξαγορά της θητείας.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΘΑ, η εκτεταμένη χρήση –και κατά περίπτωση κατάχρηση– αυτών των διατάξεων έχει οδηγήσει σε εκρηκτική αύξηση των ανυπότακτων κατοίκων εξωτερικού.
Οι αριθμοί που προβληματίζουν το υπουργείο Άμυνας
Τα στοιχεία που επικαλούνται πηγές του υπουργείου είναι ενδεικτικά:
- Την τελευταία πενταετία, 22.000 από τους 36.000 ανυπότακτους προέρχονται από κατοίκους εξωτερικού.
- Παράλληλα, 46.000 πολίτες απαλλάχθηκαν για λόγους υγείας, με το 75% των περιπτώσεων να αφορά ψυχικά νοσήματα.
- Συνολικά, οι Ένοπλες Δυνάμεις χάνουν περίπου 16.500 στρατεύσιμους ετησίως από αυτές τις δύο κατηγορίες.
Με δεδομένο ότι οι κατατάξεις κινούνται κατά μέσο όρο στις 35.000 τον χρόνο, οι απώλειες υπερβαίνουν το 30%, γεγονός που –κατά το ΥΠΕΘΑ– η χώρα «δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί».
Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο
Οι νέες ρυθμίσεις, σύμφωνα με το υπουργείο, δεν έχουν αναδρομική ισχύ. Αφορούν μόνο όσους ενηλικιώνονται μετά την ψήφισή τους, ενώ προβλέπεται 15ετής μεταβατική περίοδος.
Βασικές αλλαγές:
- Για να θεωρηθεί κάποιος κάτοικος εξωτερικού, η διαμονή του θα πρέπει να έχει ξεκινήσει τουλάχιστον από τα 16 έτη.
- Το καθεστώς κατοίκου εξωτερικού θα επικαιροποιείται ανά τριετία.
- Το δικαίωμα εξαγοράς μετατίθεται στο 40ό έτος ηλικίας.
- Το κόστος εξαγοράς αυξάνεται στα 1.500 ευρώ ανά μήνα (με πενταετή μεταβατική περίοδο).
Όπως διευκρινίζεται, οι αλλαγές στοχεύουν κυρίως όσους επιχειρούν να αποφύγουν τη στράτευση μέσω ενός συνδυασμού σπουδών και επαγγελματικής δραστηριότητας στο εξωτερικό, χωρίς πραγματική μόνιμη εγκατάσταση.
Τι ισχύει για την Ομογένεια
Για τους Έλληνες της Ομογένειας που έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή, δεν αλλάζει τίποτα: εξακολουθεί να ισχύει η τρίμηνη θητεία και το δικαίωμα εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα κατ’ έτος έως την εκπλήρωσή της.
Ένα ζήτημα ισονομίας και δημογραφικής πίεσης
Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, το μέχρι σήμερα «χαλαρό» πλαίσιο, σε συνδυασμό με το οξύ δημογραφικό πρόβλημα, κινδύνευε να παγιώσει μια άνιση μεταχείριση μεταξύ πολιτών: από τη μία όσοι είχαν τη δυνατότητα να αποφύγουν τη θητεία λόγω σπουδών στο εξωτερικό και από την άλλη όσοι φοιτούσαν στην Ελλάδα και εκπλήρωναν κανονικά τη συνταγματική τους υποχρέωση.
Με το νέο νομοσχέδιο, το ΥΠΕΘΑ επιχειρεί –όπως τονίζει– να αποκαταστήσει την ισορροπία, χωρίς να θίξει όσους έχουν πραγματικά οργανώσει τη ζωή και τις σπουδές τους εκτός Ελλάδας.