NewsEdit Με το στεγαστικό ζήτημα να αναδεικνύεται σε μία από τις κρισιμότερες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε από το βήμα της Βουλής ένα εκτεταμένο πλέγμα παρεμβάσεων που εντάσσεται στον κρατικό προϋπολογισμό του 2026.
Η κυβέρνηση τοποθετεί τη στέγη στον πυρήνα της δημοσιονομικής στρατηγικής της επόμενης χρονιάς, επιχειρώντας να απαντήσει τόσο στην έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών όσο και στην πίεση που ασκούν τα υψηλά ενοίκια στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Το σχέδιο συνδυάζει γενναία επιδότηση ανακαινίσεων, ενισχύσεις σε εργαζόμενους του Δημοσίου εκτός μεγάλων αστικών κέντρων, παρεμβάσεις στον τομέα της βραχυχρόνιας μίσθωσης και ένα νέο πλαίσιο κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις στην προσιτή στέγη. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός ενέταξε τις παρεμβάσεις αυτές στο ευρύτερο αφήγημα της οικονομικής πορείας της χώρας, δέκα χρόνια μετά την κρίση, συνδέοντάς τες με τη μείωση του χρέους, την ανάπτυξη και τη σύγκλιση με την Ευρώπη.
Ανακαινίσεις με επιδότηση έως 90% και στόχο τα κλειστά ακίνητα
Κεντρικός άξονας της κυβερνητικής πολιτικής για τη στέγη είναι ένα νέο, διευρυμένο πρόγραμμα ανακαίνισης κατοικιών, συνολικού προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα προβλέπει επιδότηση που μπορεί να φτάσει έως και το 90% του κόστους, με ανώτατο ποσό τις 36.000 ευρώ ανά κατοικία.
Στόχος είναι η ενεργοποίηση παλαιών και κλειστών ακινήτων, τα οποία σήμερα παραμένουν εκτός αγοράς, είτε λόγω κόστους αναβάθμισης είτε λόγω χαμηλής ενεργειακής απόδοσης. Τα εισοδηματικά κριτήρια τίθενται στα 35.000 ευρώ για ζευγάρι, με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε παιδί, ώστε το μέτρο να κατευθυνθεί κυρίως σε μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα.
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι, πέρα από την αύξηση του διαθέσιμου αποθέματος κατοικιών, το πρόγραμμα θα λειτουργήσει και ως μοχλός τόνωσης της οικοδομικής δραστηριότητας και της αγοράς κατασκευών.
Επιστροφή δύο ενοικίων για εκπαιδευτικούς και υγειονομικούς στην περιφέρεια
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη στέγαση δημοσίων λειτουργών που εργάζονται εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης. Για περίπου 50.000 εκπαιδευτικούς, νοσηλευτές και γιατρούς προβλέπεται η επιστροφή δύο ενοικίων ετησίως, ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Το μέτρο λειτουργεί ως κίνητρο παραμονής σε περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα στελέχωσης, ειδικά σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές, όπου το κόστος στέγασης συχνά απορροφά μεγάλο μέρος του μισθού. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, πρόκειται για παρέμβαση με έντονο κοινωνικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα, καθώς συνδέει τη στέγη με τη λειτουργία βασικών δημόσιων υπηρεσιών.
Κατοικίες από δημοτικά και κρατικά κτίρια σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές
Το τρίτο σκέλος των παρεμβάσεων αφορά τη μετατροπή δημοτικών και κρατικών κτιρίων σε κατοικίες για δημοσίους υπαλλήλους. Η αναβάθμιση αυτών των υποδομών θα πραγματοποιηθεί κυρίως σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, όπου η έλλειψη στέγης αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη μόνιμη εγκατάσταση προσωπικού.
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται η ποιότητα ζωής στις απομακρυσμένες περιοχές, ενισχύεται η προσβασιμότητα σε δημόσιες υπηρεσίες και αξιοποιείται ανενεργή δημόσια περιουσία.
Περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση και στόχος η αύξηση των διαθέσιμων κατοικιών
Στο πεδίο της αγοράς ακινήτων, η κυβέρνηση προχωρά σε αυστηροποίηση των περιορισμών στη βραχυχρόνια μίσθωση. Οι ισχύουσες ρυθμίσεις επεκτείνονται και στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ενώ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη προβλέπεται ότι ακίνητα που μεταβιβάζονται θα διαγράφονται αυτόματα από το Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής.
Στόχος είναι η ενίσχυση της μακροχρόνιας μίσθωσης και η αύξηση της διαθεσιμότητας κατοικιών για μόνιμους κατοίκους, σε περιοχές όπου η εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων έχει οδηγήσει σε εκτόξευση των ενοικίων.
Κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις στην προσιτή στέγη
Το πέμπτο μέτρο εισάγει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα της προσιτής κατοικίας. Κατασκευαστικές εταιρείες θα μπορούν να οικοδομούν ή να μετατρέπουν κτίρια αποκλειστικά για μακροχρόνια ενοικίαση, διάρκειας τουλάχιστον δέκα ετών.
Τα μισθώματα θα εκπίπτουν από τον φόρο εισοδήματος, ενώ θα καθορίζεται ανώτατο όριο ενοικίου σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζονται προσιτές τιμές. Η κυβέρνηση επιχειρεί να δημιουργήσει μια οργανωμένη αγορά προσιτής στέγης, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Πολεοδομικές ρυθμίσεις και αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτισμάτων
Συμπληρωματικά, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί πολεοδομικές ρυθμίσεις που επιταχύνουν τη μετατροπή υφιστάμενων ακινήτων σε κατοικίες. Εγκαταλελειμμένα ή ημιτελή κτίσματα θα μπορούν να εντάσσονται σε καθεστώς ιδιωτικών επενδύσεων με φορολογικά κίνητρα, ενισχύοντας την αξιοποίηση ανενεργού κτιριακού αποθέματος.
«Από το “μένουμε Ευρώπη” στο “η Ευρώπη γίνεται Ελλάδα”»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνέδεσε το στεγαστικό πακέτο με τη συνολική οικονομική εικόνα της χώρας, υπογραμμίζοντας ότι ο προϋπολογισμός του 2026 κατατίθεται σε μια διαφορετική συγκυρία σε σχέση με το παρελθόν. Αναφέρθηκε μάλιστα στον νέο πρόεδρο του Eurogroup, Κυριάκο Πιερρακάκη, σημειώνοντας ότι η επιλογή του αποτελεί αναγνώριση της προόδου της χώρας.
Όπως είπε, δέκα χρόνια μετά το σημείο μηδέν της κρίσης, η Ελλάδα έχει επιστρέψει «στην καρδιά των ευρωπαϊκών αποφάσεων», προσθέτοντας ότι «αν κάποτε το σύνθημα έλεγε “μένουμε Ευρώπη”, τώρα σε μια περίπτωση η Ευρώπη λέει “εμείς γινόμαστε Ελλάδα”».
Χρέος, ανάπτυξη και εισοδήματα στον προϋπολογισμό του 2026
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η μείωση του δημόσιου χρέους αποτελεί αδιαπραγμάτευτο στόχο, με πρόβλεψη να πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ το 2029, χαμηλότερα ακόμη και από το χρέος της Ιταλίας. Για το 2026 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,4%, διπλάσιος της ευρωζώνης, παρεμβάσεις 3 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των εισοδημάτων και περαιτέρω μείωση της ανεργίας στα προ του 2008 επίπεδα.
Παράλληλα, προβλέπεται αύξηση των επενδύσεων κατά 10,2%, ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 2 δισ. ευρώ και υψηλή απορρόφηση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κατώτατος μισθός, ακρίβεια και ελβετικό φράγκο
Ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις δόθηκαν στον κατώτατο μισθό, στο πλαίσιο μιας πολιτικής που, όπως είπε, στηρίζει πρωτίστως τους πιο αδύναμους απέναντι στην ακρίβεια. Ανακοίνωσε επίσης τη ρύθμιση για περίπου 50.000 δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, με μετατροπή των δανείων σε ευρώ, σταθερό χαμηλό επιτόκιο και πρόβλεψη κουρέματος.
Στο φινάλε της συζήτησης ο προϋπολογισμός
Η πενθήμερη κοινοβουλευτική διαδικασία για τον προϋπολογισμό του 2026 οδεύει προς την ολοκλήρωσή της με ονομαστική ψηφοφορία, σε κλίμα έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης. Νωρίτερα, οι πολιτικοί αρχηγοί της αντιπολίτευσης άσκησαν σκληρή κριτική στην κυβέρνηση, με αιχμή την ακρίβεια, την οικονομία και τις αγροτικές κινητοποιήσεις, την ώρα που η κυβέρνηση επιμένει ότι το στεγαστικό πακέτο και ο προϋπολογισμός συνιστούν τομή για την επόμενη φάση της ανάπτυξης.