NewsEdit Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε μια εκδήλωση για το «Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Σύνταγμα σε υποθέσεις διαφθοράς», συγκεντρώθηκαν χθες κορυφαίοι νομικοί, ευρωβουλευτές και εκπρόσωποι θυμάτων κρίσιμων υποθέσεων για να αναδείξουν την ανάγκη εναρμόνισης του ελληνικού συνταγματικού πλαισίου με τις αρχές της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης. Στο επίκεντρο βρέθηκε για ακόμη μία φορά το επίμαχο άρθρο 86 που αφορά την ευθύνη υπουργών και το οποίο, όπως επισημάνθηκε, δημιουργεί «μαύρες τρύπες» ατιμωρησίας.
Ο ευρωβουλευτής και συντονιστής της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων, Νικόλας Φαραντούρης, άνοιξε την εκδήλωση θέτοντας το βασικό ερώτημα: μπορεί η ευρωπαϊκή έννομη τάξη να ανεχτεί νησίδες εξαίρεσης; Η απάντηση όλων των ομιλητών ήταν σαφής.
Η παρέμβαση της Μαρίας Καρυστιανού
Η πιο φορτισμένη στιγμή της εκδήλωσης ήρθε από τη Μαρία Καρυστιανού, πρόεδρο του Συλλόγου Πληγέντων Τεμπών. Με λόγο άμεσο και χωρίς περιστροφές σημείωσε:
«Δεν ήρθα να παρακαλέσω, ήρθα να απαιτήσω Δικαιοσύνη».
Κάλεσε ευθέως τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να προχωρήσουν απρόσκοπτα στις έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς, ξεπερνώντας τα εμπόδια που δημιουργεί το άρθρο 86: «Να κάνουν τη δουλειά τους παραβλέποντας, ως έχουν υποχρέωση, το άρθρο 86».
Η παρέμβασή της ανέδειξε πως η συζήτηση γύρω από το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν είναι ακαδημαϊκή – αφορά ανθρώπους, οικογένειες και τραγωδίες που ακόμη ζητούν απαντήσεις.
Οι παρεμβάσεις των ειδικών
Ο πρώην πρόεδρος της ΑΔΑΕ και επίτιμος αντιπρόεδρος του ΣτΕ, Χρήστος Ράμμος, παρουσίασε μια σειρά περιστατικών που, όπως είπε, συνιστούν παραβίαση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα: από τις υποκλοπές μέχρι την υπόθεση των Τεμπών και τις καταγγελίες για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Η τοποθέτησή του ανέδειξε μια συνολική εικόνα θεσμικής οπισθοχώρησης.
Ο Ισπανός ευρωβουλευτής και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Χουάν Φερνάντο Λόπεθ Αγκιλάρ, υπογράμμισε ότι η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου δεν αποτελεί θεωρητική διατύπωση αλλά βασικό πυλώνα της ΕΕ. «Εθνικές διατάξεις δεν μπορούν να ακυρώνουν θεμελιώδεις αρχές της ευρωπαϊκής έννομης τάξης» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο ομότιμος καθηγητής Ιωάννης Δρόσος αναφέρθηκε στην πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για το άρθρο 16, επισημαίνοντας ότι δεν γίνεται η ερμηνεία του ευρωπαϊκού δικαίου να εφαρμόζεται επιλεκτικά: «Δεν μπορούν να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά – άλλα για το άρθρο 16, άλλα για το άρθρο 86».
Η διάσταση της εγκληματολογίας και οι «ασυλίες»
Η καθηγήτρια Συγκριτικού Ποινικού Δικαίου Ντανιέλα Μαϊνέτι ανέδειξε με μετρήσιμους όρους πόσο κοστίζουν οι ασυλίες και η θεσμική αναποτελεσματικότητα: στην οικονομία, στην κοινωνική συνοχή, στη δημοκρατία. Ο τρόπος με τον οποίο η διαφθορά υπονομεύει κάθε επίπεδο λειτουργίας του κράτους, όπως είπε, καθιστά επιτακτική την υπέρβαση νομικών εμποδίων που αφήνουν κρίσιμες υποθέσεις ανεξιχνίαστες.
Η γνωμοδότηση για το άρθρο 86 και τα επόμενα βήματα
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε και η έκθεση–γνωμοδότηση του γραφείου του Νικόλα Φαραντούρη σχετικά με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου σε υποθέσεις διαφθοράς και το ρόλο του άρθρου 86. Η γνωμοδότηση, μαζί με τα συμπεράσματα της εκδήλωσης, πρόκειται να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαία Συνήγορο του Πολίτη.
Ένα μήνυμα που ξεπερνά τα σύνορα
Η συζήτηση στις Βρυξέλλες ανέδειξε μια ευρύτερη αλήθεια: η απαίτηση για δικαιοσύνη σε κρίσιμες υποθέσεις δεν είναι εσωτερική ελληνική υπόθεση. Όταν το Σύνταγμα ή η εθνική νομοθεσία δημιουργούν προνόμια ή εμπόδια στην απόδοση ευθυνών, τότε η Ευρώπη δεν μένει αμέτοχη.
Και όπως κατέστη σαφές στη χθεσινή εκδήλωση, το ζήτημα πλέον δεν είναι μόνο θεσμικό. Είναι βαθιά πολιτικό, κοινωνικό και ανθρώπινο.