Αμερικανικά ΜΜΕ: Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπαίνει σε «δυνητικά αποφασιστική φάση» μετά τη ρήξη ΗΠΑ-Ευρώπης

Η ενημερωμένη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, που δημοσιεύθηκε στις 5 Δεκεμβρίου και υπογράφηκε από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, περιγράφει μια Ευρώπη «στα πρόθυρα πολιτισμικής κατάρρευσης» και προειδοποιεί ότι η ήπειρος κινδυνεύει να γίνει «μη αναγνωρίσιμη» σε διάστημα δύο δεκαετιών.

Το Bloomberg σημειώνει ότι η δημοσίευση του κειμένου των 33 σελίδων συμπίπτει με μια κρίσιμη καμπή στον πόλεμο της Ουκρανίας, αυξάνοντας την ένταση στις ήδη επιβαρυμένες σχέσεις Ουάσιγκτον και Βρυξελλών.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εμφανίζονται βαθιά ανήσυχες για τις αμερικανικές πρωτοβουλίες που, κατά την εκτίμησή τους, μοιάζουν με προσπάθεια εξεύρεσης συμφωνίας με τη Μόσχα εις βάρος του Κιέβου. Η αίσθηση ότι ο Λευκός Οίκος κινείται μονομερώς έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη πολλών ηγετών προς την κυβέρνηση Τραμπ, ενώ διπλωματικές πηγές περιγράφουν μια «ραγδαία επιδείνωση» των διατλαντικών σχέσεων.

Παρά τις ευρωπαϊκές επιφυλάξεις, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα εάν η ΕΕ μπορεί να διατηρήσει τη χρηματοδότηση και τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, ένα σενάριο που πλέον εξετάζεται σοβαρά.

Οι αμερικανοουκρανικές συνομιλίες που δεν απέδωσαν

Η πρόσφατη συνάντηση εκπροσώπων της Ουάσιγκτον και του Κιέβου στη Φλόριντα δεν οδήγησε σε καμία ουσιαστική πρόοδο. Σύμφωνα με το Bloomberg, Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν ήδη προτρέψει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να μη δεχθεί ρωσικά αιτήματα χωρίς ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ. Η ανησυχία είναι διάχυτη: μια «συνθηκολόγηση» της Δύσης θα είχε σημαντικές συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και την ισορροπία δυνάμεων στη μεταψυχροπολεμική περίοδο.

Η αδιαλλαξία του Πούτιν και το επίκεντρο στο Ντονμπάς

Σε συνέντευξή του στο India Today, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επέμεινε ότι η Ρωσία θα καταλάβει τα αμφισβητούμενα εδάφη «είτε με τα όπλα είτε με αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων». Η ανατολική περιοχή του Ντονμπάς παραμένει το βασικό σημείο τριβής: η Μόσχα ελέγχει ήδη πάνω από το 80% της και θεωρεί την πλήρη κατάληψή της στρατηγική προτεραιότητα για τη δημιουργία χερσαίας γέφυρας προς την Κριμαία.

Τα δημοψηφίσματα που παρουσιάζουν υποστήριξη έως και 99% υπέρ της ένταξης των κατεχόμενων περιοχών στη Ρωσία έχουν απορριφθεί διεθνώς ως απολύτως αδιαφανή και νοθευμένα. Η στάση του Κρεμλίνου, που χαρακτηρίζει «δύσκολες» τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, επιβεβαιώνει την απουσία βούλησης για ουσιαστικό συμβιβασμό.

«Καμία ειρηνευτική συμφωνία σύντομα» εκτιμούν αναλυτές

Ειδικοί που μίλησαν στο CNBC ξεκαθαρίζουν ότι η προοπτική ειρήνης βρίσκεται σε απόσταση. Η Μάρνι Χάουλετ από την Οξφόρδη υποστηρίζει ότι ο πόλεμος θα τερματιστεί μόνο όταν η Ρωσία σταματήσει να επιτίθεται και ότι σχεδόν δώδεκα χρόνια ουκρανικής αντίστασης καθιστούν αδιανόητες τις εδαφικές παραχωρήσεις.

Παρόμοια άποψη εξέφρασε και η Έμιλι Φέρις του RUSI, τονίζοντας ότι η Μόσχα «δεν έχει κανέναν λόγο» να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ιδιαίτερα όσο καταγράφει – έστω μικρά – κέρδη στο πεδίο των μαχών. Οι απαιτήσεις της Ρωσίας επικεντρώνονται όχι μόνο σε ζητήματα εδαφών αλλά και σε δεσμεύσεις σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία.

Ο κίνδυνος ευρωπαϊκής αδυναμίας και το σενάριο αποχώρησης των ΗΠΑ

Ο Κιμ Ντάροχ, πρώην Βρετανός πρέσβης στην Ουάσιγκτον, εκτιμά ότι η σύγκρουση δεν οδεύει προς το τέλος της. Θεωρεί «πολιτικά αδύνατο» για την ουκρανική ηγεσία να αποδεχθεί παραχώρηση εδαφών ή δέσμευση μη ένταξης στο ΝΑΤΟ. Εξέφρασε μάλιστα φόβους ότι αν ο Τραμπ δεν επιτύχει συμφωνία, μπορεί να αποσυρθεί από τη στρατιωτική υποστήριξη προς το Κίεβο, μεταφέροντας πλήρως το βάρος στην Ευρώπη.

Το κρίσιμο ερώτημα τότε θα είναι αν οι ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν την οικονομική και αμυντική ικανότητα να καλύψουν το κενό. Πολλοί αναλυτές απαντούν αρνητικά.

Η διάσταση των αγορών και ο παράγοντας αβεβαιότητα

Οι διεθνείς αγορές παρακολουθούν στενά το αδιέξοδο. Η εισβολή του 2022 προκάλεσε μεγάλη εκποίηση μετοχών, έντονη αστάθεια στις τιμές ενέργειας και επαναδιαμόρφωσε το επενδυτικό τοπίο. Κάθε ένδειξη προόδου στις συνομιλίες θα είχε άμεσο αντίκτυπο στα ομόλογα, τα εμπορεύματα και τις μετοχές.

Η κλιμάκωση του πολέμου έχει ήδη οδηγήσει σε αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη, ενισχύοντας τη ζήτηση για εξοπλιστικά προγράμματα και τροφοδοτώντας τις μετοχές αμυντικών εταιριών. Όμως μια παρατεταμένη σύγκρουση σε συνδυασμό με διατλαντική ρήξη θα μπορούσε να ανατρέψει ακόμη περισσότερο την οικονομική σταθερότητα.

Ένας πόλεμος που διαμορφώνει την επόμενη δεκαετία της Ευρώπης

Καθώς η Ουκρανία μπαίνει σε μια «δυνητικά αποφασιστική φάση» του πολέμου, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη όχι μόνο με το μέλλον της Ουκρανίας αλλά και με τη δική της συνοχή και στρατηγική αυτονομία. Οι επόμενοι μήνες θα καθορίσουν αν η ήπειρος μπορεί να σταθεί ενωμένη, ικανή να στηρίξει μια μακρόχρονη σύγκρουση και να διαχειριστεί μια κυβέρνηση Τραμπ που λειτουργεί με διαφορετικές προτεραιότητες.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η αντιπαράθεση στην Ουκρανία έχει πάψει να αφορά αποκλειστικά το πεδίο μάχης. Αγγίζει τα θεμέλια της ευρωπαϊκής ασφάλειας, της διατλαντικής συνεργασίας και της παγκόσμιας γεωπολιτικής ισορροπίας.