NewsEdit Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε την Παρασκευή πρόστιμο 120 εκατ. ευρώ στο X του Έλον Μασκ, στην πρώτη στην ιστορία κύρωση που εκδίδεται στο πλαίσιο του Digital Services Act (DSA), του εμβληματικού κανονισμού της ΕΕ για τη ρύθμιση των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών.
Η απόφαση αυτή ανοίγει έναν νέο κύκλο σφοδρής αντιπαράθεσης ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, με το ζήτημα της «λογοκρισίας» και της ελευθερίας του λόγου να επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο.
Για ποιες παραβάσεις τιμωρήθηκε το X
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το X παραβίασε τις υποχρεώσεις διαφάνειας που απορρέουν από τον DSA για τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες. Βασικές παραβάσεις θεωρούνται ο «παραπλανητικός σχεδιασμός» του μπλε check, το οποίο από μέσο επαλήθευσης ταυτότητας μετατράπηκε σε επί πληρωμή προνόμιο, η ανεπαρκής διαφάνεια στο αποθετήριο διαφημίσεων, καθώς και η αποτυχία παροχής πρόσβασης σε δημόσια δεδομένα προς ερευνητές, όπως απαιτεί ο κανονισμός.
Η απόφαση έρχεται μετά από διετή έρευνα, την πρώτη που άνοιξε ποτέ η ΕΕ στο πλαίσιο του DSA, ενώ άλλες κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης, όπως η αντιμετώπιση της διάδοσης παράνομου περιεχομένου και της χειραγώγησης της πληροφορίας, παραμένουν ακόμη υπό διερεύνηση.
Οι δηλώσεις της Κομισιόν και το μήνυμα συμμόρφωσης
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν για την Τεχνολογική Κυριαρχία, Χένα Βίρκουνεν, ξεκαθάρισε ότι η επιβολή προστίμου δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα αλλά αποσκοπεί στην επιβολή των ευρωπαϊκών κανόνων. «Δεν είμαστε εδώ για να επιβάλλουμε τα υψηλότερα δυνατά πρόστιμα. Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε ότι η νομοθεσία εφαρμόζεται. Όποιος συμμορφώνεται, δεν τιμωρείται», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Υπογράμμισε επίσης ότι το ποσό των 120 εκατ. ευρώ κρίθηκε «αναλογικό», λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των παραβάσεων, τη σοβαρότητά τους ως προς τους Ευρωπαίους χρήστες και τη χρονική διάρκειά τους.
Η αντίδραση των ΗΠΑ και η σύγκρουση για τη «λογοκρισία»
Η απόφαση προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις από την Ουάσιγκτον. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, έσπευσε να καταγγείλει την ΕΕ ότι επιχειρεί να επιβάλει «πρόστιμο επειδή το X δεν engaged σε λογοκρισία», αφήνοντας σαφείς αιχμές για πολιτικά κίνητρα. Ο ίδιος ο Έλον Μασκ απάντησε λακωνικά κάτω από τη σχετική ανάρτηση με «Much appreciated».
Η Κομισιόν απέρριψε κατηγορηματικά τις αιτιάσεις περί λογοκρισίας. Η Βίρκουνεν τόνισε ότι «η απόφαση αυτή δεν έχει καμία σχέση με λογοκρισία, αφορά αποκλειστικά τη διαφάνεια», ενώ η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Πάουλα Πίνιο, παραδέχθηκε ότι «σε αυτό το θέμα συμφωνούμε ότι διαφωνούμε με τον τρόπο που κάποιοι στις ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τη νομοθεσία μας».
Πόσο βαριά είναι πραγματικά η “καμπάνα” για τη X
Βάσει του DSA, οι πλατφόρμες μπορούν να τιμωρηθούν με πρόστιμο έως και 6% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Αν και τα έσοδα του X εκτιμάται ότι κινούνται σε «χαμηλά μονοψήφια δισεκατομμύρια», το συνολικό επιχειρηματικό οικοσύστημα του Έλον Μασκ εμφανίζει πολύ υψηλότερους τζίρους, γεγονός που καθιστά το πρόστιμο περισσότερο πολιτικό μήνυμα παρά οικονομικό πλήγμα.
Το X έχει πλέον προθεσμία 60 ημερών για να εξηγήσει πώς θα διορθώσει τα ζητήματα με τα παραπλανητικά μπλε checkmarks και 90 ημερών για να καταθέσει σχέδιο συμμόρφωσης για το διαφημιστικό του μητρώο και την πρόσβαση ερευνητών στα δημόσια δεδομένα. Σε διαφορετική περίπτωση, απειλείται με περιοδικές χρηματικές ποινές.
Τι σημαίνει η σύγκριση με το TikTok
Την ίδια ημέρα με την απόφαση για το X, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι έκλεισε χωρίς πρόστιμο την έρευνα για το TikTok σχετικά με τη βιβλιοθήκη διαφημίσεων, καθώς η πλατφόρμα δεσμεύτηκε να αλλάξει τον σχεδιασμό της. Το μήνυμα της ΕΕ είναι σαφές: η συμμόρφωση αποτρέπει τις κυρώσεις, η αδιαφορία τις επιταχύνει.
Πολιτική πίεση και επόμενες συγκρούσεις
Η υπόθεση X εξελίσσεται σε σημείο τριβής στις ευρωαμερικανικές σχέσεις, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ πιέζει το τελευταίο διάστημα για χαλάρωση ή ακόμη και εγκατάλειψη των αυστηρών ευρωπαϊκών κανόνων για τις Big Tech, όπως ο DSA και ο Digital Markets Act. Μάλιστα, έχουν διατυπωθεί ακόμη και απειλές για αντίποινα με εμπορικούς δασμούς.
Σε αυτό το κλίμα, το πρόστιμο στον Μασκ αποκτά χαρακτηριστικά πολιτικού συμβολισμού: η Ευρώπη δείχνει ότι είναι έτοιμη να εφαρμόσει στην πράξη τους νέους ψηφιακούς κανόνες της, ακόμη και απέναντι σε έναν από τους πιο ισχυρούς και αμφιλεγόμενους επιχειρηματίες του πλανήτη.
Η επόμενη μέρα για το X στην Ευρώπη
Το X δεν έχει μέχρι στιγμής τοποθετηθεί επίσημα, όμως η επόμενη περίοδος προμηνύεται κρίσιμη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταστήσει σαφές ότι η πρώτη αυτή απόφαση αποτελεί μόνο την αρχή. Αν από τις συνεχιζόμενες έρευνες προκύψουν νέες παραβάσεις για το περιεχόμενο, τη χειραγώγηση πληροφορίας ή τη διάδοση παράνομου υλικού, τα επόμενα πρόστιμα ενδέχεται να είναι πολλαπλάσια.
Το μήνυμα των Βρυξελλών είναι πλέον σαφές: ο ψηφιακός «Άγριος Δυτικός» τελείωσε για τις μεγάλες πλατφόρμες στην Ευρώπη – και το X του Έλον Μασκ είναι το πρώτο μεγάλο παράδειγμα.