NewsEdit Σε μια εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη και η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος αναδιαμορφώνουν κάθε πτυχή της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής, ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νικόλας Σεβαστάκης, περιέγραψε το παρόν ως «βουτιά στο ριζικά άγνωστο».
Μιλώντας σε εκδήλωση της Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια λειτουργίας του Ιδρύματος, υπογράμμισε ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός μεγάλου μετασχηματισμού, του οποίου οι συνέπειες παραμένουν ακόμη αχαρτογράφητες.
Όπως επισήμανε, η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μια πρωτοφανή αναδιάταξη της σχέσης ανθρώπου και μη ανθρώπινων οντοτήτων, με τη συζήτηση να φτάνει ακόμη και στο ενδεχόμενο αναγνώρισης νομικών δικαιωμάτων σε τεχνητές οντότητες. Μέσα σε αυτό το τοπίο, μίλησε για «κρίση της απορρύθμισης», επισημαίνοντας πως, παρ’ όλο που όλοι συμφωνούν ότι απαιτείται ρύθμιση, δεν υπάρχει κοινός ορισμός για το τι ακριβώς αυτή σημαίνει. Σε αυτό το σημείο, απέδωσε καθοριστικό ρόλο στις Κοινωνικές Επιστήμες, οι οποίες –όπως είπε– μπορούν να δώσουν νόημα, όρια και κριτική ματιά στον μετασχηματισμό, ακριβώς επειδή διαθέτουν μια σχετική αυτονομία από τις επιταγές της καθαρής επιχειρηματικότητας.
Ο κ. Σεβαστάκης τόνισε ότι οι Κοινωνικές Επιστήμες καλούνται διαρκώς να ερμηνεύουν ένα περιβάλλον αλλεπάλληλων κρίσεων, χαρτογραφώντας «τα αχαρτογράφητα νερά» και επιχειρώντας να κατανοήσουν τον κοινωνικό κόσμο σε συνθήκες διαρκούς αβεβαιότητας. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη σχέση τεχνολογίας, κοινωνίας και εργασιακού βίου, θέτοντας «πολύ σκληρά ερωτήματα» για το ποιες επαγγελματικές δραστηριότητες θα παραμεριστούν, ποιες θα αναδυθούν και με ποιους όρους, αλλά και για το κατά πόσο οι θεσμοί –εκπαιδευτικοί και πολιτικοί– είναι σε θέση να διαχειριστούν αυτόν τον βαθύ μετασχηματισμό. «Πρέπει να θέσουμε ξανά τα ερωτήματα της παραγωγής και της εξουσίας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ταχύτητες της τεχνολογικής εξέλιξης, ο σφοδρός ανταγωνισμός και το κερδοσκοπικό κίνητρο που συχνά τα συνοδεύει καθιστούν σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ την παρέμβαση των Κοινωνικών Επιστημών. Όπως τόνισε, πρόκειται για επιστήμες «συμβατές με τη δημοκρατική διαβούλευση», σε έναν 21ο αιώνα που ο ίδιος χαρακτήρισε αιώνα της επιτάχυνσης και του ανταγωνισμού. Δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι ακόμη και οι διαδικτυακές πλατφόρμες μετατρέπονται σε πεδία ανταγωνισμού, όχι μόνο οικονομικού, αλλά και για την ίδια την αυτοεικόνα των ανθρώπων.
Απέναντι στον κορεσμό των εμπειριών –σε μεγάλο βαθμό ψηφιακών– ο Νικόλας Σεβαστάκης απηύθυνε σαφές μήνυμα προς τους φοιτητές και τις φοιτήτριες να διατηρήσουν ζωντανό το ερευνητικό τους πάθος. Χαρακτήρισε μάλιστα «επικίνδυνο το ξεθύμασμα του πάθους και την αδυναμία συγκρότησης ταυτότητας», σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Η εκδήλωση είχε ως βασικό στόχο τη δημιουργία ενός γόνιμου πεδίου διαλόγου ανάμεσα σε αποφοίτους και ενεργούς φοιτητές των Τμημάτων Οικονομικών Επιστημών, Πολιτικών Επιστημών και Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ. Στόχος ήταν η ανταλλαγή εμπειριών και προβληματισμών που γεφυρώνουν την ακαδημαϊκή γνώση με την πραγματικότητα της αγοράς εργασίας. Ο κοσμήτορας της Σχολής, Χρήστος Φραγκονικολόπουλος, εξέφρασε την επιθυμία να καθιερωθεί αυτός ο διάλογος, επισημαίνοντας ότι «οι κοινωνικές και οι οικονομικές επιστήμες βρίσκονται στο κέντρο ενός κόσμου που αλλάζει γρήγορα και απρόβλεπτα» και ότι η σύγχρονη παιδεία οφείλει «να μαθαίνει τους ανθρώπους να αμφισβητούν».
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος και διευθυντής της ΕΣΗΕΜΘ, Γιάννης Κοτσιφός. Οι συζητήσεις χωρίστηκαν σε τρεις θεματικές ενότητες, μία για κάθε Τμήμα, με επίκεντρο τη σύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας. Κοινός παρονομαστής σχεδόν όλων των παρεμβάσεων υπήρξε η τεχνητή νοημοσύνη και οι επιπτώσεις της στο εργασιακό μέλλον.
Στη συζήτηση του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ο προϊστάμενος στην Επιχειρησιακή Διεύθυνση του ΣΔΟΕ Μακεδονίας, Άγγελος Πανούσης, υπογράμμισε την ανάγκη ανάπτυξης κριτικής ικανότητας. «Στην κόκκινη γραμμή πρέπει να κρίνεις. Δεν μπορεί αυτό να το κάνει η τεχνητή νοημοσύνη», ανέφερε, τονίζοντας ότι απαιτούνται άνθρωποι με προσόντα, αλλά και θάρρος. Τη θέση αυτή ενίσχυσε και ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνος Τσακλόγλου, επισημαίνοντας ότι «είμαστε πολύ μακριά από το να υποκατασταθεί η ανθρώπινη νοημοσύνη». Τη συζήτηση εκπροσώπησε από την πλευρά των φοιτητών ο μεταπτυχιακός φοιτητής Σπύρος Παπαϊωάννου.
Στο πάνελ του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών, ο σύμβουλος Ευρωπαϊκών Πολιτικών και σύμβουλος της Α’ Δημοτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Χρήστος Αβδελλάς, ανέδειξε την προσαρμοστικότητα ως κομβικό προσόν στη νέα εποχή. Από την πλευρά της, η εργασιακή σύμβουλος στη ΔΥΠΑ, Γαβριέλα Μαζαράκη, έδωσε έμφαση στην ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, προτρέποντας τους φοιτητές να επιλέγουν συνειδητά την επαγγελματική τους πορεία, με βάση αυτό που πραγματικά επιθυμούν να κάνουν. Στη συζήτηση συμμετείχαν εκ μέρους των φοιτητών η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Άννα-Αλκινόη Μηλιοπούλου και η φοιτήτρια Μαρία Γεροθανάση.
Στη συζήτηση του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ο δημοσιογράφος της «Καθημερινής» και του Ertnews, Γιάννης Παπαδόπουλος, μίλησε για τη σημασία της πρωτοβουλίας στα πρώτα επαγγελματικά βήματα. «Ήξερα τι ήθελα και χτύπησα πόρτες. Πήρα πρωτοβουλίες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του, ο διευθυντής του Ιδρύματος Heinrich Böll, Γραφείο Θεσσαλονίκης – Ελλάδας, Μιχάλης Γουδής, συνέστησε στους νεότερους να μην περιμένουν παθητικά τις ευκαιρίες, αλλά να τις δημιουργούν οι ίδιοι, επισημαίνοντας την ανάγκη για ευελιξία και διαρκή ετοιμότητα για το επόμενο βήμα. Οι φοιτητές Δημήτρης Ελευθεριάδης και Ελένη Χαντζή έφεραν στο επίκεντρο της συζήτησης την ελευθερία του Τύπου και τη δυσκολία προσέγγισης του κοινού, ένα διαχρονικό πρόβλημα στην Ελλάδα, όπου οι αναγνώστες δημοσιογραφικών κειμένων παραμένουν σταθερά λίγοι.
Σε ένα περιβάλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη, η ψηφιακή υπερπληροφόρηση και οι ταχύτατες κοινωνικές μεταβολές επαναπροσδιορίζουν τα πάντα, το μήνυμα της εκδήλωσης στο ΑΠΘ ήταν σαφές: χωρίς κριτική σκέψη, επιστημονική αυτονομία και ενεργή δημοκρατική συμμετοχή, η «βουτιά στο άγνωστο» κινδυνεύει να μετατραπεί από πρόκληση σε ανεξέλεγκτο ρίσκο. Οι Κοινωνικές Επιστήμες, όπως αναδείχθηκε, εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα τελευταία ισχυρά εργαλεία κατανόησης και ελέγχου ενός κόσμου που αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ.