Η συνάντηση του Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, παρουσία και του Τζάρεντ Κούσνερ, δεν κατάφερε να γεφυρώσει το πιο κρίσιμο χάσμα: το μέλλον των ουκρανικών εδαφών που κατέχει η Ρωσία, περίπου το 19% της χώρας. Παρά τις πέντε ώρες συνομιλιών στο Κρεμλίνο, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον διατήρησαν τις θέσεις τους, με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ να μιλά για «χρήσιμη» συζήτηση, αλλά και για «πολλή δουλειά» που απομένει.
Η αμερικανική πρόταση, που έχει υποστεί εκτενή επεξεργασία με συμμετοχή Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων, δεν φαίνεται να έχει πείσει το Κρεμλίνο. Ουδεμία λύση ή συμβιβασμός έχει βρεθεί για την εδαφική κατάσταση, αν και όπως σημειώνει ο Ουσακόφ, «ορισμένες αμερικανικές προτάσεις θα μπορούσαν να συζητηθούν».
Η αμερικανική αποστολή κατευθύνεται προς συνάντηση με Ουκρανούς
Μετά τη Μόσχα, Γουίτκοφ και Κούσνερ αναμένεται να συναντηθούν με ουκρανική αντιπροσωπεία στην Ευρώπη, σύμφωνα με πηγή της ουκρανικής κυβέρνησης. Η κίνηση αυτή δείχνει την πρόθεση της Ουάσιγκτον να ενισχύσει τον διάλογο, εν μέσω διεθνούς πίεσης για έναν οδικό χάρτη ειρήνης.
Ωστόσο, η Ουκρανία αντιμετωπίζει με δυσπιστία τις ρωσοαμερικανικές διαβουλεύσεις. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προειδοποίησε ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί τις συνομιλίες για να επιδιώξει μείωση των κυρώσεων, τονίζοντας ότι το Κίεβο επιδιώκει «τέλος του πολέμου», όχι απλή «παύση» των εχθροπραξιών.
Πούτιν απειλεί την Ευρώπη και στέλνει μήνυμα ετοιμότητας
Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση, ο Βλαντίμιρ Πούτιν προχώρησε σε σκληρές δηλώσεις: κατηγόρησε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι επιδιώκουν να «εμποδίσουν» την αμερικανική προσπάθεια ειρήνευσης και υποστήριξε ότι η Ρωσία είναι «έτοιμη» για ενδεχόμενη πολεμική αντιπαράθεση με την Ευρώπη, αν αυτή «ξεκινήσει πόλεμο».
Οι δηλώσεις αυτές έρχονται σε ευθεία αντίθεση με το μήνυμα του νέου επικεφαλής του NATO, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι η αμερικανική μεσολάβηση μπορεί να «αποκαταστήσει την ειρήνη στην Ευρώπη».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του, επανέλαβε ότι η κρίση είναι «κυκεώνας» και παραδέχθηκε ότι η επίλυσή της δεν θα είναι τόσο άμεση όσο είχε υποστηρίξει προεκλογικά.
Κυρώσεις, καχυποψία και ευρωπαϊκές ανησυχίες
Η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει νέες κυρώσεις σε Rosneft και Lukoil, τα πρώτα μεγάλα μέτρα της δεύτερης θητείας Τραμπ. Στην Ευρώπη, κυβερνήσεις εκφράζουν φόβους ότι ο Λευκός Οίκος μπορεί να επιδιώξει έναν συμβιβασμό που θα αφήσει την Ουκρανία εκτεθειμένη, θεωρώντας την στάση Τραμπ υπερβολικά φιλική προς τον Πούτιν.
Η καχυποψία ενισχύεται από τις αποκαλύψεις τηλεφωνικής επικοινωνίας του Γουίτκοφ με τον Ουσακόφ, όπου φέρεται να έδινε συμβουλές για το πώς να παρουσιαστεί στον Τραμπ ένα σχέδιο διευθέτησης της σύγκρουσης. Η υπόθεση προκάλεσε πολιτική αναστάτωση και ερωτήματα για τον ρόλο της αμερικανικής διπλωματίας.
Ρωσική προέλαση και επιδείνωση των πολεμικών συνθηκών
Την ώρα των διπλωματικών ζυμώσεων, οι εξελίξεις στο πεδίο επιβαρύνουν τις ουκρανικές θέσεις. Σύμφωνα με ανάλυση του AFP βασισμένη σε δεδομένα ISW και Critical Threats Project, οι ρωσικές δυνάμεις κατέγραψαν τον Νοέμβριο τη μεγαλύτερη προέλασή τους μέσα σε έναν χρόνο: 701 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Η Μόσχα ανακοίνωσε την κατάληψη της Πόκροφσκ και της Βοβτσάνσκ, αν και το Κίεβο υποστηρίζει ότι οι μάχες συνεχίζονται στην Πόκροφσκ. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι ρωσικές νυχτερινές επιδρομές με πυραύλους και drones, αγγίζοντας τα 5.660 μέσα σε έναν μήνα.
Πολιτική κρίση στο Κίεβο και προειδοποιήσεις της ΕΕ
Στο εσωτερικό της Ουκρανίας, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει πολιτική θύελλα μετά το σκάνδαλο διαφθοράς που οδήγησε στην παραίτηση του πανίσχυρου Αντρίι Γέρμακ. Η ΕΕ χαρακτηρίζει την τρέχουσα εβδομάδα «κρίσιμη», με την Κάγια Κάλας να τονίζει ότι η εικόνα του Κιέβου πρέπει να παραμείνει σταθερή ενόψει των νέων διαπραγματεύσεων.
Ένα δύσκολο μονοπάτι προς την ειρήνη
Η συνάντηση στη Μόσχα δεν απέφερε αποτέλεσμα, αλλά διατήρησε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας. Το πολιτικό σκηνικό, ωστόσο, παραμένει περίπλοκο: η Ρωσία απαιτεί αναγνώριση των εδαφικών της κερδών, η Ουκρανία απορρίπτει οποιονδήποτε συμβιβασμό, η Ευρώπη φοβάται την αμερικανική στρατηγική και η Ουάσιγκτον προσπαθεί να διατηρήσει την πρωτοβουλία.
Σε αυτό το περιβάλλον, η πιθανότητα άμεσης συμφωνίας φαίνεται ακόμη μακρινή, ενώ οι εξελίξεις στο πεδίο μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικές για τις επόμενες κινήσεις όλων των πλευρών.