Η ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή συγκλονίζεται από ένα νέο σκάνδαλο διαφθοράς που βυθίζει στο στόχαστρο την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) και φέρνει ξανά στο προσκήνιο ερωτήματα για τη διαχείριση δημόσιων πόρων στην ΕΕ.
Το «EEAS-gate», όπως ήδη έχει βαπτιστεί στα μέσα ενημέρωσης, σχετίζεται με έρευνες για απάτη προμηθειών, σύγκρουση συμφερόντων και παραβίαση επαγγελματικού απορρήτου σε περιόδους που προηγούνται της θητείας της σημερινής Υπατης Εκπροσώπου για τις Εξωτερικές Υποθέσεις της ΕΕ, Κάγια Κάλας.
Η Εσθονή Κάγια Κάλας, η οποία ηγείται της EEAS εδώ και έναν χρόνο, βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα παρά το γεγονός ότι η έρευνα αφορά το διάστημα 2021-2022. Οι φήμες περί εμπλοκής της στην διασπάθιση χρημάτων από αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία έχουν προκαλέσει ανησυχία στις Βρυξέλλες και αμερικανικές πηγές υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ δημοσιοποίησε στοιχεία των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών για να στείλει μήνυμα τόσο στην Κάλας όσο και στην Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να σταματήσουν να παρεμβαίνουν σε ειρηνευτικά σχέδια.
Η βελγική αστυνομία έχει ήδη πραγματοποιήσει εφόδους στα γραφεία της EEAS και του College of Europe στο Μπριζ, ενώ δύο ανώτερα στελέχη της προηγούμενης διοίκησης, η Φεντερίκα Μογκερίνι και ο Στέφανο Σανίνο, έχουν συλληφθεί και ανακριθούν για κατηγορίες σχετικά με διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας. Η Μογκερίνι, πρώην επικεφαλής της EEAS και νυν πρύτανης του College of Europe, παραμένει κεντρικό πρόσωπο της έρευνας, με τα στοιχεία να επικεντρώνονται στην ίδρυση μιας νέας διπλωματικής ακαδημίας και στη διαχείριση δημόσιων κονδυλίων.
Σε ανακοίνωσή της προς το προσωπικό της EEAS, η Κάλας τόνισε ότι η υπηρεσία συνεργάζεται πλήρως με τις εισαγγελικές αρχές και υπογράμμισε την εμπιστοσύνη της στη διατήρηση της αθωότητας των εμπλεκομένων, ενώ δεσμεύτηκε ότι η διαφάνεια και η λογοδοσία θα ενισχυθούν υπό την ηγεσία της.
Το σκάνδαλο EEAS έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την ΕΕ, λίγες ημέρες μετά την επίτευξη μιας «νεφελώδους» συμφωνίας για την ευρωπαϊκή οδηγία κατά της διαφθοράς, η οποία αφήνει στα κράτη μέλη ευρεία διακριτική ευχέρεια στην εφαρμογή της. Στην πολιτική ατζέντα της Ένωσης, η διαφθορά φαίνεται να παραμένει κυρίαρχο θέμα, δίνοντας έδαφος σε ακροδεξιές και λαϊκίστικες φωνές.
Παράλληλα, στο παρασκήνιο, οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές ετοιμάζονται να επιλέξουν τον επόμενο Ευρωπαίο Γενικό Εισαγγελέα, το όργανο που ηγείται των πρόσφατων συλλήψεων, ενώ η Κομισιόν ανακοινώνει ταυτόχρονα πρωτοβουλίες για την απεξάρτηση της ΕΕ από την κινεζική κυριαρχία σε κρίσιμες πρώτες ύλες, σε μια κίνηση που συνδέεται με την ευρύτερη στρατηγική της Ένωσης για την τεχνολογία και τη βιομηχανία.
Το νέο αυτό σκάνδαλο υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά ότι η διαφθορά παραμένει ένα από τα πιο ακανθώδη προβλήματα της ευρωπαϊκής πολιτικής, με τις επιπτώσεις να επεκτείνονται από τη διοίκηση των θεσμικών οργάνων μέχρι τις διεθνείς σχέσεις της ΕΕ και την εμπιστοσύνη των πολιτών.