NewsEdit Κύμα έντασης σαρώνει τη Βενεζουέλα και τη Λατινική Αμερική μετά τις τελευταίες κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωσή του ότι ο εναέριος χώρος της Βενεζουέλας είναι «εντελώς κλειστός», ισχυρισμός χωρίς νομική βάση, άρχισαν να πυκνώνουν οι φήμες για πιθανή φυγή του Νικολάς Μαδούρο. Η αναχώρηση και επιστροφή κρατικού Airbus A-319 σε απομονωμένη περιοχή κοντά στα σύνορα με τη Βραζιλία έριξε λάδι στη φωτιά, εντείνοντας τις εικασίες.
Το «κλείσιμο» του εναέριου χώρου και η οργισμένη απάντηση του Καράκας
Η δημόσια προειδοποίηση του Αμερικανού προέδρου στο Truth Social, η οποία απευθυνόταν «σε αεροπορικές εταιρείες, πιλότους, λαθρεμπόρους ναρκωτικών και ανθρώπων», προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας χαρακτήρισε τα σχόλια «εξωφρενική, παράνομη και αδικαιολόγητη επίθεση», μιλώντας για «αποικιοκρατική απειλή».
Παράλληλα, η FAA προειδοποίησε για αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή, γεγονός που οδήγησε μεγάλες αεροπορικές εταιρείες να αναστείλουν πτήσεις, ενώ το Καράκας απάντησε ακυρώνοντας τις άδειές τους.
Στρατιωτική κινητοποίηση εκατέρωθεν
Η ένταση δεν περιορίζεται σε δηλώσεις. Ο στρατός της Βενεζουέλας πραγματοποίησε ασκήσεις σε παράκτιες περιοχές, με την κρατική τηλεόραση να παρουσιάζει αντιαεροπορικά συστήματα και μονάδες σε θέσεις μάχης. Παράλληλα, ρωσικά Sukhoi και παλαιότερα F-16 συμμετείχαν σε αεροπορικές επιδείξεις ισχύος.
Στην άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει το USS Gerald Ford, το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο του κόσμου, και περίπου 15.000 στρατιώτες σε ακτίνα επιχειρησιακής δράσης από τη Βενεζουέλα. Είναι η μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική ανάπτυξη στην περιοχή από την εισβολή στον Παναμά το 1989.
Η Ουάσινγκτον μιλά για ναρκωτικά, το Καράκας για αλλαγή καθεστώτος
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι επιχειρήσεις τους στοχεύουν στην καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και ανθρώπων. Ο Τραμπ προανήγγειλε ότι οι επιχειρήσεις «δια ξηράς» θα ξεκινήσουν πολύ σύντομα, πυροδοτώντας ανησυχίες ακόμη και στο εσωτερικό της χώρας.
Το Καράκας απορρίπτει κατηγορηματικά αυτά τα επιχειρήματα. Υποστηρίζει ότι ο πραγματικός στόχος είναι η ανατροπή του Μαδούρο και ο έλεγχος των ενεργειακών πόρων της χώρας. Την ίδια στιγμή, καταγγέλλει ότι οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει επιθέσεις σε βενεζουελανικά σκάφη χωρίς να παρουσιάσουν αποδεικτικά στοιχεία.
Το «Καρτέλ των Ήλιων» και οι νέες κατηγορίες
Η Ουάσινγκτον έχει χαρακτηρίσει το λεγόμενο «Καρτέλ των Ήλιων» ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση, υποστηρίζοντας ότι βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Μαδούρο. Ωστόσο, ειδικοί και αναλυτές αμφισβητούν την ύπαρξη της συγκεκριμένης δομής, κάνοντας λόγο για πολιτικό εργαλείο πίεσης.
Η Βενεζουέλα έχει «απόλυτα απορρίψει» τον χαρακτηρισμό, τονίζοντας ότι πρόκειται για προσπάθεια δημιουργίας προσχήματος στρατιωτικής επέμβασης.
Οι διεθνείς και περιφερειακές αντιδράσεις
Η κλιμάκωση Τραμπ προκαλεί έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της αμερικανικής πολιτικής σκηνής. Ο Τσακ Σούμερ προειδοποίησε για τον κίνδυνο ενός «νέου δαπανηρού πολέμου», ενώ ακόμη και η Ρεπουμπλικανή Μαρτζόρι Τέιλορ Γκριν υπενθύμισε ότι «μόνο το Κογκρέσο μπορεί να κηρύξει πόλεμο».
Στη Λατινική Αμερική, η στάση των κυβερνήσεων διχάζεται. Ο Γκουστάβο Πέτρο κατηγορεί τις ΗΠΑ για «βία με στόχο την κυριαρχία», την ώρα που άλλες χώρες βλέπουν θετικά την «αυστηρότερη» γραμμή Τραμπ.
Ο αντίκτυπος στους πολίτες και το χάος των μετακινήσεων
Οι ακυρώσεις πτήσεων δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα σε ταξιδιώτες. Η ιστορία της 35χρονης Γιουσμαϊκάρ Σαλαμπαρία, που χρειάστηκε να περάσει τρεις χώρες και τα σύνορα πεζή για να φτάσει στο Καράκας, αποτυπώνει το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί. «Είναι φρίκη… μόνο ο Θεός ξέρει τι θα συμβεί», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, η κυβέρνηση στηλιτεύει την απόφαση των ΗΠΑ να «παγώσουν» τον επαναπατρισμό μεταναστών, με σχεδόν 14.000 άτομα να έχουν επιστρέψει μέσω οργανωμένων πτήσεων τους τελευταίους μήνες.
Τα σενάρια για τον Μαδούρο και η πιθανότητα νέας κρίσης
Η ασυνήθιστη κίνηση του κρατικού Airbus A-319, που προσγειώθηκε στη Σάντα Έλενα ντε Ουαϊρέν —μόλις 250 χλμ. από τη Ροράιμα— και επέστρεψε στο Καράκας, επανεκκίνησε τις συζητήσεις για ενδεχόμενη προσπάθεια εξόδου του Μαδούρο από τη χώρα. Αν και δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες πληροφορίες, διεθνή μέσα μεταδίδουν ότι Ουάσινγκτον και Καράκας συζήτησαν πρόσφατα ακόμη και το ενδεχόμενο συνάντησης των δύο ηγετών στις ΗΠΑ.
Ένα επικίνδυνο σημείο καμπής
Η Βενεζουέλα βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο μιας από τις σοβαρότερες γεωπολιτικές εντάσεις της εποχής. Με πληροφορίες, απειλές, στρατιωτικές κινήσεις και διπλωματικές εκρήξεις να διαδέχονται η μία την άλλη, η περιοχή εισέρχεται σε μια αχαρτογράφητη περίοδο, όπου το παραμικρό λάθος μπορεί να οδηγήσει σε ευρείας κλίμακας κρίση.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σύγκρουση αφήνει ένα βαθύ αποτύπωμα στη Λατινική Αμερική και εντείνει τα διλήμματα για το μέλλον της περιοχής, αλλά και για τη στρατηγική της Ουάσινγκτον σε μια στιγμή παγκόσμιας αστάθειας.