Η κόντρα Βελγίου με Ε.Ε για τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια και οι επιπτώσεις στην εκλογή νέου προέδρου του Eurogroup

Με μια κίνηση που αιφνιδίασε τις Βρυξέλλες και προκάλεσε έντονη κινητικότητα στα ευρωπαϊκά επιτελεία, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ ανέτρεψε προσωρινά τον σχεδιασμό για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογεί την ενεργοποίηση του νέου δανειακού μηχανισμού υπέρ της Ουκρανίας.

Η στάση του Βελγίου δεν έχει μόνο οικονομικές επιπτώσεις αλλά συνδέεται έμμεσα και με την επερχόμενη εκλογή του νέου προέδρου του Eurogroup, όπου αναμετρώνται ο Κυριάκος Πιερρακάκης και ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ.

Η επιστολή που τάραξε την Κομισιόν

Λίγες ώρες πριν η Κομισιόν παρουσιάσει την αναθεωρημένη πρόταση για τη διάθεση των 140 δισ. ευρώ της Euroclear, το Politico αποκάλυψε επιστολή του Ντε Βέβερ προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σε αυτήν, ο Βέλγος πρωθυπουργός ασκεί δριμεία κριτική στο ευρωπαϊκό σχέδιο, χαρακτηρίζοντάς το «θεμελιωδώς λανθασμένο» και πιθανώς επικίνδυνο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Το Βέλγιο δηλώνει ότι δεν είναι διατεθειμένο να αναλάβει νομικό ή οικονομικό ρίσκο σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί δικαστικά, προειδοποιώντας ότι μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να κοστίσει ακριβά στα κράτη μέλη.

Ο φόβος επιστροφής περιουσιακών στοιχείων και οι συνέπειες στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις

Ο Ντε Βέβερ υποστηρίζει ότι εάν η Ρωσία δεν ηττηθεί ξεκάθαρα και προκύψουν μελλοντικές διαπραγματεύσεις, είναι πιθανό να απαιτήσει την επιστροφή των περιουσιακών της στοιχείων. Υπενθυμίζει μάλιστα ότι «η ιστορία έχει δείξει πως τα κράτη το κάνουν», αφήνοντας να εννοηθεί ότι μια πρόωρη ευρωπαϊκή κίνηση μπορεί να αποδυναμώσει τα διαθέσιμα διαπραγματευτικά εργαλεία. Κατά την άποψή του, αν αυτή η πίεση χαθεί, η Μόσχα θα έχει λιγότερο λόγο να προσέλθει σε συνομιλίες.

Η απαίτηση για πλήρεις εγγυήσεις και η πρόταση νέου δανεισμού

Το Βέλγιο επιμένει ότι οποιοδήποτε σχέδιο αξιοποίησης των παγωμένων κεφαλαίων προϋποθέτει πλήρεις και προκαταβολικές εγγυήσεις αποζημίωσης από τα κράτη μέλη, σε περίπτωση δικαστικής νίκης της Ρωσίας. Ουσιαστικά ζητά οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να καλύψουν εξ αρχής το σύνολο του κινδύνου, μια θέση που βρίσκει ελάχιστη υποστήριξη. Αντί αυτού, η βελγική πλευρά προωθεί την ιδέα ενός νέου κοινοτικού δανεισμού ύψους 45 δισ. ευρώ για τις ουκρανικές ανάγκες του 2026, μια λύση που πολλές κυβερνήσεις θέλουν να αποφύγουν, καθώς συνεπάγεται νέα έκδοση χρέους.

Το πολιτικό παρασκήνιο και ο ρόλος της μάχης για το Eurogroup

Η χρονική στιγμή της βελγικής παρέμβασης δεν θεωρείται τυχαία. Σε λίγες εβδομάδες οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα εκλέξουν τον νέο πρόεδρο του Eurogroup σε ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας. Η σύγκρουση Πιερρακάκη και βαν Πέτεγκεμ γίνεται σε ένα πεδίο όπου οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και κάθε κίνηση έχει βαρύνουσα σημασία. Διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι ο Ντε Βέβερ χρησιμοποιεί σκόπιμα το ζήτημα των παγωμένων κεφαλαίων ως μοχλό πίεσης, ενισχύοντας το διαπραγματευτικό βάρος του Βελγίου και προετοιμάζοντας το έδαφος για τη ψηφοφορία.

Η σύμπλευση με τον Βίκτορ Όρμπαν

Την ίδια στιγμή, η σύμπτωση συμφερόντων με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος επίσης αντιδρά στο σχέδιο για τα παγωμένα κεφάλαια, περιπλέκει ακόμη περισσότερο το σκηνικό. Η δημιουργία ενός άτυπου μετώπου επιφυλάξεων ενισχύει τις πολιτικές πιέσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Κομισιόν, την ώρα που η ανάγκη στήριξης της Ουκρανίας παραμένει επείγουσα.

Το ευρωπαϊκό παζλ καθίσταται έτσι πιο σύνθετο, με το Βέλγιο να διαμορφώνει μια στρατηγική που συνδυάζει οικονομικές ενστάσεις, πολιτικές σκοπιμότητες και την επιδίωξη ενίσχυσης του ρόλου του στο επερχόμενο κρίσιμο ευρωπαϊκό σταυροδρόμι.